70 năm giải phóng thủ đô - một chặng đường vẻ vang

Theo dòng lịch sử, sau 9 năm kháng chiến trường kỳ, gian khổ, với thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ ngày 7-5-1954, thực dân Pháp phải ký Hiệp định Giơnevơ, chấp nhận rút quân khỏi miền Bắc nước ta. Ngày 10-10-1954, Hà Nội được giải phóng khỏi sự đô hộ của thực dân Pháp - mở ra trang sử hào hùng mới của thủ đô và cả nước.

Sau ngày hòa bình lập lại, Thủ đô Hà Nội bước vào thời kỳ xây dựng từ đống tro tàn đổ nát của chiến tranh. Bên cạnh không khí hồ hởi, tưng bừng sau ngày giải phóng, Hà Nội gặp không ít khó khăn, thách thức do hậu quả của chế độ thực dân để lại. Nền công nghiệp nhỏ bé, manh mún không có gì đáng kể, cơ sở hạ tầng yếu kém. Những tệ nạn, tiêu cực của xã hội cũ rất nặng nề, hàng vạn người không có việc làm và không biết chữ. Nhưng dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng và Hồ Chủ tịch, Đảng bộ và nhân dân Hà Nội đã nỗ lực phấn đấu không ngừng để đưa thủ đô ngày càng phát triển.

Sáng 10-10-1954, các cánh quân của Quân đội nhân dân Việt Nam từ các cửa ô tiến vào tiếp quản thủ đô được giải phóng trong rừng cờ hoa đón chào của người dân Hà Nội - Ảnh tư liệu

Trong 10 năm (1954-1964), Hà Nội tiến hành khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục kinh tế, cải tạo xã hội chủ nghĩa, xây dựng và phát triển với tinh thần tự lực cánh sinh, lao động cần cù, năng động và sáng tạo. Khi đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh phá hoại ra miền Bắc, cả Hà Nội sục sôi khí thế chống Mỹ cứu nước. Các phong trào: "Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt"; "Ba sẵn sàng"; "Ba đảm đang" đã nhanh chóng nhận được sự đồng tình ủng hộ của các tầng lớp nhân dân thủ đô và trở thành phong trào chung của cả nước; tập hợp, thôi thúc hàng triệu thanh niên miền Bắc lên đường vào Nam đánh Mỹ như nhà thơ Tố Hữu viết: "Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước. Mà lòng phơi phới dậy tương lai". Đặc biệt, 12 ngày đêm cuối tháng 12-1972, Thủ đô Hà Nội lập nên kỳ tích lịch sử bằng chiến thắng vang dội "Điện Biên Phủ trên không" đập tan kế hoạch tập kết chiến lược bằng B52 của Mỹ để đưa Hà Nội trở lại thời kỳ đồ đá. Quân và dân Hà Nội đã bắn rơi 25 pháo đài bay B52 và hàng chục máy bay hiện đại của đế quốc Mỹ. Với chiến thắng này, Hà Nội đã góp phần vào thắng lợi chung, buộc Mỹ phải ký Hiệp định Paris lập lại hòa bình ở Việt Nam, rút đội quân viễn chinh về nước.

Không khí náo nhiệt, vui tươi cùng cờ, hoa và tiếng vỗ tay rộn ràng trong ngày giải phóng thủ đô - Ảnh tư liệu

Trong thời kỳ đổi mới từ năm 1986 đến nay, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức, song kế thừa truyền thống cách mạng anh hùng, dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, quân và dân Hà Nội đã đi đầu, xung kích trong công cuộc tiến hành đổi mới đất nước. Đảng bộ Hà Nội thực hiện nghiêm túc, sáng tạo các nghị quyết của Trung ương, Quốc hội và Chính phủ đề ra, chủ trương phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với thực tiễn của thủ đô và đã giành được nhiều thành tựu to lớn trên tất cả lĩnh vực. Với phương châm "Hà Nội vì cả nước, cả nước vì Hà Nội", thủ đô đã mở rộng liên kết với các tỉnh, thành khác trong cả nước để thực hiện Hà Nội vừa là tấm gương, là mẫu hình vừa là điều kiện và là động lực cho sự phát triển.

Thời gian qua, trong bối cảnh cả nước gặp khó khăn, tốc độ tăng trưởng kinh tế của nhiều địa phương giảm, Hà Nội vẫn bền bỉ tăng trưởng. Hà Nội giữ mức tăng trưởng cao 6,27% năm 2023 (trong khi GDP cả nước 5,05%). Thu nhập người dân tiếp tục được cải thiện, nâng cao, bình quân 150 triệu đồng/người/năm. 2 năm gần đây, Hà Nội đứng đầu cả nước về thu nội địa. Năm 2022, tổng thu ngân sách trên địa bàn thành phố lần đầu tiên vượt mức 300.000 tỷ đồng (đạt 332.089 tỷ đồng), trong đó thu nội địa cũng lần đầu tiên đạt 302.917 tỷ đồng, cao nhất cả nước. Năm 2023, tổng thu ngân sách trên địa bàn thành phố đạt hơn 410.000 tỷ đồng, trong đó thu nội địa đạt hơn 381.000 tỷ đồng. Đến hết năm 2023, thành phố có 18/18 huyện đạt chuẩn nông thôn mới với 382/382 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 183 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 68 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.

