Ấn tượng với xuất khẩu điện tử

Máy vi tính, điện thoại tăng tốc

Theo dữ liệu thống kê mới nhất từ Cục Hải quan (Bộ Tài chính), từ đầu năm đến ngày 15/3/2025, xuất khẩu hàng hóa của nước ta mang về 82,3 tỷ USD, tăng 9,1% so với cùng kỳ, với 13 nhóm hàng xuất khẩu đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD. Trong đó, 2 mặt hàng lớn nhất có kim ngạch xuất khẩu trên chục tỷ USD, gồm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại và linh kiện.

Cụ thể, xuất khẩu máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 16,5 tỷ USD, tăng 29,1% so với cùng kỳ năm trước; điện thoại và linh kiện đạt 11,5 tỷ USD, giảm 1,7%.

Tính chung kim ngạch xuất khẩu của 2 nhóm hàng này đạt 28 tỷ USD, chiếm hơn 30% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước từ đầu năm đến nay.

Máy tính và linh kiện đã “qua mặt” điện thoại để trở thành ngành hàng xuất khẩu lớn nhất vào năm 2023 và tiếp tục dẫn đầu cho đến nay.

Nếu như năm 2011, xuất khẩu điện tử, máy tính và linh kiện chỉ chiếm 4,8% tổng kim ngạch xuất khẩu, thì đến năm 2015, con số này đã tăng gấp đôi, lên 9,6%, rồi sau đó luôn duy trì mức trên 10%.

Theo Tổng cục Thống kê, giai đoạn 2011- 2023, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng điện tử, máy tính và linh kiện liên tục đạt tốc độ tăng cao so với cùng kỳ năm trước. Cụ thể, năm 2011 tăng 29,9%; năm 2012 tăng 68,4%; năm 2013 tăng 35,5%; năm 2015 tăng 36,5%; năm 2016 tăng 21,5%; năm 2017 tăng 38,6%; năm 2019 và năm 2020 cùng tăng 22,8%; năm 2021 tăng 13,5%; năm 2022 tăng 9,7%. Riêng năm 2023, xuất khẩu nhóm hàng này chỉ tăng 3,2% trong bối cảnh kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn, tổng cầu suy giảm.

Bình quân giai đoạn 2011-2023, xuất khẩu nhóm hàng điện tử, máy tính và linh kiện tăng 23,8%/năm. Đây là mức tăng vô cùng ấn tượng đối với một mặt hàng xuất khẩu trong suốt hơn chục năm liên tiếp.

Nhờ tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ, nên kim ngạch xuất khẩu của nhóm hàng điện tử, máy tính và linh kiện vượt qua mặt hàng dệt may, trở thành nhóm hàng xuất khẩu chủ lực lớn thứ 2 của Việt Nam vào năm 2022.

Năm ngoái, máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện cán mốc xuất khẩu 72,56 tỷ USD. Trong khi đó, điện thoại đạt kim ngạch 53,9 tỷ USD, tăng 2,9% so với năm 2023. Các thương hiệu điện thoại nguyên chiếc được xuất khẩu từ các nhà máy của doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam, như Samsung, Google, Apple, Nokia, Xiaomi. Thương hiệu linh kiện điện thoại có kim ngạch xuất khẩu cao là Samsung, LG và Sony.

Triển vọng tăng trưởng xuất khẩu của ngành điện tử, trong đó có máy tính và linh kiện ngày càng rõ ràng hơn, khi Việt Nam đã và đang là điểm đến đầu tư của các tập đoàn công nghệ lớn trên toàn cầu. Hiện tại, các “ông lớn” công nghệ như Samsung, LG, Foxconn, Fukang

Technology, LG, Canon, Intel, Compal, Pegatron, Luxshare… hiện diện ở Việt Nam với chuỗi nhà máy được đầu tư nhiều tỷ USD, giúp tăng nhanh năng lực sản xuất, đưa Việt Nam thành mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị của ngành trên toàn cầu.

Sẽ còn vươn xa

Bất chấp chi phí lao động ngày càng gia tăng, Việt Nam vẫn được các nhà đầu tư quốc tế đánh giá là có nhiều lợi thế trong sản xuất, xuất khẩu các mặt hàng điện tử. Năm ngoái, xuất khẩu điện tử “bùng nổ” khi thu về gần 126,5 tỷ USD, tăng 17 tỷ USD so với năm 2023. Năm 2025, ngành này hướng tới mốc xuất khẩu 140 tỷ USD trở lên.

Với các chỉ dấu tích cực, Việt Nam hiện là quốc gia dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về tốc độ tăng trưởng thương mại, vượt qua nhiều nền kinh tế lớn trong khu vực. Trong đó, về thu hút công nghệ, Việt Nam thuộc nhóm 3 quốc gia vượt trội trong ASEAN về thu hút FDI trong lĩnh vực công nghệ. Đó là nhân tố quan trọng để xuất khẩu điện tử sẽ còn tiến xa.

Tuy nhiên, theo Cục Công nghiệp (Bộ Công thương), ngành sản xuất, xuất khẩu các mặt hàng điện tử nước ta còn nhiều hạn chế, như tỷ lệ nội địa hóa ngành điện tử còn thấp; các sản phẩm điện tử trên thị trường Việt Nam đa số là hàng lắp ráp trong nước bằng linh kiện ngoại; doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử trong nước dù tham gia chuỗi giá trị của ngành, nhưng mới cung cấp được các sản phẩm đơn giản, có hàm lượng công nghệ thấp; doanh nghiệp điện tử chủ yếu tham gia các công đoạn gia công có giá trị gia tăng thấp.

Bên cạnh đó, xuất khẩu nhiều, nhưng nhập khẩu cũng lớn và nhập khẩu mất cân đối hơn, khi riêng nhập từ thị trường Trung Quốc lên tới 33 tỷ USD trong năm qua, chiếm 32,3% tổng kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng này của cả nước.

Đó là những vấn đề cần phải khắc phục, tiến đến cân bằng hơn trong sản xuất, xuất khẩu để duy trì tính bền vững.

Thế Hải