Anh trai có gì sai sai

Gameshow, TV show đã trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu ở thời đại này. Mỗi năm, ít nhất phải có 1 gameshow đình đám tạo xu hướng quan tâm mạnh mẽ của dư luận. Sau một thời gian bùng lên với Rap Việt, "Ca sĩ mặt nạ", "Chị đẹp đạp gió rẽ sóng", năm 2024 đã bắt đầu mùa gameshow với hai chương trình dành cho nhân vật công chúng đình đám thuộc phái mạnh cùng có cái tên bắt đầu là "Anh trai". Và khi mới vừa lên sóng, có vẻ như đã nảy sinh ngay một cuộc ganh đua mạnh mẽ giữa hai bên mà ở đó, tinh ý ra, chúng ta có thể nhận ra có vài điều gì đó "sai sai"…

"Anh trai vượt ngàn chông gai" thu hút sự tham gia của cả những nghệ sĩ nổi tiếng.

1. Tiếp nối thành công của "Chị đẹp đạp gió rẽ sóng" ở năm 2023, Yeah1 đã khởi động năm 2024 bằng phiên bản nam có tên "Anh trai vượt ngàn chông gai" với nhiều cái tên đình đám của nhiều thời kỳ: từ danh thủ huyền thoại Hồng Sơn, nam danh ca Bằng Kiều cho tới diễn viên Tự Long, Tiến Luật; từ những ngôi sao đương thời như Binz, Rhymastic, Quốc Thiên cho tới những nhân vật từng là ký ức của lớp trẻ 8x, 9x như Tuấn Hưng, Phan Đinh Tùng, Đăng Khôi… Sự sôi động của tên "Anh trai vượt ngàn chông gai" đã khiến khán giả quan tâm ngay từ những lúc còn chưa ghi hình, nhờ vào hoạt động quảng bá miệt mài trên mạng xã hội của cả ban tổ chức lẫn những thành viên tham dự.

Sự trỗi dậy của "Chị đẹp" và sau đó là "Anh trai vượt ngàn chông gai" cho thấy Yeah1 thực sự đã trở lại sau cú ngã bị YouTube tước quyền MCN năm nào. Và ở Yeah1, tinh thần trẻ trung của họ đã được phát huy rất mạnh mẽ, đúng như cái cách mà họ đã khởi nghiệp tạo nên làn sóng truyền thông mới cách đây khoảng 15 năm. Nhưng sự trỗi dậy ấy rõ ràng không phải thông tin dễ chịu gì đối với các đại gia truyền thông khác. Ở Việt Nam, nhiều năm qua đã chứng kiến sự đổi ngôi của các "ngôi sao truyền thông" khi mà các ông lớn trong nước vẫn ngấm ngầm giành tranh vị thế "ông trùm" làng truyền thông với nhau thay vì chung lưng đấu cật để chống lại sự xâm lấn của các đại gia truyền thông có nội lực lớn đến từ Anh quốc và Hàn quốc.

Vie Channel đã không bỏ lỡ cơ hội lao vào cuộc cạnh tranh giữa các anh trai khi mà họ đang nắm lợi thế nhận diện rất lớn sau thành công của các mùa Rap Việt cũng như "Ca sĩ mặt nạ". Không đi theo con đường của Yeah1 (mà thực tế là không thể đi theo được do chậm chân) ở việc mua khung kịch bản lớn (format) chương trình "Chị đẹp" và "Anh trai" (bản gốc của Trung Quốc có tên Call Me by Fire), họ xây dựng chương trình dành cho "anh trai" của riêng mình với tên gọi "Anh trai say Hi", một cái tên khá lai căng nửa Việt nửa Anh, đúng như cách mà họ đã và vẫn làm ở những chương trình của mình như Rap Việt là một điển hình.

Vie Channel có lẽ đánh giá lợi thế của họ là nền tảng OTT phát sóng phổ biến hơn đối thủ, là sự thu hút của Trấn Thành và cả sự xuất hiện của những nhân vật giải trí trẻ trung hơn nên đã đẩy luôn cuộc cạnh tranh đến đỉnh điểm bằng cách phát sóng sớm hơn nửa tháng. Với lợi thế ấy, kỳ vọng hút khán giả trước, tạo sóng xu hướng trước của họ là rất rõ. Nhưng dường như lợi thế kể trên chưa mang lại kết quả như ý. "Anh trai vượt ngàn chông gai" đang được khán giả đánh giá tốt hơn ngay sau số phát sóng đầu tiên và MV "Hỏa ca" bắt tai cũng như đầy tính thời thượng.

Thực chất, cuộc chiến cạnh tranh giữa các “anh trai” đã có những tín hiệu tưởng như ngã ngũ ngay từ trước khi lên sóng khi ở thời điểm cuối tháng 5/2024, phim trường của Yeah1 xây dựng trái phép ở Thảo Điền, Thủ Đức bị xử lý và được đưa lên truyền thông chính thống một cách rộng rãi. Phim trường ấy đã được xây dựng từ khá lâu, đã được dùng để ghi hình không ít chương trình rồi. Ấy vậy mà khi chuẩn bị ghi hình tên "Anh trai vượt ngàn chông gai" thì lại bị sờ gáy. Tưởng chừng Yeah1 có thể phá sản kế hoạch anh trai của mình và Vie Channel sẽ có lợi thế cực lớn nhưng cuối cùng, phía Yeah1 đã dàn xếp được một trường quay khác (tất nhiên là tốn kém chi phí phát sinh) để tiếp tục hành trình chinh phục khán giả của mình.

