AI là động lực hiện đại hóa quản trị giáo dục đại học Việt Nam

Ngày 8/8/2025, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Câu lạc bộ Khoa- Trường - Viện Công nghệ thông tin và truyền thông (FISU Việt Nam) và Trường Đại học CMC đã phối hợp tổ chức Tọa đàm Quản trị đại học trước tác động của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo.

Chương trình được tổ chức nhằm đánh giá thực trạng, đề xuất định hướng và giải pháp đột phá trong chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo để hiện đại hóa công tác quản trị đại học tại Việt Nam. Đây cũng là diễn đàn kết nối, chia sẻ giữa các chuyên gia, nhà quản lý, nhà khoa học và doanh nghiệp nhằm thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo.

Chương trình tọa đàm Quản trị đại học trước tác động của công nghệ số và AI.

Tọa đàm có sự tham dự của ông Vũ Thanh Mai - Phó trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; ông Lê Huy Nam - Vụ trưởng Vụ Giáo dục, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; ông Phan Việt Phong - Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; ông Nguyễn Sơn Hải - Phó Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ Thông tin, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng đại diện các bộ, ban ngành và đơn vị đồng tổ chức.

Phát biểu khai mạc chương trình, ông Vũ Thanh Mai - Phó trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương khẳng định: “Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đã nhấn mạnh giáo dục đại học phải là trung tâm nghiên cứu, ứng dụng công nghệ, đóng vai trò dẫn dắt đổi mới sáng tạo trong hệ thống quốc gia.

Do đó, tọa đàm mong muốn các chuyên gia đầu ngành nhận diện thách thức, cơ hội, những vấn đề cốt lõi, các điểm nghẽn trong quản trị đại học, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn và đề xuất mô hình hiệu quả. Từ đó đề xuất, kiến nghị chính sách, giải pháp giúp các trường đại học Việt Nam nâng cao năng lực quản trị, hướng tới chuẩn quốc tế trong kỷ nguyên số.”

Ông Vũ Thanh Mai - Phó trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phát biểu tại tọa đàm.

Cũng tại sự kiện, ông Nguyễn Trung Chính - Chủ tịch Tập đoàn CMC, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học CMC cho biết: “Ngày 11/9/2024, Tập đoàn CMC đã công bố AI-X - sáng kiến chiến lược nhằm hình thành hệ sinh thái ứng dụng AI trong Tập đoàn, trong đó giáo dục giữ vai trò quan trọng.

Trường Đại học CMC là nơi đầu tiên triển khai thực tiễn hóa AI-X trong môi trường giáo dục đại học, trở thành một mô hình đại học đổi mới sáng tạo tích hợp AI vào toàn bộ hoạt động đào tạo, nghiên cứu và quản trị, cho thấy tiềm năng rõ rệt của AI trong nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng đào tạo.”

Cũng theo ông Nguyễn Trung Chính, tọa đàm sẽ là nơi để các chuyên gia chia sẻ kinh nghiệm, nhận thức và định hình các giải pháp nhằm xây dựng mô hình đại học hiệu quả hơn trong thời đại AI, đồng thời bày tỏ mong muốn được lắng nghe các bộ ban ngành, các trường đại học, các nhà khoa học, chuyên gia công nghệ đang trực tiếp đồng hành trong quá trình chuyển đổi số, chuyển đổi AI cho sự nghiệp giáo dục để tạo ra những mô hình mới, ứng dụng AI hiệu quả trong phát triển và quản trị nhà trường.

Ông Nguyễn Trung Chính - Chủ tịch Tập đoàn CMC, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học CMC tại sự kiện.

Đề xuất giải pháp triển khai quản trị linh hoạt tích hợp với AI

Tại tọa đàm, các diễn giả đã trình bày tham luận, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về vai trò và tác động của trí tuệ nhân tạo trong công tác quản trị đại học, từ góc nhìn chính sách, mô hình triển khai thực tiễn đến kinh nghiệm quốc tế thông qua 5 tham luận chính:

1. “Từ quản trị truyền thống đến quản trị linh hoạt: vai trò của AI trong quản trị đại học” - Tiến sĩ khoa học Phạm Đỗ Nhật Tiến - Chuyên gia cao cấp về giáo dục.

