Albert Einstein từng được đề cử làm Tổng thống Israel như thế nào?

Albert Einstein, nhà vật lý lý thuyết và triết gia khoa học là người đã phát triển Thuyết tương đối tổng quát, một trong hai trụ cột của vật lý hiện đại (cùng với cơ học lượng tử).

Sinh ra trong gia đình người Do Thái tại Đức, nhà khoa học thiên tài này đã giành giải Nobel Vật lý năm 1921 cho khám phá về hiệu ứng quang điện, một yếu tố thiết yếu đối với lý thuyết lượng tử. Ngoài ra, ông đã xuất bản hơn 300 bài báo khoa học và 150 tác phẩm phi khoa học.

Mặc dù có những thành tựu trí tuệ không thể phủ nhận, Einstein chưa bao giờ tham gia trực tiếp vào chính trị. Vậy ông nhận được lời đề nghị trở thành Tổng thống Israel như thế nào?

Ngay từ đầu những năm 1900, Einstein được cho là đã tách khỏi xuất thân Do Thái của mình đồng thời kiên quyết phản đối chủ nghĩa dân tộc, tin rằng nó phần lớn gây ra chiến tranh khiến khoảng 40 triệu người thiệt mạng

Vì thế, ban đầu ông đã bác bỏ ý tưởng về một nhà nước Do Thái. Trong một lá thư gửi đồng nghiệp, ông Einstein đã cảnh báo rằng, chủ nghĩa dân tộc Do Thái tràn lan “có nguy cơ biến thành sự thù địch và cố chấp”.

Tuy nhiên, ông cũng rất lo lắng về sự phân biệt đối xử mà người Do Thái phải đối mặt ở châu Âu, đặc biệt là khi ông bắt đầu nhận thấy rằng sinh viên Do Thái bị ngăn cản tham dự các bài giảng của ông ở Berlin.

Sau khi chuyển đến Berlin, Einstein thấy rằng việc ngược đãi người Do Thái là quá vô lý nên kết nối lại với nguồn gốc của mình.

Năm 1921, một sự kiện quan trọng đã đưa Einstein đến gần hơn với cộng đồng Do Thái. Chaim Weizmann, một cựu nhà hóa học và sau đó là Chủ tịch Tổ chức Phục quốc Do Thái Thế giới, đã tổ chức một chuyến du lịch cho Einstein đến Mỹ.

Thời điểm đó, lần nhật thực năm 1919 là minh chứng cho lý thuyết về lực hấp dẫn của Einstein, khiến ông được tôn vinh như một siêu sao. Chuyến thăm Mỹ cũng nhằm mục đích tận dụng danh tiếng của Einstein để gây quỹ cho Đại học Hebrew ở Jerusalem.

Dù không thành công như mong đợi vì chỉ huy động được 750.000 USD thay vì 4 triệu USD nhưng Đại học Hebrew, dự án tâm huyết nhất của Einstein đã mở cửa vào tháng 4-1925.

Năm 1933, nhà bác học Einstein đang ở Mỹ khi Adolf Hitler lên nắm quyền. Là một người Do Thái, ông đã chọn không trở về Đức và định cư tại Mỹ, trở thành công dân Mỹ vào năm 1940 và tiếp tục sự nghiệp của mình tại Đại học Princeton.

Sau đó, ông đã thiết lập mối liên hệ chặt chẽ với cội nguồn của mình. “Việc theo đuổi tri thức, tình yêu công lý và mong muốn độc lập cá nhân - những đặc điểm này của truyền thống Do Thái khiến tôi biết ơn khi được thuộc về nó”, ông viết trong một bài luận năm 1934

Chaim Weizmann, cựu đối tác của Einstein trong chuyến công du Mỹ nói trên đã trở thành Tổng thống đầu tiên của Israel. Sau khi ông qua đời vào năm 1952, chính phủ Israel, dưới thời Thủ tướng David Ben-Gurion, đã quyết định trao chức Tổng thống cho Einstein.

Tháng 11-1952, Đại sứ Israel tại Mỹ Abba Eban đã tiếp cận Albert Einstein với lời đề nghị đó. Việc chấp nhận đề nghị này đồng nghĩa là nhà bác học phải chuyển đến Israel và mang quốc tịch Israel.

Mặc dù có nhiều thuận lợi, Einstein đã từ chối lời đề nghị. Ông đã truyền đạt trong thư rằng ông “vô cùng xúc động” trước lời đề nghị và cảm thấy “buồn bã và xấu hổ” khi từ chối.

Einstein biện minh cho quyết định của mình bằng cách tuyên bố rằng ông đã quen với việc giải quyết các vấn đề khách quan. “Kết quả là, tôi thiếu cả năng khiếu tự nhiên và kinh nghiệm để xử lý hiệu quả các tương tác với mọi người”, ông giải thích.

Ông cũng bày tỏ lo ngại rằng việc thiếu kỹ năng xã hội sẽ cản trở khả năng thực hiện các nhiệm vụ chính thức của mình.

Ở tuổi 73, Einstein cũng bày tỏ lo ngại cho tuổi tác của mình. Cuối cùng, ông đã qua đời do động mạch chủ bụng bị phình và vỡ vào tháng 4-1955, ở tuổi 76.

Mặc dù đã từ chối lời đề nghị, Einstein vẫn gần gũi với các nhà lãnh đạo Israel. Năm 1951, Thủ tướng David Ben-Gurion đã đến thăm ông tại Princeton trong chuyến công du Mỹ để thúc đẩy đợt phát hành trái phiếu Israel trị giá nửa tỷ USD.

Yên Vũ

Theo Stars Insider