AI giúp xe tự lái trở nên khả thi nhưng vẫn còn khoảng cách

Các phương tiện tự hành từ taxi robot đến xe tải tự lái đều phụ thuộc rất nhiều vào AI.

Mới đây đồng giám đốc điều hành Waymo Tekedra Mawakana đã công bố rằng công ty xe tự lái hiện đang cung cấp 100.000 chuyến xe taxi robot trả phí mỗi tuần trên khắp Los Angeles, San Francisco và Phoenix. Con số này gấp đôi so với 50.000 chuyến xe trả phí hàng tuần mà công ty đã công bố chỉ vài tháng trước vào tháng 6 và đánh dấu một cột mốc quan trọng đối với công ty này. Đây cũng là một sự thể hiện đáng kể của AI trên đường phố của chúng ta khi lái xe cùng con người mỗi ngày.

Một số phương tiện như Waymo kết hợp bản đồ cực kỳ chi tiết với các hệ thống dựa trên quy tắc và máy học thời gian thực để điều hướng trên đường, trong khi các nhà sản xuất khác đang chuyển sang các hệ thống dựa nhiều hơn vào AI để đánh giá môi trường lái xe của phương tiện theo thời gian thực.

AI không chỉ giúp công nghệ tự lái trở nên khả thi mà xe tự hành còn là ví dụ điển hình về nhiều thách thức của AI. Ví dụ, ảo giác và độ chính xác chi phối các cuộc trò chuyện xung quanh các mô hình AI thương mại hàng đầu. Nhưng khi nói đến xe tự lái, độ chính xác thực sự là vấn đề sống còn.

Tuy nhiên, xe tự lái không phải là một phần lớn trong cuộc trò chuyện về AI ngày nay và đồng thời, các nhà sản xuất xe tự hành cũng “không thích” nói nhiều về AI.

Trong khi xe tự lái được coi là đỉnh cao của AI cách đây một thập kỷ, trang web của Waymo thậm chí không đề cập đến AI một lần nào. Đây là một sự khác biệt lớn so với hầu hết mọi ngành khác, từ phần mềm doanh nghiệp đến giáo dục, chăm sóc sức khỏe, luật pháp, bán lẻ, quảng cáo, v.v…, nơi các công ty về cơ bản đang nói về cách họ đang sử dụng AI.

Sự tương phản đó thật đáng kinh ngạc vì trong khi nhiều công ty trên khắp các lĩnh vực đang vội vã áp dụng AI mà không có chiến lược rõ ràng vì đó là điều hấp dẫn cần làm và vì các nhà đầu tư đã trả giá cao cho cổ phiếu của bất kỳ công ty nào tuyên bố là "AI đầu tiên" và nói rằng một sản phẩm được "cung cấp năng lượng bởi AI" đã trở thành cách tiếp thị phổ biến, thì xe tự lái là một công nghệ thực sự mang tính đột phá thực sự phụ thuộc vào AI để hoạt động. Vậy tại sao các công ty xe tự lái không nắm bắt thời cơ với AI?

"Đó là do quy định”, Eran Ofir, CEO của Imagry, một công ty tạo ra phần mềm lái xe tự động AI không cần bản đồ, chia sẻ với Eye on AI rằng "AI đang diễn ra hàng ngày trên đường với hàng trăm nghìn phương tiện".

Lâu trước khi các mô hình AI tạo ra như ChatGPT thống trị cuộc trò chuyện về AI và đưa AI lên hàng đầu trong chương trình nghị sự lập pháp, các nhà sản xuất xe tự hành đã phải vượt qua các rào cản pháp lý để có được giấy phép thử nghiệm và lái xe của họ trên đường. Họ đã gặp phải những trở ngại nghiêm trọng. Cruise đã bị cấm và phải thu hồi xe sau một vụ tai nạn vào năm ngoái và hôm nay, công ty thuộc sở hữu của General Motors đã đồng ý thu hồi thêm 1.200 xe tự lái của mình để giải quyết mối quan ngại của các cơ quan quản lý an toàn đường bộ liên bang về vấn đề "phanh cứng".

Nhưng nếu nhìn xa hơn, ngành công nghiệp này thực sự đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc thuyết phục các cơ quan quản lý và công chúng tin tưởng vào nó, như cột mốc và sự mở rộng liên tục của Waymo cho thấy.

Sau đó, AI tạo ra một loại mô hình AI hoàn toàn khác đã mở ra một số vấn đề mới. Trong khi nhiều vấn đề xung quanh AI tạo sinh như vấn đề bản quyền và deepfake, thậm chí không áp dụng cho các hệ thống AI cung cấp năng lượng cho xe tự lái, chúng đã biến AI thành chủ đề tranh luận sôi nổi và khiến mọi người, từ người tiêu dùng đến cơ quan quản lý, trở nên hoài nghi hơn về công nghệ và tác động của nó. Tóm lại, đối với ngành công nghiệp xe tự lái, việc gắn mình vào cơn sốt AI là một rủi ro hơn là một điểm bán hàng.

"Các cuộc thảo luận với cơ quan quản lý rất khó khăn và họ không muốn tất cả những tác động xấu và tranh luận về việc liệu AI có nên bị hạn chế và sử dụng hay không và những thứ tương tự như vậy", Ofir cho biết. "Không ai muốn khía cạnh đó của nó được áp dụng cho xe tự hành".

Một sự khác biệt thú vị khác là trong khi mục tiêu của xe tự lái là làm cho những gì chúng ta đã lái xe an toàn hơn, thì AI tạo sinh chủ yếu nhằm mục đích làm cho các nhiệm vụ nhanh hơn và dễ dàng hơn, đôi khi phải đánh đổi bằng sự an toàn.

AI tạo sinh đã thúc đẩy các vụ lừa đảo, đưa ra các mối đe dọa an ninh mạng mới, tạo ra các công cụ cho phép bất kỳ ai tạo ra các thông tin sâu sắc rõ ràng không có sự đồng thuận giả mạo của người khác, và nhìn chung khiến chúng ta tin vào những thứ không có thật và không tin tưởng vào những thứ có thật mà chúng ta tận mắt chứng kiến.

Nhìn chung, điều này dẫn đến những câu hỏi về cách chúng ta đánh giá rủi ro và tác động của nhiều ứng dụng AI khác nhau chính những câu hỏi mà các nhà lập pháp đang cố gắng tìm ra cách quản lý AI đang phải vật lộn. Xe tự lái có phải là công nghệ AI hay AI chỉ là công nghệ được sử dụng trong xe tự lái? Có phải là cả hai không? Có quan trọng không?

Các loại AI khác nhau có thể hoạt động rất khác nhau, tạo ra những tác động rất khác nhau và tạo ra những rủi ro rất khác nhau. Tuy nhiên, một điều vẫn rõ ràng là AI đã được sử dụng ở khắp mọi nơi xung quanh chúng ta thậm chí là lái xe ở làn đường bên cạnh.

Lê Vũ