50 nhà kinh tế hàng đầu Mỹ phản đối thuế đối ứng của ông Trump

50 nhà kinh tế cho rằng chính sách thuế của ông Trump không thể làm giảm thâm hụt thương mại giữa Mỹ và các nước khác. Ảnh: Reuters.

Một nhóm các nhà kinh tế thuộc nhiều khuynh hướng chính trị khác nhau, bao gồm cả hai cựu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Ben Bernanke và Janet Yellen, đã kêu gọi Tòa án Tối cao Mỹ hủy bỏ phần lớn mức thuế quan do Tổng thống Donald Trump ban hành.

Nhóm này cho rằng các biện pháp thuế quan dựa trên "những hiểu lầm cơ bản" về kinh tế toàn cầu, theo Bloomberg.

Bên cạnh đó, các nhà kinh tế hàng đầu lập luận thêm thâm hụt thương mại giữa Mỹ và các quốc gia khác là điều tự nhiên, không phải là "mối đe dọa bất thường và khẩn cấp" như chính quyền ông Trump mô tả khi áp các mức thuế theo một đạo luật khẩn cấp.

"Các mức thuế đối ứng không giải quyết được vấn đề thâm hụt thương mại. Thay vào đó, chúng sẽ tác động đến nền kinh tế với quy mô hàng nghìn tỷ USD và có sức ảnh hưởng lan rộng đến mọi hộ gia đình cũng như mọi bang", 50 nhà kinh tế nói thêm.

Tòa án Tối cao sẽ xem xét tính hợp pháp của các mức thuế từ chính quyền ông Trump trong phiên điều trần ngày 5/11 sắp tới. Ngoài ra, nhiều tổ chức bên ngoài đã gửi ý kiến của họ thông qua các bản kiến nghị (amicus brief).

Bản đệ trình của các nhà kinh tế là một trong số nhiều tài liệu được gửi trước hạn chót ngày 24/10, từ phía những người ủng hộ các công ty kiện chống lại thuế của ông Trump.

Ngoài ra, những người tham gia còn bao gồm 31 cựu thẩm phán liên bang, các cựu quan chức an ninh - quân sự và Phòng Thương mại Mỹ.

Mặt khác, trong bản đệ trình gửi Tòa án Tối cao ngày 19/9, chính quyền ông Trump cho biết các mức thuế là cần thiết để khắc phục các thâm hụt thương mại đang hủy hoại đất nước Mỹ.

"Với Tổng thống, đây là một lựa chọn rõ ràng: Có thuế, chúng ta là một quốc gia giàu có và ngược lại, nếu không có thuế, chúng ta chỉ là một quốc gia nghèo nàn", bản đệ trình của chính phủ nêu.

Nhóm các nhà kinh tế phản đối quan điểm của ông Trump bao gồm nhiều gương mặt nổi tiếng từ cả hai đảng như cựu Giám đốc Văn phòng Ngân sách Quốc hội Douglas Holtz-Eakin, cựu Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế (CEA) của Tổng thống George W. Bush Greg Mankiw và Jason Furman, Chủ tịch CEA dưới thời Tổng thống Barack Obama.

Cũng trong phiên điều trần sắp tới, các thẩm phán sẽ quyết định liệu chính quyền ông Trump có hợp pháp khi sử dụng Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế năm 1977 (IEEPA) để áp thuế hay không.

Cụ thể, luật này cho phép tổng thống sử dụng nhiều công cụ tài chính để đối phó với các tình huống khẩn cấp về an ninh quốc gia, chính sách đối ngoại hoặc kinh tế.

Trong một bản kiến nghị khác gửi cùng ngày, nhóm cựu quan chức cấp cao chuyên về an ninh kinh tế, gồm cựu Bộ trưởng Tài chính Jacob Lew, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan và cựu Giám đốc Tình báo Quốc gia Avril Haines, cảnh báo rằng việc Tổng thống Donald Trump dùng IEEPA theo cách này sẽ làm suy yếu mục đích ban đầu của đạo luật, vốn được thiết kế để trừng phạt các quốc gia thù địch cùng với sự phối hợp của các đồng minh Mỹ.

Trước đó, ngày 28/5, Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) kết luận rằng việc Tổng thống Mỹ áp thuế theo IEEPA là trái Hiến pháp, vì đạo luật này không cho phép dùng thuế quan như một công cụ thương mại.

Đến ngày 29/8, Tòa Phúc thẩm Liên bang giữ nguyên phán quyết của CIT, củng cố quan điểm rằng chính quyền đã vượt quá thẩm quyền. Phán quyết của Tòa Phúc thẩm chống lại việc sử dụng IEEPA để áp thuế mở đường đẩy vụ việc lên Tòa án Tối cao.

Trong khi đó, phía chính quyền ông Trump nhận được sự ủng hộ từ một số nhóm bảo thủ bên ngoài và đã nộp kiến nghị trước hạn chót ngày 23/9. Trung tâm Luật và Công lý Mỹ lập luận Tổng thống là "cơ quan duy nhất" trong các vấn đề đối ngoại.

"Khi các tòa án liên bang can thiệp và nghi ngờ quyết định của Tổng thống về các tình huống khẩn cấp quốc tế cũng như mối đe dọa kinh tế, họ không chỉ vượt quá thẩm quyền mà còn làm suy yếu khuôn khổ hiến pháp đã tồn tại hơn 2 thế kỷ", nhóm này cho biết.

Các mức thuế của Tổng thống Donald Trump tiếp tục gây xáo trộn kinh tế toàn cầu và tạo ra sự bất ổn trên thị trường tài chính, trong bối cảnh ông sử dụng biện pháp tăng thuế nhằm gây sức ép với các đối tác thương mại để đạt được các thỏa thuận có lợi cho Mỹ.

Đáng nói, chính sách thuế đối ứng đã trở thành trọng tâm trong chính sách đối ngoại của Mỹ, thậm chí các quan chức nội các cảnh báo Tòa phúc thẩm liên bang hồi tháng 8 rằng nếu tòa bác bỏ, hậu quả sẽ "trở nên nghiêm trọng".

Anh Nguyễn