4 điều cha mẹ cần biết về bệnh thủy đậu

Biểu hiện rõ nhất của bệnh thủy đậu là các nốt ban. Ảnh: Healthwire.

Thủy đậu (Chickenpox) là bệnh truyền nhiễm lây qua đường hô hấp do virus Varicella Zoster (VZV) gây nên. Thủy đậu xảy ra chủ yếu ở trẻ em, biểu hiện qua các triệu chứng như sốt và phát ban dạng nốt phỏng, thường diễn biến lành tính.

Tuy nhiên, bệnh rất dễ gây nhiễm trùng da nơi mọc phỏng nước, dẫn đến các biến chứng như nhiễm trùng huyết, viêm phổi, viêm não.... nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.

Biểu hiện của bệnh thủy đậu

Giai đoạn tiền triệu chứng thường kéo dài 1-2 ngày trước khi xuất hiện ban. Trẻ mắc bệnh thủy đậu thường mệt mỏi, sốt 37,8-39,4 độ C. Ngoài ra, bé bắt đầu nổi ban ở mặt và thân, sau đó nhanh chóng lan ra các vùng khác trên cơ thể.

Nhận diện nốt ban bệnh thủy đậu:

Ban lúc đầu có dạng dát sẩn, tiến triển đến phỏng nước trong vòng vài giờ đến một vài ngày.
Phần lớn các nốt phỏng có kích thước 5-10 mm, xung quanh viền ban ửng đỏ. Các tổn thương da có dạng tròn hoặc bầu dục, vùng giữa vết phỏng dần trở nên lõm khi quá trình thoái triển của tổn thương bắt đầu.
Các nốt phỏng ban đầu có dịch trong, dạng giọt sương, sau đó dịch trở nên đục. Kế tiếp, nốt phỏng bị vỡ hoặc thoái triển, đóng vảy. Vảy rụng sau 1 đến 2 tuần, để lại một sẹo lõm nông.
Ban xuất hiện từng đợt liên tiếp trong 2-4 ngày, trên mỗi vùng da có thể có mặt tất cả các giai đoạn của ban.

Đường lây của bệnh thủy đậu

Virus thủy đậu lây truyền qua đường hô hấp. Người bị bệnh thủy đậu có khả năng lây cho người khác khoảng 48 giờ trước khi xuất hiện ban, trong giai đoạn phát ban (thường kéo dài 4-5 ngày) và cho đến khi ban đóng vảy.

Thủy đậu là bệnh dễ lây truyền, tỷ lệ lây nhiễm lên đến 90% ở những người chưa có miễn dịch. Bệnh thường xuất hiện thành dịch ở trẻ em lứa tuổi đi học.

Phòng bệnh thủy đậu

- Tiêm vaccine

Vaccine thủy đậu là vaccine sống giảm độc lực, được chỉ định cho tất cả trẻ em trên một tuổi (cho tới 12 tuổi) chưa mắc bệnh và người lớn chưa có kháng thể với Herpes zoster.

Vaccine thủy đậu có tính an toàn, hiệu quả cao. Trẻ em cần được tiêm một liều vaccine, người lớn được tiêm hai liều. Một số trường hợp có thể mắc thủy đậu sau tiêm phòng.

Lưu ý, không tiêm vaccine thủy đậu cho trẻ suy giảm miễn dịch nặng (trẻ nhiễm HIV có triệu chứng).

- Dự phòng không đặc hiệu

Tránh tiếp xúc người bệnh bị thủy đậu hoặc Zona.
Vệ sinh cá nhân.

Chăm sóc trẻ mắc bệnh thủy đậu

- Cách ly, kiểm soát tình trạng sốt và các biểu hiện kèm theo

Khi trẻ có triệu chứng sốt, phát ban phỏng nước, gia đình nên cách ly, không cho trẻ tiếp xúc với mọi người xung quanh để tránh lây nhiễm. Phòng cách ly cần thông thoáng, sạch sẽ, có ánh nắng mặt trời.

Nếu trẻ sốt trên 38,5 độ C, cha mẹ nên cho trẻ uống thuốc hạ sốt thành phần Paracetamol 10-15 mg/kg cách 4-6 giờ/lần kết hợp chườm ấm. Lưu ý, khi chườm ấm cho trẻ bị thủy đậu, người lớn cần dùng nước ấm tan giá (không quá ấm nóng) để tránh gây vỡ, bỏng rát các phỏng nước trên cơ thể.

Nếu trẻ có các biểu hiện ho nhiều, khó thở, mệt mỏi, li bì, cha mẹ cần đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám.

- Vệ sinh cơ thể, chăm sóc da đúng cách

Hiện nay, nhiều người vẫn quan niệm mắc bệnh thủy đậu phải kiêng nước, kiêng gió nên không tắm cho con. Tuy nhiên, đây là quan niệm không đúng.

Khi trẻ mắc thủy đậu, cha mẹ nên vệ sinh cơ thể, chăm sóc da đúng cách để tránh nhiễm khuẩn khiến tình trạng của trẻ càng nặng hơn:

Vệ sinh mắt mũi, răng miệng nhẹ nhàng cho con hàng ngày 2-3 lần bằng nước muối 0,9% vì thủy đậu có thể mọc trong miệng, nếu không vệ sinh có thể gây bội nhiễm.
Tắm cho con bằng nước ấm đun sôi để nguội (hạn chế dùng xà phòng tránh gây viêm nhiễm khi xà phòng đọng lại ở các nốt bong tróc). Trong khi tắm cho trẻ, cha mẹ chỉ lấy tay té nước lên người nhẹ nhàng, không cọ xát mạnh gây vỡ nốt phỏng. Sau khi tắm xong, người lớn dùng khăn thấm nhẹ nhàng toàn thân trẻ, mặc quần áo thoáng mát và có thể bôi xanh methylen, để sát khuẩn.
Thường xuyên cắt móng tay cho con để bé không gãi mạnh làm vỡ các nốt thủy đậu, gây nhiễm trùng.

Chú ý bổ sung dinh dưỡng

Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ cho bé, không ăn kiêng.
Nếu trẻ đau miệng có thể cho trẻ ăn thức ăn mềm, dễ tiêu, uống sữa, ăn cháo.
Nếu trẻ đang bú mẹ thì vẫn cho con bú bình thường.

ThS.BS Nguyễn Phương Thảo

Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương