Ân xá cho con trai, ông Biden tạo 'điểm nhấn' cho ông Trump

Tổng thống Mỹ đương nhiệm Joe Biden và Tổng thống đắc cử Donald Trump hiện chung chiến tuyến trong một chủ đề: Bộ Tư pháp Mỹ đã bị chính trị hóa.

Khi thông báo về quyết định ân xá con trai Hunter Biden hôm 1/12, vị tổng thống đương nhiệm rất giống người kế nhiệm, khi cùng phàn nàn về việc truy tố có chọn lọc và tạo áp lực chính trị, đặt câu hỏi về tính công bằng của một hệ thống mà ông bảo vệ từ lâu.

Quyết định sử dụng quyền lực đặc biệt của ân xá hành pháp để xóa bỏ các bản án về súng và thuế của con trai đi ngược lại với những tuyên bố trước đó, khi ông Biden và các phụ tá liên tục khẳng định sẽ không làm vậy.

Hồi mùa hè năm 2023, sau khi ông Hunter bị kết án, ông Biden bác bỏ ý tưởng ân xá và nói: “Tôi sẽ chấp nhận kết quả vụ án và tiếp tục tôn trọng quy trình tư pháp”. Rõ ràng, tuyên bố hôm 1/12 cho thấy ông hiện không còn nghĩ như vậy nữa.

Theo New York Times, thông báo của ông Biden chắc chắn sẽ khuấy đảo chính trường Mỹ khi ông Trump sắp nhậm chức với kế hoạch dùng Bộ Tư pháp và FBI trả đũa các đối thủ chính trị. Tổng thống đắc cử từ lâu lập luận hệ thống tư pháp đã bị "vũ khí hóa" chống lại ông, và ông là nạn nhân của hành động truy tố có chọn lọc, giống y cách ông Biden đang nói về con trai mình.

Tiền lệ xấu cho những người kế nhiệm?

Lập luận của hai vị tổng thống khác nhau ở những khía cạnh quan trọng.

Ông Trump cho rằng hai bản cáo trạng của Bộ Tư pháp giống “cuộc săn phù thủy” mang màu sắc đảng phái nhắm vào đối thủ chính của tổng thống đương nhiệm. Trong khi đó, ông Biden không cáo buộc rõ ràng Bộ Tư pháp nhắm tới gia đình mình, nhưng nhấn mạnh họ chịu ảnh hưởng bởi các chính trị gia đảng Cộng hòa, những người tiến hành chiến dịch công khai lâu dài tấn công con trai ông.

Bộ Tư pháp bác bỏ cả hai cáo buộc. Các vụ truy tố ông Trump và ông Hunter đều do các công tố viên đặc biệt chịu trách nhiệm, tách biệt hoàn toàn khỏi chính trị. Không có bằng chứng nào cho thấy ông Biden liên quan đến các vụ án của ông Trump.

Song lệnh ân xá của ông Biden sẽ khiến đảng Dân chủ khó bảo vệ được Bộ Tư pháp và phản đối các kế hoạch sử dụng bộ này cho mục đích chính trị của ông Trump. Đảng Dân chủ cũng sẽ khó chỉ trích ông Trump nếu tổng thống đắc cử lạm dụng quyền ân xá cho bạn bè và đồng minh.

Tổng thống Joe Biden cùng gia đình tại Nantucket, Massachusetts hôm 29/11. Ảnh: New York Times.

"Là một người cha, tôi chắc chắn hiểu được mong muốn của Tổng thống Joe Biden khi muốn ân xá giúp con trai mình, nhưng tôi thất vọng vì ông ấy đặt gia đình lên trên đất nước”, Thống đốc Colorado Jared Polis từ đảng Dân chủ viết. “Đây có thể là tiền lệ xấu có thể bị các tổng thống sau này lợi dụng, và đáng buồn là làm hoen ố danh tiếng của ông ấy”.

Hạ nghị sĩ Greg Stanton từ Arizona phản đối lập luận vụ truy tố ông Hunter bị chính trị hóa. “Tôi tôn trọng Tổng thống Biden, nhưng ông ấy đã sai trong vụ này", ông nói. “Vụ truy tố không có động cơ chính trị. Hunter phạm trọng tội và bị bồi thẩm đoàn kết tội".

Những đảng viên Dân chủ khác tìm cách rạch ròi vụ Biden và vụ Trump. Cựu Bộ trưởng Tư pháp Eric H. Holder Jr. cho biết không có công tố viên nào đưa ra cáo buộc chống lại ông Hunter, do đó lệnh ân xá là hợp lý.

Song tính chất các vụ án giữa ông Trump và ông Hunter khác nhau. Ông Trump bị buộc tội tìm cách lật ngược kết quả bầu cử, và trong một bản cáo trạng riêng biệt là tội gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia và cản trở tư pháp vì lấy tài liệu mật sau khi rời nhiệm sở nhưng từ chối hoàn trả. Những vụ án này hiện bị hủy bỏ sau kết quả bầu cử.

