Cách nhận biết và xử lý sốt phát ban ở trẻ sơ sinh

Phát ban ở trẻ sơ sinh thường có đặc điểm riêng, khác với trẻ lớn, do làn da của trẻ sơ sinh mỏng hơn, ít lông và dễ bong tróc. Các loại ban thường gặp bao gồm: dát, sẩn, nốt, mụn nước, bóng nước hoặc mụn mủ. Việc nhận biết và điều trị kịp thời là rất quan trọng nhằm tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Nguyên nhân gây sốt phát ban ở trẻ sơ sinh

Ở trẻ sơ sinh, sốt kèm phát ban thường là dấu hiệu của tình trạng nhiễm khuẩn, nhưng đôi khi cũng có thể là biểu hiện một bệnh lý nền nghiêm trọng. Các tác nhân lây nhiễm gây sốt phát ban ở trẻ sơ sinh bao gồm: tụ cầu trùng (như chốc lây, hội chứng 4S), liên cầu trùng, thủy đậu, Herpes, Rubella và nhiều loại virus khác.

Tuy nhiên, không phải trường hợp phát ban nào cũng là dấu hiệu nguy hiểm. Một số loại phát ban lành tính thường gặp ở trẻ sơ sinh như: ban đỏ sơ sinh, rôm sảy, mụn trứng cá sơ sinh, viêm da tiết bã, hăm tã hoặc phản ứng dị ứng - thường không đi kèm sốt. Ngoài ra, các vấn đề về dinh dưỡng như thiếu kẽm hoặc vitamin cũng có thể gây tổn thương da dẫn đến phát ban.

Vì vậy, khi trẻ sơ sinh bị sốt, việc đánh giá đặc điểm phát ban (nếu có) là rất quan trọng để xác định nguyên nhân. Việc phân biệt phát ban mới hay cũ, cùng với các đặc tính cụ thể, sẽ giúp hướng đến chẩn đoán chính xác hơn. Dù hiếm gặp, một số bệnh lý miễn dịch và ác tính như Lupus sơ sinh hay bạch cầu cấp sơ sinh cũng có thể gây phát ban - có thể kèm sốt hoặc không – và cần được chú ý đặc biệt.

Sốt phát ban là tình trạng trẻ bị sốt kèm theo hiện tượng nổi ban trên da.

Biểu hiện sốt phát ban ở trẻ sơ sinh

Phát ban ở trẻ sơ sinh có thể xuất hiện dưới nhiều dạng: từ dát phẳng đến sẩn nhô lên, có thể kèm theo mụn nước nhỏ li ti, mụn mủ hoặc bóng nước lớn hơn. Ban có thể xuất hiện rải rác hoặc tập trung thành từng đám, gây đỏ da từ nhẹ đến nặng.

Bên cạnh việc theo dõi tiến triển của phát ban, cha mẹ cũng cần chú ý đến những thay đổi trong sinh hoạt của trẻ như: bú, ngủ, thức dậy và chơi đùa. Cần quan sát xem trẻ có vẻ khỏe mạnh hay không, đồng thời theo dõi các triệu chứng liên quan đến hô hấp (ho, khò khè, thở mệt) hoặc tiêu hóa (biếng ăn, nôn ói, tiêu chảy) để kịp thời xử lý.

Do hệ miễn dịch còn yếu, trẻ sơ sinh rất dễ bị tác động bởi các tác nhân gây sốt phát ban, khiến bệnh dễ diễn tiến nặng và có nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, khi trẻ sơ sinh có dấu hiệu sốt - dù có kèm theo phát ban hay không - phụ huynh cần đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nếu phát ban không kèm theo sốt, cha mẹ cần quan sát kỹ và phân biệt giữa hồng ban và tử ban để xử lý phù hợp. Hồng ban có đặc điểm là ban đỏ sẽ nhạt màu hoặc biến mất khi căng da, trong khi tử ban vẫn giữ màu đỏ đậm và không biến mất khi da bị căng. Nếu trẻ có nhiều tử ban xuất hiện, cần đưa đi thăm khám ngay để tránh những biến chứng nguy hiểm.

Tóm lại: Khi trẻ sơ sinh có biểu hiện sốt phát ban, việc đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và theo dõi là vô cùng cần thiết. Bác sĩ sẽ hướng dẫn phụ huynh phương pháp điều trị đúng đắn, đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ. Tất cả các loại thuốc sử dụng cho trẻ sơ sinh cần được dùng theo chỉ định của bác sĩ. Việc tự ý dùng thuốc hoặc áp dụng các phương pháp điều trị không có cơ sở khoa học có thể khiến tình trạng của trẻ trở nên nghiêm trọng hơn và làm tăng nguy cơ biến chứng.

Bên cạnh đó, cha mẹ cần cho trẻ bú đầy đủ và theo nhu cầu là rất quan trọng để tránh mất nước. Trẻ nên được mặc quần áo thoáng mát, chất liệu mềm mại, dễ thấm hút và thoát nhiệt, có thể giảm bớt một lớp áo để trẻ cảm thấy dễ chịu hơn.

Phụ huynh cần giữ gìn vệ sinh môi trường sống, rửa tay sạch sẽ khi chăm sóc trẻ để hạn chế nguy cơ lây nhiễm. Trẻ vẫn có thể được tắm hoặc lau người bằng nước ấm để giữ da sạch sẽ và tránh nhiễm trùng. Tuy nhiên, nên tránh để trẻ tiếp xúc với nước lạnh, gió hoặc quạt trực tiếp, vì điều này có thể làm trẻ khó chịu và quấy khóc nhiều hơn.

BS Nguyễn Thị Bích