5 trường hợp được miễn nghĩa vụ quân sự năm 2025: Người dân cần nắm rõ

1. Không đáp ứng tiêu chuẩn tuyển quân

Theo Điều 4 Thông tư 148/2018/TT-BQP, công dân chỉ được gọi nhập ngũ nếu đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về tuổi đời, chính trị, sức khỏe và trình độ văn hóa. Về độ tuổi, công dân nam từ đủ 18 đến hết 25 tuổi được gọi nhập ngũ, riêng nam giới đã được tạm hoãn do học cao đẳng, đại học thì thời hạn gọi đến hết 27 tuổi. Về tiêu chuẩn chính trị, phải đảm bảo theo quy định tại Thông tư liên tịch 50/2016/TTLT-BQP-BCA ngày 15/4/2016. Đối với các đơn vị đặc thù như lực lượng Tiêu binh, Nghi lễ, Vệ binh, Kiểm soát quân sự chuyên nghiệp sẽ có quy định riêng của Bộ Quốc phòng.

Về sức khỏe, chỉ tuyển chọn công dân có sức khỏe loại 1, 2, 3 theo Thông tư 105/2023/TT-BQP. Tuy nhiên, không gọi nhập ngũ với những người thuộc loại 3 nhưng mắc tật khúc xạ về mắt (cận thị từ 1,5 diop trở lên, viễn thị các mức độ), nghiện ma túy hoặc nhiễm HIV/AIDS.

Tiêu chuẩn văn hóa yêu cầu công dân đạt trình độ từ lớp 8 trở lên, ưu tiên trình độ cao. Đối với địa phương khó khăn nếu không đủ chỉ tiêu, có thể tuyển công dân lớp 7 sau khi được phê duyệt. Các xã vùng sâu, vùng xa, có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn hoặc là dân tộc thiểu số dưới 10.000 người chỉ được tuyển không quá 25% công dân trình độ tiểu học, số còn lại phải đạt từ trung học cơ sở trở lên. Kết luận: Công dân không đáp ứng các tiêu chuẩn trên sẽ không được gọi nhập ngũ.

Ảnh minh họa.

2. Tạm hoãn gọi nhập ngũ trong thời bình

Khoản 1 Điều 41 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 (sửa đổi, bổ sung bởi Luật Dân quân tự vệ 2019) quy định các trường hợp được tạm hoãn gồm: công dân chưa đủ sức khỏe theo kết luận của Hội đồng khám sức khỏe; lao động duy nhất nuôi dưỡng người thân không còn khả năng lao động hoặc chưa đến tuổi lao động; gia đình gặp khó khăn do tai nạn, thiên tai, dịch bệnh (có xác nhận của UBND cấp xã); là con của bệnh binh hoặc người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 61% đến 80%; có anh, chị, em ruột đang phục vụ tại ngũ hoặc trong Công an nhân dân; thuộc diện di dân, giãn dân trong 3 năm đầu đến xã đặc biệt khó khăn theo dự án của Nhà nước; là cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong công tác tại vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; đang học phổ thông, cao đẳng, đại học chính quy trong thời gian một khóa học; là dân quân thường trực.

Lưu ý: Nếu lý do tạm hoãn không còn, công dân sẽ bị gọi nhập ngũ. Tuy nhiên, công dân trong diện tạm hoãn nếu tự nguyện vẫn có thể được xem xét gọi nhập ngũ.

3. Miễn gọi nhập ngũ trong thời bình

Theo Khoản 2 Điều 41 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, các đối tượng được miễn gọi nhập ngũ gồm: con của liệt sĩ, thương binh hạng một; một anh hoặc em trai của liệt sĩ; một con của thương binh hạng hai; con của bệnh binh hoặc người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người làm công tác cơ yếu (không phải quân nhân, Công an nhân dân); cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong công tác tại vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn từ 24 tháng trở lên.

Lưu ý: Trường hợp công dân thuộc diện miễn nhưng tình nguyện nhập ngũ vẫn có thể được xem xét gọi nhập ngũ.

4. Được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự tại ngũ trong thời bình

Theo Khoản 4 Điều 4 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 (sửa đổi, bổ sung tại Luật Dân quân tự vệ 2019), các trường hợp sau được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự: dân quân thường trực đã phục vụ ít nhất 24 tháng; người tham gia Công an xã liên tục từ 36 tháng trở lên; cán bộ, công chức, viên chức, sinh viên tốt nghiệp đại học trở lên được đào tạo và phong quân hàm sĩ quan dự bị; thanh niên tốt nghiệp đại học, cao đẳng, trung cấp phục vụ tại đoàn kinh tế - quốc phòng từ 24 tháng trở lên theo Đề án của Thủ tướng Chính phủ; công dân phục vụ trên tàu kiểm ngư từ 24 tháng trở lên.

5. Không được đăng ký nghĩa vụ quân sự và miễn đăng ký nghĩa vụ quân sự

Theo Điều 13 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, công dân không được đăng ký nghĩa vụ quân sự trong các trường hợp: đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, chấp hành án phạt tù, cải tạo không giam giữ, quản chế hoặc chưa được xóa án tích sau khi chấp hành hình phạt; đang bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc; bị tước quyền phục vụ trong lực lượng vũ trang nhân dân.

Lưu ý: Khi hết thời hạn áp dụng các biện pháp trên, công dân có thể được đăng ký nghĩa vụ quân sự.

Theo Điều 14 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, các đối tượng được miễn đăng ký nghĩa vụ quân sự bao gồm: người khuyết tật; người mắc bệnh hiểm nghèo; người bị tâm thần hoặc bệnh mãn tính theo quy định pháp luật.

Việc nắm rõ các trường hợp miễn, hoãn hay không đủ điều kiện nhập ngũ sẽ giúp công dân chủ động thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình trong công tác bảo vệ Tổ quốc.

Bảo Ngọc (t/h)