2. “Chuyển đổi AI trong quản trị đại học, bài học từ Trường Đại học CMC” - Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tùng - Phó Chủ tịch Tập đoàn CMC, Hiệu trưởng Trường Đại học CMC.

3. “Chiến lược ứng dụng AI trong giáo dục, định hướng trong quản trị đại học tại Việt Nam” - Tiến sĩ Nguyễn Sơn Hải - Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin, Bộ Giáo dục và Đào tạo.

4. “Giáo dục đại học Việt Nam: Gia cố hay Chuyển đổi?” - Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Đức - Đại học Quốc gia Hà Nội.

5. “Vận dụng thực tiễn quốc tế tiêu biểu về tích hợp AI tạo sinh vào Giáo dục Đại học: Bài học từ Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam” - Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mike Perkins - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển, Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam.

Tiến sĩ khoa học Phạm Đỗ Nhật Tiến - Chuyên gia cao cấp về giáo dục chia sẻ tại tọa đàm.

Theo Tiến sĩ khoa học Phạm Đỗ Nhật Tiến, quản trị truyền thống thường dựa vào cấu trúc phân cấp, lập kế hoạch dài hạn và các quy trình cố định, nên phản ứng chậm trước sự thay đổi.

Ngược lại, quản trị linh hoạt nhấn mạnh tinh thần hợp tác, ra quyết định theo từng bước lặp, có phản hồi và cải thiện liên tục, giúp các cơ sở giáo dục đại học phản ứng nhanh với tiến bộ công nghệ, biến động xã hội và nhu cầu của sinh viên.

Mô hình quản trị linh hoạt mang lại nhiều lợi ích như: nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng đào tạo; khắc phục tình trạng thiếu hụt kỹ năng; thúc đẩy văn hóa hợp tác, tạo môi trường học tập năng động. Tuy nhiên, mô hình này cũng đối mặt với không ít thách thức, bao gồm: tâm lý ngại thay đổi; hạn chế về nguồn lực, năng lực và thời gian; khó khăn về hạ tầng số, hạ tầng dữ liệu và phần mềm.

Tiến sĩ khoa học Phạm Đỗ Nhật Tiến nhận định, trong quản trị linh hoạt, trí tuệ nhân tạo (AI) không phải là công cụ mà là “cộng sự điều khiển học”, có khả năng truyền cảm hứng vốn do các đồng đội con người đảm nhiệm. Dẫn tới xu thế tích hợp AI với Agile trong quản trị.

Hiện nay, Luật Công nghiệp công nghệ số đã có một chương về AI, nhưng chưa có văn bản pháp quy riêng về AI trong giáo dục. Cả quản trị linh hoạt và quản trị AI trong giáo dục đại học Việt Nam vẫn chủ yếu mang tính tự phát.

Trong bối cảnh đổi mới quản trị giáo dục đại học theo hướng kiến tạo phát triển, phát huy quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học, vấn đề đặt ra là: Làm thế nào để đổi mới quản trị đại học, thích ứng và đáp ứng kịp thời với những thay đổi của bối cảnh kinh tế - xã hội?

Câu trả lời, theo ông, là vận dụng quản trị linh hoạt tích hợp với AI. Ở cấp hệ thống, cần ban hành hướng dẫn triển khai mô hình này tại các cơ sở giáo dục đại học; xây dựng năng lực và phát triển nguồn nhân lực liên quan; thử nghiệm chính sách và mở rộng quy mô.

Ở cấp trường, nên thành lập Ban chỉ đạo Agile + AI; ứng dụng công nghệ AI vào quy trình quản trị; phát triển năng lực và văn hóa tổ chức.

Tiến sĩ khoa học Phạm Đỗ Nhật Tiến nhấn mạnh, việc tích hợp quản trị linh hoạt với AI không chỉ là một chiến lược đổi mới, mà còn là nền tảng phát triển bền vững và năng động, xu hướng đang được áp dụng tại nhiều hệ thống giáo dục đại học trên thế giới.

Tại Việt Nam, Nghị quyết 57-NQ/TW và Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị đã mở đường cho việc áp dụng mô hình này trong đổi mới quản trị giáo dục đại học.

Song đây vẫn là vấn đề rất mới, ngay cả trên bình diện quốc tế, và mới ở giai đoạn khởi đầu. Vì vậy, Tiến sĩ khoa học Phạm Đỗ Nhật Tiến bày tỏ mong muốn đóng góp này sẽ góp phần khơi gợi và từng bước đưa quản trị linh hoạt tích hợp AI vào tiến trình đổi mới quản trị giáo dục đại học nước ta.

Hướng tới ứng dụng AI trong giáo dục một cách tổng thể, có trách nhiệm

Tiến sĩ Nguyễn Sơn Hải - Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin, Bộ Giáo dục và Đào tạo chia sẻ tại tọa đàm.

Cũng khẳng định sự cần thiết của việc ứng dụng AI trong giáo dục đào tạo, Tiến sĩ Nguyễn Sơn Hải - Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay, trí tuệ nhân tạo (AI) đang tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực của đời sống, xã hội, trong đó có giáo dục đào tạo.

Ở Việt Nam, các cơ sở giáo dục, nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục và một bộ phận người học đã chủ động ứng dụng AI hỗ trợ công việc, bước đầu phát huy lợi ích, nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ đặc biệt đối với người học khi hiểu chưa đúng và sử dụng AI không đúng cách.

Phó Cục trưởng Nguyễn Sơn Hải cho biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng Chiến lược ứng dụng AI trong giáo dục đến năm 2030, định hướng 2035.

Chiến lược được xây dựng với mục tiêu ứng dụng AI một cách tổng thể, có hệ thống, có trách nhiệm nhằm hiện đại hóa, cá thể hóa, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác giáo dục và đào tạo; hướng tới xây dựng một nền giáo dục số mở, thông minh, linh hoạt, công bằng, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển đất nước.

Trên cơ sở đó, Tiến sĩ Nguyễn Sơn Hải nhấn mạnh 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm nhằm thúc đẩy ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục đại học, bao gồm:

(1) Hoàn thiện thể chế và chính sách về ứng dụng AI trong giáo dục;

(2) Phát triển năng lực số, năng lực AI cho đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục;

(3) Phát triển năng lực số, năng lực AI cho người học;

(4) Triển khai các mô hình ứng dụng AI trong giáo dục;

(5) Phát triển hệ thống dữ liệu mở và Hệ sinh thái ứng dụng AI cho giáo dục Việt Nam.

Bên cạnh đó, tọa đàm còn có các nội dung tham luận đến từ các cơ sở giáo dục đại học như Đại học Bách Khoa, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV), Trường Đại học VinUni, Đại học Duy Tân, Đại học Đà Nẵng,... và đóng góp ý kiến đến từ các chuyên gia giáo dục và các nhà khoa học.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tùng - Phó Chủ tịch Tập đoàn CMC, Hiệu trưởng Trường Đại học CMC chia sẻ tại tọa đàm.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mike Perkins - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển, Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam chia sẻ tại tọa đàm.

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Đức - Đại học Quốc gia Hà Nội chia sẻ tại tọa đàm.

Trong bối cảnh Việt Nam đang triển khai mạnh mẽ Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo đến năm 2030, việc tích hợp AI vào công tác quản trị giáo dục đại học không còn là xu hướng mà đã trở thành yêu cầu tất yếu.

Với góc nhìn từ chính sách, thực tiễn triển khai và kinh nghiệm quốc tế, các tham luận đều khẳng định: việc tích hợp AI vào hệ sinh thái giáo dục đại học sẽ tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu và tăng cường năng lực hội nhập toàn cầu.

Doãn Nhàn