8 loại thuốc điều trị phổ biến âm thầm 'rút cạn' vitamin và khoáng chất của cơ thể

Thuốc được sử dụng để chữa bệnh, nhưng nhiều người không nhận ra rằng việc dùng lâu dài một số loại thuốc thông thường có thể âm thầm làm cơ thể thiếu các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin và khoáng chất)… Theo thời gian, điều này có thể dẫn đến mệt mỏi, giảm miễn dịch, sức khỏe xương kém và các vấn đề khác, thường bị nhầm lẫn với những tình trạng sức khỏe không liên quan.

Dưới đây là những thông tin cần biết về những chất dinh dưỡng thường bị ảnh hưởng nhất khi sử dụng một số loại thuốc phổ biến:

1. Aspirin làm giảm hấp thụ vitamin C và sắt

Aspirin được dùng để giảm đau, hạ sốt, chống viêm và quan trọng nhất là phòng ngừa bệnh tim mạch, đột quỵ bằng cách ngăn ngừa hình thành cục máu đông. Thuốc được chỉ định cho bệnh nhân có nguy cơ cao, người sau phẫu thuật tim mạch hoặc sau đột quỵ, và trong điều trị các bệnh lý viêm như viêm khớp

Aspirin có thể làm giảm khả năng hấp thụ vitamin C bằng cách phá vỡ liên kết giữa vitamin C và albumin, cũng như ảnh hưởng đến cơ chế hấp thu của tế bào. Nó cũng gây tổn thương niêm mạc nhẹ, làm tăng nhu cầu chống oxy hóa, từ đó có thể làm giảm nồng độ vitamin C trong cơ thể.

Một nghiên cứu lớn (thử nghiệm ASPREE) cho thấy việc sử dụng aspirin liều thấp hàng ngày (khoảng 100 mg) làm tăng nguy cơ thiếu máu ở người trưởng thành từ 65 tuổi trở lên khoảng 20%. Tác dụng này dường như không liên quan đến xuất huyết tiêu hóa nặng, cho thấy aspirin cũng có thể ảnh hưởng đến dự trữ sắt trong cơ thể, chẳng hạn như ferritin.

Một số loại thuốc phổ biến có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ hoặc sử dụng vitamin và khoáng chất của cơ thể.

2. Thuốc giảm đau, hạ sốt acetaminophen (tylenol) làm giảm glutathione

Glutathione là một chất chống oxy hóa ‘chủ chốt’ trong cơ thể, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương. Nồng độ glutathione thấp có liên quan đến lão hóa, tiểu đường, các vấn đề thần kinh, ung thư và tăng nguy cơ nhiễm trùng, bao gồm cả COVID-19.

Việc sử dụng acetaminophen có thể làm giảm nồng độ glutathione, khiến gan dễ bị tổn thương hơn.

3. Thuốc tránh thai làm giảm nhiều loại vitamin và khoáng chất

Nhiều nghiên cứu cho thấy thuốc tránh thai uống có thể làm giảm nồng độ của nhiều vitamin và khoáng chất, bao gồm axit folic (folate), vitamin B2, B6, B12, B13, vitamin C, vitamin E, magie, selen và kẽm. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) coi đây là vấn đề lâm sàng quan trọng và khuyến nghị bổ sung các chất dinh dưỡng này như biện pháp phòng ngừa.

Nguyên nhân chính xác vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng estrogen và progesterone trong thuốc tránh thai uống có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể hấp thụ và sử dụng các chất dinh dưỡng.

4. Thuốc trị tiểu đường metformin làm giảm hấp thu vitamin B12

Metformin được sử dụng phổ biến cho bệnh tiểu đường type 2, có thể làm giảm hấp thu vitamin B12 ở ruột. Sử dụng lâu dài làm tăng nguy cơ thiếu hụt vitamin B12, có thể làm trầm trọng thêm tổn thương thần kinh ngoại biên. Điều này xảy ra do metformin cản trở cách vitamin B12 liên kết và được hấp thu ở ruột non.

5. Thuốc kháng axit làm giảm hấp thụ vitamin B12, canxi, kali, kẽm

Thuốc kháng axit, đặc biệt là thuốc ức chế bơm proton (PPI) và thuốc chẹn H2, làm giảm axit dạ dày – yếu tố cần thiết để giải phóng vitamin B12 từ thức ăn. Theo Harvard Health, sử dụng lâu dài cũng có thể ảnh hưởng đến nồng độ canxi, kali và kẽm, dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng nghiêm trọng hơn.

6. Thuốc trị mỡ máu statin làm giảm CoQ10

Statin giúp giảm cholesterol và nguy cơ bệnh tim mạch, nhưng cũng có thể làm giảm coenzyme Q10 (CoQ10), hợp chất cần thiết cho sản xuất năng lượng trong tế bào cơ. Nồng độ CoQ10 thấp có thể gây đau nhức, yếu cơ hoặc viêm – đây là những tác dụng phụ thường gặp của statin.

7. Thuốc kháng sinh làm giảm vi khuẩn có lợi trong đường ruột

Thuốc kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn có hại, nhưng cũng tiêu diệt luôn cả vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Sự mất cân bằng này, được gọi là loạn khuẩn đường ruột, làm giảm sự đa dạng của hệ vi sinh vật đường ruột và có thể thúc đẩy sự phát triển của các chủng vi khuẩn kháng kháng sinh. Hậu quả lâu dài có thể bao gồm béo phì, dị ứng, hen suyễn và thay đổi quá trình trao đổi chất.

8. Steroid cản trở hấp thu vitamin D, B, canxi, magiê và kali

Steroid ảnh hưởng đến cân bằng dinh dưỡng theo nhiều cách. Chúng cản trở hấp thu canxi và làm tăng mất canxi, kết hợp với giảm hoạt động của vitamin D, dẫn đến xương yếu và tăng nguy cơ loãng xương. Steroid cũng thúc đẩy bài tiết magiê qua nước tiểu, ảnh hưởng thêm đến sức khỏe xương và cơ, đồng thời làm mất kali, gây yếu cơ hoặc chuột rút. Ngoài ra, steroid có thể gián đoạn cách cơ thể sử dụng vitamin B, làm giảm năng lượng và chức năng thần kinh.

Mời xem thêm video được quan tâm:

5 loại thực phẩm tuyệt đối tránh khi bị loãng xương | SKĐS

DS. Nguyễn Thu Phương