Phát huy hào khí của 70 năm ngày giải phóng, trong giai đoạn mới, Hà Nội sẽ phấn đấu phát triển nhanh và bền vững, phấn đấu đạt được những thành tựu to lớn và toàn diện hơn nữa để góp phần xứng đáng vào sự nghiệp đổi mới đất nước. Thủ đô hiện nay sau khi mở rộng địa chính theo Nghị quyết số 15-NQ/QH của Quốc hội có hơn 3.300km2, dân số hơn 8 triệu người. Tầm vóc phát triển kinh tế - xã hội của thủ đô ngày càng mở rộng và phát triển toàn diện theo cả bề rộng và bề sâu. Các nguồn lực của thành phố sẽ càng được khai thác hiệu quả. Quá trình tái cấu trúc nền kinh tế đang được thúc đẩy, sức cạnh tranh của sản phẩm ngày càng cao. Hệ thống hạ tầng ngày càng phát triển đồng bộ, hiện đại đáp ứng nhu cầu phát triển của thủ đô trong giai đoạn mới. Thế và lực đã được tăng cường một cách đáng kể để đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhằm xây dựng thủ đô giàu về kinh tế, vững về chính trị, có nền văn hóa phát triển xứng đáng là nền tảng tinh thần của xã hội, vì sự phát triển bền vững của đất nước.

Công tác quy hoạch, quản lý đô thị có nhiều tiến bộ, thúc đẩy sự phát triển các lĩnh vực của đời sống xã hội. Từ một đô thị có quy mô dân số khoảng 43,7 vạn người từ những ngày đầu giải phóng, đến nay Hà Nội có quy mô dân số hơn 8 triệu người và không ngừng phát triển. Hà Nội cũng là một trong số ít những thủ đô trên thế giới có lịch sử, truyền thống văn hóa hơn ngàn năm tuổi và được biết đến là thành phố di sản, là nơi hội tụ và lan tỏa văn hóa, văn minh, nơi có bề dày trầm tích văn hóa với số lượng di sản lớn nhất cả nước, đó là hệ thống danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử phong phú, các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đặc sắc với 5.922 di tích được kiểm kê; 1.350 làng nghề, gần 1.700 lễ hội dân gian, 1.793 di sản văn hóa phi vật thể.

Thiếu nhi Hà Nội cùng người thân mang cờ chào đón bộ đội về giải phóng thủ đô - Ảnh tư liệu

Đảng bộ thành phố sẽ chú trọng phát triển kinh tế tăng trưởng cao và bền vững, phát triển văn hóa toàn diện và hài hòa, xây dựng thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, thanh lịch, hiện đại, đậm đà bản sắc ngàn năm văn hiến, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho các tầng lớp nhân dân thủ đô. Tích cực đổi mới nền kinh tế tăng trưởng gắn với cơ cấu kinh tế, tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa theo tinh thần Hội nghị Trung ương 5 (khóa XII). Tận dụng tối đa cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và đón đầu cuộc cách mạng công nghiệp 5.0. Chú trọng hơn nữa phát triển kinh tế tri thức, tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh và phát triển bền vững kinh tế thủ đô. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ vào sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy khởi nghiệp… phát triển mạnh các ngành công nghiệp chủ lực, công nghiệp cơ khí, công nghiệp phụ trợ, công nghiệp công nghệ cao; nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của các sản phẩm công nghiệp mũi nhọn. Đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới theo hướng tập trung xây dựng nền nông nghiệp đô thị đặc trưng, hiện đại, trong đó chú trọng công tác chế biến, xuất khẩu để gia tăng giá trị các sản phẩm nông nghiệp. Xứng đáng là trung tâm kinh tế lớn, trung tâm dịch vụ tài chính hàng đầu của cả nước.

Giải quyết hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với văn hóa, gắn với tiếp thu các giá trị văn hóa, tinh hoa của nhân loại theo tinh thần Nghị quyết số 33-NQ/TW của Trung ương về "Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước". Thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, nhất là với các đối tượng chính sách, người có công với cách mạng. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của các cơ quan chính quyền theo hướng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội và cuộc sống bình yên của nhân dân; bảo vệ các cơ quan đầu não của Đảng và Nhà nước, các sự kiện của quốc gia và quốc tế. Thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về "Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới" để đập tan mọi thủ đoạn "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch và phòng, chống "tự diễn biến", tự chuyển hóa" trong nội bộ có hiệu quả trên địa bàn thủ dô.

Thực hiện tốt công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng hệ thống chính trị của thành phố trong sạch, vững mạnh. Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ thành phố; phát huy tính tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên, trước hết là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp của thành phố; kiên quyết phòng, chống tham nhũng, tiêu cực có hiệu quả; đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên để củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng bộ thành phố.

Với những thành tích to lớn trong suốt 70 năm qua, Hà Nội xứng đáng là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước. Hà Nội vinh dự được Đảng và Nhà nước 3 lần tặng thưởng Huân chương Sao vàng, tặng danh hiệu “Thủ đô anh hùng” và được UNESCO vinh danh là “Thành phố vì hòa bình”.

TS. Bùi Thế Đức, Phó Chủ tịch Hội đồng lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương; nguyên Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương