AI thật sự mang lại lợi ích gì trong lớp học?

Tám trong mười giáo viên Singapore thừa nhận công cụ AI giúp họ lập kế hoạch bài giảng hoặc tự động hóa một phần công việc hành chính.

Thoạt nhìn, việc các giáo viên Singapore tích cực ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) có vẻ như sẽ giúp họ bớt vất vả hơn. Là một trong những lực lượng sư phạm đi đầu thế giới về tốc độ tiếp cận công nghệ mới, nhiều người từng hy vọng AI sẽ giúp họ giảm áp lực khối lượng công việc và mang lại thêm thời gian nghỉ ngơi.

Nhưng thực tế lại khác.

Theo khảo sát quốc tế về giảng dạy và học tập (Talis), ba trong bốn giáo viên Singapore hiện sử dụng các công cụ AI để giảng dạy hoặc hỗ trợ học tập, song họ vẫn làm việc trung bình 47,3 giờ mỗi tuần - cao hơn sáu năm trước và vượt mức trung bình toàn cầu là 40,4 giờ.

Khi AI không giúp rút ngắn thời gian

Sự chênh lệnh giữa 47,3 và 40,4 giờ cho thấy AI không làm giảm tổng thời gian làm việc của giáo viên Singapore, mà chủ yếu thay đổi cách thời gian được phân bổ. Tám trong mười giáo viên thừa nhận công cụ AI giúp họ lập kế hoạch bài giảng hoặc tự động hóa một phần công việc hành chính. Tuy nhiên, phần thời gian tiết kiệm được lại nhanh chóng bị “chiếm dụng” bởi các nhiệm vụ khác: từ kiểm tra độ chính xác của nội dung do AI tạo ra, học cách sử dụng hệ thống mới, đến hỗ trợ học sinh cá nhân hóa việc học.

AI không làm giảm tổng thời gian làm việc của giáo viên Singapore, mà chủ yếu thay đổi cách thời gian được phân bổ. Ảnh: CNA

Bộ Giáo dục Singapore (MOE) đã triển khai nhiều công cụ tích hợp AI trong chấm điểm và soạn giáo án. Tuy nhiên, những cải thiện về hiệu quả làm việc chưa thực sự rõ rệt. Đây là thực tế không riêng ngành giáo dục: trong hầu hết các lĩnh vực, tự động hóa hiếm khi làm giảm giờ làm việc, mà chủ yếu tái cấu trúc quy trình lao động.

Với giáo viên, câu hỏi quan trọng hơn cả là: AI có khiến thời gian của họ trở nên đáng giá hơn không?

Thời gian giữ nguyên, công việc thay đổi

Nhiều giáo viên các môn khoa học, xã hội, ngôn ngữ chia sẻ với The Straits Times rằng AI không giúp giảm khối lượng công việc mà chỉ khiến họ làm việc khác đi. Lập kế hoạch bài giảng, trao đổi với phụ huynh, tổ chức hoạt động ngoại khóa hay tư vấn học sinh vẫn chiếm phần lớn quỹ thời gian.

Một giáo viên khoa học cấp trung học cho biết, AI giúp cô tạo đề kiểm tra, tổng hợp dữ liệu về kết quả học tập và hỗ trợ thiết kế bài giảng. Nhưng phần thời gian tiết kiệm được nhanh chóng bị lấp đầy bởi việc xác minh kết quả AI, cập nhật chương trình hoặc hướng dẫn học sinh sử dụng công cụ một cách có trách nhiệm. “Chúng tôi chưa thực sự gặt hái được thành quả từ AI”, cô nói. “Bản chất công việc đã thay đổi, nhưng tổng thời gian vẫn như cũ. Phần thời gian tiết kiệm được lại phải đầu tư cho những việc khác”.

Bên cạnh đó, công nghệ mới đòi hỏi thời gian học hỏi, trong khi độ tuổi trung bình của giáo viên Singapore hiện là 43. Nhiều người mô tả giao diện công cụ AI là “phức tạp” và “chưa thân thiện”.

Một giáo viên địa lý cho rằng việc dùng AI giúp anh soạn nhận xét cho học sinh nhanh hơn, nhưng anh không thấy mình “nhàn” hơn nếu muốn bài học sinh động. Các giáo viên ngữ văn thì cho rằng họ ít sử dụng được AI trong chấm bài viết hay luận văn vì đặc thù chủ quan của môn học. Ngoài ra, còn phải tính đến khoảng thời gian dùng để kiểm tra kết quả do AI tạo ra. Dù là nhóm ứng dụng AI mạnh mẽ nhất, giáo viên Singapore cũng được đánh giá là thận trọng nhất.

