7 loại thực phẩm cần tránh khi đang dùng thuốc tim mạch

Tuy nhiên, một số loại thực phẩm có thể gây tương tác bất lợi với các thuốc tim mạch này. Khi đó, thuốc có thể mất tác dụng hoặc tích tụ trong cơ thể, dẫn đến độc tính hay tác dụng phụ nghiêm trọng. Vì vậy, việc hiểu rõ những thực phẩm nên tránh là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả và độ an toàn của thuốc đối với người mắc bệnh tim mạch.

1. Những thực phẩm thường gặp có nguy cơ gây tương tác với thuốc tim mạch

1.1 Bưởi làm tăng độc tính của một số thuốc tim mạch

Bưởi và nước ép bưởi là những thực phẩm được biết rõ có khả năng tương tác với nhiều loại thuốc tim mạch. Chúng ảnh hưởng đến nhóm statin (thuốc hạ cholesterol) và thuốc chẹn kênh canxi (điều trị tăng huyết áp).

Cơ chế là bưởi ức chế enzym trong gan chịu trách nhiệm phân hủy thuốc. Kết quả là nồng độ thuốc trong máu tăng cao hơn bình thường, làm tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ. Với statin, tình trạng này có thể dẫn đến đau cơ, tiêu cơ vân, thậm chí suy thận cấp. Với thuốc chẹn kênh canxi, người bệnh có thể bị chóng mặt, tụt huyết áp nguy hiểm.

Chuyên gia dinh dưỡng Kristine Dilley (Trung tâm Y tế Wexner, Đại học Bang Ohio - Hoa Kỳ) khuyến cáo: "Ngay cả một lượng nhỏ bưởi hoặc nước ép bưởi cũng có thể gây ra tác dụng phụ. Người đang dùng thuốc tim mạch cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung bưởi vào chế độ ăn".

Bưởi gây tương tác bất lợi với một số thuốc tim mạch.

1.2 Thực phẩm giàu kali

Thực phẩm giàu kali như chuối, bơ, cam và trái cây sấy khô có thể tương tác với:

- Spironolactone (thuốc lợi tiểu giữ kali).

- Thuốc ức chế men chuyển ACE và thuốc chẹn thụ thể angiotensin – ARB (điều trị tăng huyết áp, suy tim).

- Các chế phẩm bổ sung kali...

Các thuốc ACEI và ARB làm giảm đào thải kali qua thận. Khi ăn quá nhiều thực phẩm giàu kali, nguy cơ tăng kali máu có thể xảy ra. Tình trạng này gây hồi hộp, yếu cơ và trong trường hợp nặng có thể dẫn đến loạn nhịp tim, ngừng tim đột ngột.

Theo chuyên gia dinh dưỡng Kristine Dilley, ăn một khẩu phần thực phẩm giàu kali có thể không gây ra vấn đề gì, nhưng việc thường xuyên tiêu thụ hoặc tiêu thụ quá nhiều những thực phẩm này thì có thể xảy ra vấn đề.

1.3 Rau lá xanh

Rau lá xanh đậm (cải bó xôi, cải xoăn, bông cải xanh…) rất tốt cho sức khỏe của người bình thường, nhưng hàm lượng vitamin K cao trong các loại rau này có thể ảnh hưởng đến warfarin, thuốc làm loãng máu được dùng để điều trị và ngăn ngừa cục máu đông, khiến nguy cơ hình thành cục máu đông tăng lên.

Bệnh nhân đang dùng warfarin không cần kiêng tuyệt đối, nhưng nên duy trì lượng rau xanh ổn định hàng ngày thay vì thay đổi đột ngột, tăng lượng các loại rau này.

1.4 Gia vị có hàm lượng natri cao

Các loại gia vị có hàm lượng natri cao như nước tương, nước sốt, nước mắm và các gia vị mặn có thể ảnh hưởng đến thuốc điều trị suy tim và huyết áp, làm nặng thêm tình trạng suy tim và tăng huyết áp.

Thực phẩm giàu natri có thể gây tích nước và gây thêm áp lực cho tim. Ăn nhiều natri dẫn đến giữ nước, phù, khó thở và làm giảm hiệu quả thuốc. Đối với những người đang dùng thuốc điều trị suy tim hoặc huyết áp cao, điều này có thể nhanh chóng dẫn đến sưng tấy, khó thở hoặc tăng cân nhanh chóng. Nếu cân nặng tăng nhanh (1–1,5 kg trong 24 giờ) hoặc xuất hiện khó thở, người bệnh cần đi khám ngay.

1.5 Rượu

Những người dùng thuốc điều trị huyết áp, thuốc chống đông máu và statin nên lưu ý đến những tác động tiềm ẩn của việc uống rượu. Rượu có thể tương tác mạnh với các loại thuốc tim mạch này, đôi khi làm giảm huyết áp quá mức, tăng nguy cơ chảy máu, tổn thương gan...

Uống rượu trong khi dùng bất kỳ loại thuốc nào trong số này có thể gây ra các triệu chứng bao gồm chóng mặt, ngất xỉu, dễ bị bầm tím, vàng da hoặc vàng mắt.

Rượu có thể tương tác mạnh với thuốc huyết áp, thuốc chống đông máu và statin.

1.6 Tỏi

Tỏi, đặc biệt dưới dạng viên bổ sung hoặc chiết xuất cô đặc, có thể:

- Tăng nguy cơ chảy máu khi kết hợp với warfarin, aspirin, clopidogrel...

- Làm hạ huyết áp quá mức khi phối hợp với thuốc điều trị cao huyết áp.

Triệu chứng thường gặp gồm dễ bầm tím, chảy máu cam, chóng mặt...

1.7 Cam thảo đen

Cam thảo đen không phải là thực phẩm phổ biến với hầu hết mọi người, nhưng nó có thể tương tác với thuốc điều trị huyết áp. Cam thảo đen chứa glycyrrhizin, có thể làm giảm kali máu, gây loạn nhịp tim, tăng huyết áp và làm nặng thêm tình trạng suy tim.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cảnh báo: Tiêu thụ trên 60 g (khoảng 2 ounce) cam thảo đen mỗi ngày trong 2 tuần có thể gây rối loạn nhịp tim, đặc biệt ở người trên 40 tuổi.

2. Lời khuyên cho người bệnh

Đối với người đang dùng các thuốc tim mạch cần:

-Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thay đổi chế độ ăn uống.

- Đọc kỹ nhãn thực phẩm và thực phẩm chức năng để tránh thành phần có thể gây tương tác.

- Duy trì chế độ ăn cân bằng, ổn định thay vì thay đổi đột ngột lượng thực phẩm có ảnh hưởng đến thuốc.

Việc tuân thủ hướng dẫn về chế độ ăn uống và thuốc sẽ giúp bảo vệ trái tim, đồng thời giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

DS. Nguyễn Thu Phương