Trong khi đó, ông Hunter bị kết tội mua và sở hữu súng bất hợp pháp, và 9 tội danh liên quan đến thuế. Một số chuyên gia pháp lý đồng thuận với lập luận của ông Biden rằng những hành vi phạm tội tương tự sẽ được giải quyết mà không bị buộc trọng tội.

Đảng Cộng hòa công kích

Rõ ràng, ông Biden đã phá vỡ cam kết không can thiệp vào vụ án. Ông Trump nhanh chóng phản ứng trước thông tin này.

“Lệnh ân xá Joe dành cho Hunter có bao gồm các Con tin J6, những người đã bị giam giữ suốt nhiều năm qua không? Quả là một sự lạm dụng và sai sót về mặt công lý”, ông viết trên Truth Social, ám chỉ đến những người bị bắt giữ vì có liên quan tới vụ bạo loạn trên Điện Capitol hôm 6/1/2021.

Lệnh ân xá của ông Biden trở thành một cái cớ cho những đảng viên Cộng hòa cáo buộc ông Hunter còn phạm nhiều tội danh khác. Một cuộc điều tra của đảng Cộng hòa tại Hạ viện làm rõ con trai tổng thống đã lợi dụng tên tuổi cha mình trong kinh doanh, nhưng chưa chứng minh được ông Biden, dưới tư cách phó tổng thống hoặc tổng thống, mang lại lợi ích cho ông Hunter.

Lệnh ân xá của ông Biden gồm cụ thể mọi hành vi “đã phạm tội, có thể đã phạm tội hoặc tham gia từ ngày 1/1/2014-1/12/2024”. Điều này đồng nghĩa ông Hunter sẽ được bảo vệ khỏi mọi cuộc điều tra từ Bộ Tư pháp hoặc FBI sau khi ông Trump nhậm chức.

Đảng Cộng hòa nắm bắt cơ hội, cho rằng lệnh ân xá toàn diện kéo dài hàng thập niên đã chứng minh ông Hunter còn nhiều điều che giấu.

“Những cáo buộc Hunter phải đối mặt chỉ là phần nổi của tảng băng chìm”, Hạ nghị sĩ James R. Comer từ Kentucky nói. “Thay vì thành thật về nhiều thập kỷ sai trái, Tổng thống Biden và gia đình tiếp tục làm mọi cách trốn tránh trách nhiệm".

Ông Hunter Biden nhận tội với 9 cáo buộc về thuế liên bang hồi tháng 9. Ảnh: New York Times.

Nhiều tổng thống Mỹ từng dùng quyền ân xá khi rời nhiệm sở để giúp đỡ những người thân cận. Do đó, khả năng cao phần lớn lệnh ân xá và giảm án của ông Trump sẽ dành cho những người ông biết rõ hoặc có mối liên hệ với các đồng minh.

Trong tuyên bố ân xá, ông Biden kêu gọi sự đồng cảm với một người cha có con trai vật lộn với chứng nghiện ma túy, đưa ra quyết định theo quan điểm cá nhân rằng ông Hunter có thể ngồi tù nhiều năm. "Tôi hy vọng người dân Mỹ sẽ hiểu tại sao một người cha và một tổng thống đưa ra quyết định này", ông viết.

Nếu chỉ dừng lại ở đó, mọi chuyện đã khác. Chính lời lẽ nhắm vào bên công tố của vị tổng thống đã dấy lên câu hỏi về hệ thống tư pháp. “Khi tìm cách tấn công Hunter, họ cũng tấn công tôi, và không có lý do nào để tin điều này sẽ dừng lại. Quá đủ rồi”, ông Biden viết.

Nhưng dường như mọi chuyện chưa dừng lại tại đây. Ngay cả một số người ủng hộ ông Biden cũng cho biết động thái này đã mở cánh cửa cho ông Trump bóp méo hệ thống dựa trên lời nói và hành động của người tiền nhiệm.

"Quyết định này khiến mọi người thêm hoài nghi về chính trị”, cựu Hạ nghị sĩ Joe Walsh - một đảng viên Cộng hòa từ Illinois phản đối ông Trump và ủng hộ ông Biden làm tổng thống - nhận định. “Sự hoài nghi này hỗ trợ Trump, vì ông ấy có thể nói rằng: ‘Tôi không phải mối đe dọa duy nhất. Mọi người đều làm như vậy. Nếu tôi làm điều gì đó cho con tôi, con rể tôi, Joe Biden cũng làm như vậy’. Động thái ích kỷ của Biden sẽ giúp Trump hưởng lợi về mặt chính trị”.

Phương Linh