AI giúp giáo viên Singapore tạo đề kiểm tra, tổng hợp dữ liệu về kết quả học tập và hỗ trợ thiết kế bài giảng. Ảnh: CNA

“Một giáo viên không bao giờ sao chép nguyên văn kết quả của AI”, một giáo viên ngữ văn nói. “Ngay cả khi có công cụ phản hồi tự động, chúng tôi vẫn phải kiểm tra kỹ độ chính xác”.

“AI đôi khi khiến tôi mất nhiều thời gian hơn là tiết kiệm được”, một giáo viên khoa học thẳng thắn.

Khi hiệu quả không đo bằng giờ làm

Nếu không phải để tiết kiệm thời gian, vậy AI đem lại điều gì?

Theo các giáo viên, giá trị của AI không nằm ở việc “làm ít hơn” mà ở việc “làm tốt hơn”. “AI nên đảm nhận những phần việc có thể tự động hóa, chứ không thay thế vai trò của giáo viên”, một giáo viên ngữ văn nói. “Học sinh không thể tiếp nhận phản hồi tự động hiệu quả bằng một buổi trao đổi trực tiếp 40 phút với tôi. Điều thiếu vắng ở đây chính là yếu tố con người”.

Theo các giáo viên, giá trị của AI không nằm ở việc “làm ít hơn” mà ở việc “làm tốt hơn”. Ảnh: CNA

AI, theo đó, nên giúp giáo viên có thêm thời gian cho những công việc cốt lõi: hiểu học sinh hơn, hướng dẫn cá nhân hóa và nâng cao chất lượng giảng dạy. Bộ Giáo dục Singapore cũng đang thúc đẩy mô hình học tập “đo ni đóng giày” cho từng học sinh, và bước đầu cho thấy AI có thể hỗ trợ điều này.

Một giáo viên khoa học cho biết, nhờ công cụ chấm điểm tự động của bộ, cô có thể tổng hợp và phân tích lỗi phổ biến của học sinh để điều chỉnh phương pháp giảng dạy. “Giáo viên sẵn sàng học cách dùng công cụ AI, nhưng điều quan trọng là nó phải mang lại lợi ích thật, chẳng hạn như phản hồi cá nhân hóa và phân hóa tốt hơn”, cô nói.

Một số giáo viên khác cho biết AI giúp họ thiết kế bài tập thú vị hơn, gợi ý trò chơi tăng tính gắn kết trong lớp. Thời gian tiết kiệm được nhờ vậy được chuyển sang các công việc có giá trị cao hơn: hỗ trợ học sinh chuyên sâu, đổi mới phương pháp, chứ không rút ngắn tổng giờ làm việc.

Một học sinh dùng ChatGPT để kiểm tra bài học của mình. Ảnh: CNA

AI cũng được kỳ vọng giảm bớt gánh nặng hành chính, vốn là vấn đề lâu nay của giáo viên. Một số trường đang thử nghiệm hệ thống tự động ghi nhận học sinh đi học muộn hoặc vắng mặt, giúp phụ huynh và giáo viên chủ nhiệm được thông báo ngay. “Trước đây chúng tôi phải gọi điện từng ngày cho phụ huynh để hỏi lý do nghỉ học, giờ hệ thống tự động làm thay”, một giáo viên chia sẻ.

Đo lường lại đóng góp của AI trong giáo dục

Theo các chuyên gia giáo dục Singapore, thành công của AI không nên được đo bằng số giờ làm việc của giáo viên, mà phải đánh giá qua tác động tới chất lượng dạy và học. Những chỉ số quan trọng hơn là tiến bộ của học sinh, hiệu quả giảng dạy và sức khỏe tinh thần của giáo viên, chứ không chỉ là năng suất.

Một số giáo viên đã bắt đầu dùng AI để theo dõi tiến trình học tập, hỗ trợ phân hóa nội dung giảng dạy. Tuy nhiên, việc ứng dụng bền vững phụ thuộc vào tính dễ sử dụng và độ tin cậy của công cụ.

Cuối cùng, thước đo thực sự cho sự thành công của AI trong giáo dục có lẽ rất đơn giản: giúp giáo viên có thêm thời gian để làm điều mà công nghệ không thể - dạy học, kết nối và chăm sóc học trò của mình.

Hồng Nhung