Và khi khán giả ủng hộ các bên bắt đầu lên tiếng tranh luận ầm ĩ trên mạng xã hội về chuyện… chương trình nào "hay hơn" thì cái sai sai lại bắt đầu bộc lộ rõ thêm. Phải thừa nhận, về khung kịch bản lớn, tên "Anh trai vượt ngàn chông gai" chặt chẽ hơn khi mua định dạng gốc đã qua kiểm chứng từ nhà sáng tạo ban đầu, và thêm vào đó đã được kinh qua kinh nghiệm từ "Chị đẹp đạp gió rẽ sóng". Phía "Anh trai say Hi", kịch bản lớn thực tế không khác biệt ở cốt lõi so với tên "Anh trai vượt ngàn chông gai" khi cũng là tập hợp "trai đẹp, nổi tiếng, tài năng" để chia thành đội. Chính vì vậy, "Anh trai say Hi" đang bị cộng đồng tố là đạo nhái và thực sự, ban tổ chức chương trình đang đi trên dây bởi nếu chỉ bộc lộ sự giống nhau vượt mức độ cho phép so với "Call Me by Fire", họ hoàn toàn có khả năng sẽ bị chủ sở hữu khung kịch bản lớn gốc đưa ra tòa vì vi phạm sở hữu trí tuệ.

Cái sai sai này chính là một thói quen rất xấu của thị trường giải trí Việt Nam nhiều năm qua khi luôn cố gắng sao chép một thứ đang thịnh hành trên thế giới bất chấp việc mình có thể gặp phiền toái pháp lý. Nhưng vấn đề pháp lý không phải là vấn đề lớn, vì cùng lắm chỉ có ban tổ chức phải chịu trách nhiệm. Vấn đề lớn nằm ở tự trọng của người Việt đối với phía nước ngoài. Chẳng lẽ người Việt không đủ sức sáng tạo ra một khung kịch bản lớn hấp dẫn hay sao?

Thực chất, rất nhiều người trẻ hiện nay có các ý tưởng khung kịch bản lớn hứa hẹn rất hấp dẫn nếu được bồi đắp thêm. Song, các nhà sản xuất chương trình thứ nhất là lười, thứ hai là ngại tốn kém, mất thêm thời gian xây dựng kịch bản và hơn hết, thích ở trong vùng tiện lợi thiếu sáng tạo là "cứ đi trên con đường nước ngoài đã thành công sẵn". Phải thừa nhận, Vie Channel mấy năm nay luôn có các game show xuất sắc nhưng suy cho cùng, chưa có cái nào của họ là 100% sáng tạo của Việt Nam, khiến người Việt tự hào đúng như tên công ty mẹ của Vie Channel là Đất Việt.

2. Cái sai sai của "Anh trai say Hi" còn tiếp diễn bằng việc họ sử dụng quả địa cầu, đúng vị trí có bản đồ Việt Nam mà không hề có hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa. Khi cộng đồng lên tiếng phản ánh, đại diện phía phát sóng (HTV) lại thanh minh rằng "Đoạn hình thể hiện quả địa cầu xoay với mây che phủ diễn ra rất nhanh (3 giây) và ở tỉ lệ rất nhỏ. Biểu tượng này không thể hiện đầy đủ thuộc tính của bản đồ vì không thể hiện rõ ranh giới hành chính các quốc gia, vùng, lãnh thổ. Việc thông tin cho rằng hình ảnh quả địa cầu (mô hình 3 chiều mô phỏng trái đất) là bản đồ là chưa chính xác".

Chúng ta không áp đặt chính trị vào chương trình giải trí này song việc thể hiện 1 bản đồ địa lý rất cần phải có sự đúng đắn. Cái bản đồ địa lý mà "Anh trai say Hi" ấy cơ bản là một bản đồ sai về địa lý, và khi đã sai về địa lý mà cái sai ấy thuộc về thường thức đơn giản nhất, không thể thanh minh theo kiểu "khéo chống thay cho vụng chèo". Đó là còn chưa nói về câu chuyện trung tâm quả cầu đó là Việt Nam thì dứt khoát những người con đất Việt không được quyền bỏ sót bất kỳ một dấu chấm lãnh thổ nào.

Cuộc cạnh tranh giữa hai anh trai mới chỉ bắt đầu và chưa tới hồi kết, chưa lên tới đỉnh điểm của nó. Song, cái mà khán giả mong mỏi chính là chất lượng, là sức sáng tạo từ tinh thần người Việt. Có mua bản quyền khung kịch bản hay lấy ý cảm hứng từ một khung kịch bản có sẵn nào đi nữa, cái cần nhất là người xem phải nhận thấy chương trình ấy hoàn toàn là dấu ấn Việt, với những sáng tạo đúng chất Việt, của người Việt. Còn nếu chỉ cạnh tranh, đấu đá nhau nhằm "cướp" khán giả bằng chiêu trò, e rằng sẽ chỉ là những phiên bản "Anh trai quá sai" mà thôi.

Thôi thì cứ hy vọng, vạn sự khởi đầu nan, mong các anh trai sẽ làm tốt hơn để có một cuộc so kè vô tiền khoáng hậu, bật chất anh tài và quân tử cho tới tận phút cuối cùng.

Văn Đoàn