ACE Trung Quốc, KAB Nga, DefendAir Đức: ba cập nhật lớn

Ba diễn biến đáng chú ý trong lĩnh vực vũ khí: Trung Quốc công bố động cơ phản lực chu trình thích ứng (ACE) có thể hoạt động tới Mach 4 và cải thiện đáng kể lực đẩy, hiệu suất nhiên liệu; Nga chuyển sang sản xuất hàng loạt bom dẫn đường KAB, nâng tầm công kích lên gần 200km; Đức phê duyệt tên lửa chống UAV DefendAir tích hợp cho hệ thống pháo - tên lửa Skyranger 30.

Động cơ chu trình thích ứng ACE của Trung Quốc

Hình minh họa cho một động cơ chu trình thích ứng (ACE) - Ảnh: Interesting Engineering

Thông số đã công bố

Viện Nhiệt động lực học Kỹ thuật Trung Quốc cho biết đã chế tạo và thử nghiệm thành công một động cơ phản lực thế hệ mới theo chu trình thích ứng. Theo công bố, động cơ có thể hoạt động ổn định từ giai đoạn cất cánh đến tốc độ Mach 4 (4.940km/h). ACE được cho là tăng lực đẩy thêm 27–47% và giảm tiêu hao nhiên liệu khoảng 30% so với thế hệ động cơ hiện nay.

Điểm khác biệt kỹ thuật

Phiên bản ACE do Trung Quốc công bố sử dụng hệ thống ba luồng khí. Luồng khí thứ ba là không khí mát giúp hấp thụ nhiệt dư, giảm tín hiệu hồng ngoại và cải thiện khí động quanh thân, từ đó giảm lực cản ở tốc độ siêu âm. Ngoài ra, động cơ có buồng đốt phụ đặt ở luồng khí ngoài để đốt thêm nhiên liệu tăng lực đẩy, tạo cấu hình trung gian giữa turbojet và ramjet, mở hướng ứng dụng với máy bay siêu vượt âm.

So sánh với hướng phát triển của Mỹ

Trong khi Trung Quốc nêu cấu hình ba luồng khí, các dự án ACE của Mỹ do General Electric và Pratt & Whitney phát triển (định hướng cho F-35) vẫn đang ở giai đoạn phát triển và dựa trên thiết kế hai luồng khí.

Mức độ tin cậy thông tin

Những tuyên bố hiện chưa được kiểm chứng độc lập và có thể dựa trên thử nghiệm mô phỏng. Tuy vậy, các nguyên lý kỹ thuật nêu ra phù hợp với xu hướng nghiên cứu hàng không hiện nay. Nếu chính xác, đây là động cơ tiên tiến nhất mà Trung Quốc từng phát triển.

Nga sản xuất hàng loạt bom dẫn đường KAB

Bom dẫn đường phóng từ trên không (KAB) - Ảnh: Wikipedia

Nâng cấp mô-đun dẫn đường và tăng tầm

Nga bắt đầu sản xuất hàng loạt bom dẫn đường phóng từ trên không (KAB), mở rộng bán kính tấn công lên khoảng 200km tính từ tuyến đầu. Nâng cấp diễn ra theo hai bước kỹ thuật:

Gắn bộ kit mô-đun gồm thiết bị điện tử dẫn đường, cánh ổn định, cơ cấu sửa hướng, biến bom rơi tự do thành đạn có điều khiển với tầm khoảng 75km.
Bổ sung một động cơ phản lực nhỏ, giúp bom tự đẩy tới mục tiêu, tăng tầm hoạt động lên gần 200km.

Hàm ý tác chiến và giới hạn

Phóng từ xa giúp máy bay tránh phải tiếp cận các khu vực bị phòng không bảo vệ chặt chẽ, cải thiện khả năng sống sót và duy trì nhịp độ xuất kích. Tuy nhiên, để đạt độ chính xác từ cự ly 200km, máy bay có thể vẫn phải hoạt động gần tuyến đầu hoặc vùng không phận dễ bị phản công, tạo rủi ro nhất định.

Về bản chất, cấu hình này giống tên lửa hành trình “giá rẻ”: mang được đầu nổ lớn, nhưng kém hiệu quả hơn về nhiên liệu và tầm so với tên lửa chuyên dụng, thường bay chậm hơn. Chúng có thể bị đánh chặn bởi các hệ thống phòng không hiện đại như SAMP/T, IRIS-T SLM/SLX hoặc Patriot, và chịu tác động của tác chiến điện tử làm nhiễu, giảm độ chính xác.

Nếu sản lượng tăng cùng các cải tiến về động cơ và dẫn đường, tầm bắn và khả năng sống sót có thể cải thiện. Ở trạng thái hiện nay, đây chưa phải loại vũ khí khó đối phó.

Đức phê duyệt DefendAir cho Skyranger 30

Hệ thống DefendAir tích hợp với pháo phòng không Skyranger 30, mở rộng khả năng đánh chặn UAV tầm xa tới 6km, vượt ngoài phạm vi tác chiến của pháo 30mm - Ảnh: Rheinmetall

Thông số và tích hợp

Bộ Quốc phòng Đức phê duyệt phát triển, sản xuất và trang bị tên lửa chống máy bay không người lái tầm ngắn DefendAir cho hệ thống Skyranger 30 do Rheinmetall chế tạo. DefendAir (định danh SADM) do MBDA phát triển dựa trên Enforcer, dài khoảng 1 mét, nặng 7,5kg, tầm bắn gần 5km. Khi tích hợp, hệ thống mở rộng phạm vi tác chiến vượt xa tầm hiệu quả 3km của pháo 30mm. Chú thích hình ảnh nêu khả năng đánh chặn UAV tầm xa tới 6km.

Cấu trúc phòng không nhiều tầng

Skyranger 30 kết hợp pháo tự động 30mm bắn đạn nổ lập trình AHEAD, vừa có thể duy trì tốc độ bắn lớn (tương đương 1.200 viên/phút), vừa có khả năng bắn chính xác từng phát. Khi bổ sung DefendAir, hệ thống hình thành lớp đánh chặn theo tầng: pháo đảm nhiệm mục tiêu cự ly gần, tên lửa xử lý UAV ở khoảng cách vài km. Radar Spexer của Hensoldt cung cấp quan sát 360 độ và tự động giao mục tiêu giữa pháo và tên lửa, rút ngắn thời gian phản ứng.

Kế hoạch trang bị và hợp tác

Theo Bộ Quốc phòng Đức, sau nâng cấp, Skyranger 30 “đủ khả năng phòng thủ trước các máy bay không người lái nhỏ và siêu nhỏ”. Dự án có tổng kinh phí khoảng 490 triệu euro (566 triệu USD), bao gồm phát triển, sản xuất lô đầu tiên và hướng tới sản xuất hàng loạt vào năm 2029.

Chương trình nằm trong Sáng kiến "Khiên Trời châu Âu" (European Sky Shield Initiative). Ngoài Đức, Áo, Đan Mạch và Hungary đã đặt mua các phiên bản Skyranger 30 tương tự, phản ánh xu hướng tăng cường năng lực chống UAV trong khu vực.

CTVX