5 kiến nghị của doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu về dự thảo nghị định mới

Các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu thuộc Hiệp hội doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu Việt Nam lâm thời vừa có 5 kiến nghị về dự thảo nghị định về kinh doanh xăng dầu.

Dự thảo nghị định này do Bộ Công Thương soạn thảo, khi ban hành sẽ thay thế 3 nghị định: Nghị định số 83/2014/NĐ-CP; Nghị định số 95/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP; Nghị định số 80/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 95/2021/NĐ-CP và Nghị định số 83/2014/NĐ-CP .

Lo ngại "sân sau", thâu tóm thị trường

Tại dự thảo nghị định mới cho phép công ty con của đầu mối, phân phối tham gia thị trường mà không cần giấy phép đủ điều kiện. Doanh nghiệp cho rằng quy định như vậy dễ bị lạm dụng để lập "sân sau" thâu tóm thị trường phân phối và bán lẻ. Việc cho phép này sẽ tạo ra đặc quyền, hình thành cơ chế "vừa đá bóng vừa thổi còi", gây lũng đoạn thị trường, đẩy doanh nghiệp bán lẻ vào thế bị động, dễ bị loại khỏi hệ thống phân phối.

Vì thế, doanh nghiệp đề nghị bãi bỏ hoàn toàn cơ chế miễn giấy phép đối với công ty con, yêu cầu phải đăng ký và được cấp giấy xác nhận như mọi doanh nghiệp độc lập. Mọi chủ thể, dù là đầu mối hay cửa hàng bán lẻ đều phải tuân thủ điều kiện kinh doanh bình đẳng theo đúng nguyên tắc thị trường.

Phải cấm chuyển giá, ép chiết khấu

Doanh nghiệp cho rằng dự thảo nghị định quy định doanh nghiệp bán lẻ không được bán giá cao hơn giá mà đầu mối, phân phối công bố, nhưng do không có cơ chế kiểm soát tính hợp lý của giá bán lẻ công bố nên dễ dẫn đến nguy cơ bị thao túng.

Vì thế, giá công bố phải được bóc tách rõ ràng chi phí, lợi nhuận từng khâu (đầu mối - phân phối - bán lẻ). Doanh nghiệp bán lẻ phải được tính đủ chi phí, có lợi nhuận hợp lý, để bảo đảm sống còn và tái đầu tư. Cấm hành vi chuyển giá, ép chiết khấu, gây thiệt hại cho hệ thống cửa hàng bán lẻ, gây ra đổ vỡ dây chuyền.

Chiết khấu xăng dầu thường xuyên ở mức thấp gây bất lợi cho cửa hàng bán lẻ

Bị trói buộc nguồn hàng

Dự thảo còn trói buộc doanh nghiệp bán lẻ chỉ được lấy hàng từ một nguồn duy nhất, khiến doanh nghiệp bán lẻ không thể xoay sở, bị phụ thuộc tuyệt đối vào một nhà cung cấp.

Vì thế, nên cho phép doanh nghiệp bán lẻ ký hợp đồng với nhiều nhà cung cấp, để đảm bảo linh hoạt về giá và nguồn hàng, nâng cao sức cạnh tranh, tránh bị chèn ép.

Thương nhân bán lẻ có quyền điều chỉnh giá

Trường hợp nhà cung cấp cố tình công bố giá bán lẻ thấp hơn chi phí thực tế mà doanh nghiệp bán lẻ phải gánh, thì doanh nghiệp không thể nâng giá để bù chi phí, dẫn đến lỗ liên tục. Điều này dẫn tới thị trường trở nên méo mó, một nhóm doanh nghiệp đầu mối vừa kiểm soát nguồn hàng vừa kiểm soát giá bán lẻ.

Do vậy, phải quy định rõ giá bán lẻ công bố chỉ có tính tham khảo; thương nhân bán lẻ có quyền điều chỉnh giá trong khung trần do nhà nước quy định. Cấm hành vi công bố giá bán lẻ dưới giá vốn nhằm triệt hạ đối thủ hoặc thao túng hệ thống.

Quy định thống nhất về giao nhận xăng dầu theo tiêu chuẩn D15°C

Cần quy định rõ việc giao nhận xăng dầu trong nội địa phải được quy đổi về nhiệt độ chuẩn D15°C - tiêu chuẩn quốc tế đã được áp dụng tại khâu nhập khẩu và tổng kho - để bảo đảm công bằng, minh bạch trong phân phối. Hiện nay, thương nhân đầu mối được nhận hàng ở D15°C nhưng khi xuất cho thương nhân bán lẻ lại giao theo nhiệt độ thực tế (thường cao hơn), gây thiệt hại lớn và kéo dài cho doanh nghiệp bán lẻ do xăng dầu co lại khi nhập vào bồn ngầm tiếp xúc với môi trường mát hơn.

Tình trạng này không chỉ làm doanh nghiệp bán lẻ bị âm hàng triền miên mà còn tạo ra nguồn hàng thừa tích lũy tại các tổng kho - có nguy cơ bị tuồn ra ngoài, gây thất thu thuế và tạo môi trường cạnh tranh bất bình đẳng.

Vì lý do trên, cần quy định thống nhất D15°C cho tất cả các khâu giao nhận, không phân biệt chủ thể.

Tin-ảnh: Nguyễn Hải