38% trẻ em dưới 7 tuổi sử dụng mạng xã hội; cha mẹ nên làm gì để trẻ an toàn khi trực tuyến?

Childline - một tổ chức từ thiện dành cho trẻ em cho biết: Ngày càng nhiều trẻ em liên hệ với họ để báo cáo về việc lạm dụng tình dục trẻ em, phát tán thông tin sai lệch do AI tạo ra và tình trạng bắt nạt trực tuyến. Hình ảnh trên được lưu trữ từ ngày 26/5/2022 của một trẻ em đang sử dụng máy tính xách tay.

Mạng xã hội là một phần trong cuộc sống của nhiều trẻ em

Nghiên cứu mới của Ofcom (Vương quốc Anh) cho thấy trẻ mẫu giáo ngày càng sử dụng internet nhiều hơn và được cha mẹ trao quyền tự chủ kỹ thuật số. Khoảng 25% trẻ em từ 5-7 tuổi sở hữu điện thoại thông minh và 75% sử dụng máy tính bảng.

Theo báo cáo thường niên về mối quan hệ của trẻ em với phương tiện truyền thông và thế giới trực tuyến, Ofcom ghi nhận 65% trẻ em trong độ tuổi này lên mạng để nhắn tin, gọi điện hoặc video, tăng 6% so với năm 2023, trong khi 50% xem nội dung phát trực tiếp, tăng 39%.

Hơn nữa, 38% trẻ em từ 5-7 tuổi hiện sử dụng mạng xã hội, với WhatsApp, TikTok, Instagram và Discord được ưa chuộng, mặc dù điều kiện sử dụng yêu cầu họ phải từ 13 tuổi trở lên. Các phụ huynh cho biết 42% sử dụng mạng xã hội cùng con cái, trong khi 32% trẻ em sử dụng mạng xã hội một cách độc lập.

Lời khuyên từ chuyên gia dành cho các bậc phụ huynh

Theo Ofcom, 76% cha mẹ của trẻ 5-7 tuổi đã trao đổi với con về an toàn trực tuyến, trong đó 56% diễn ra ít nhất một lần mỗi vài tuần. Đây là vấn đề quan trọng và thường được các bậc phụ huynh quan tâm, theo khuyến cáo từ các chuyên gia: Cha mẹ nên làm gương trong việc xây dựng các mối quan hệ lành mạnh, đặc biệt trên mạng xã hội.

Mặc dù 57% cha mẹ cho rằng internet mang lại lợi ích cho con, nhưng mối lo ngại về tác hại của mạng xã hội đối với sự phát triển tâm lý của trẻ ngày càng gia tăng. Lauren Seager-Smith, Giám đốc điều hành của For Baby's Sake Trust, nhấn mạnh rằng cha mẹ có vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ hình thành các mối quan hệ lành mạnh, cả ở sân chơi lẫn trên mạng.

Bà cho biết: "Trẻ em dễ tiếp cận người lạ và nội dung có thể gây hại cho sức khỏe cảm xúc của chúng." Lời khuyên dành cho cha mẹ là nên khuyến khích trẻ chia sẻ trải nghiệm trực tuyến để cùng nhau thảo luận về những lo lắng và điều gì khiến trẻ cảm thấy an toàn.

Trong khi đó, có rất nhiều trẻ cảm thấy lo sợ về việc gây rắc rối cho cha mẹ, vì vậy giao tiếp cởi mở trong gia đình rất quan trọng cho sự an toàn trực tuyến. Cha mẹ cần tạo môi trường an toàn để trẻ có thể hiểu về thế giới xung quanh.

Tiến sĩ Patricia Britto, nhà tâm lý giáo dục, chỉ ra rằng cha mẹ xây dựng môi trường nuôi dưỡng cảm xúc giúp trẻ tự tin trò chuyện về an toàn mạng, tình dục và các nội dung độc hại trực tuyến như bắt nạt hay các hình ảnh liên quan đến cơ thể.

Bà khuyên rằng một cách tốt để bắt đầu cuộc trò chuyện là hướng dẫn trẻ biết ai có thể giúp đỡ nếu chúng lo lắng hoặc không thoải mái về điều gì đó mà không muốn chia sẻ với cha mẹ.

Hãy cảnh giác với những ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh cơ thể

Fiona Yassin, chuyên gia tâm lý, cho biết trẻ em và thanh thiếu niên thường bị tấn công bởi thông tin sai lệch qua mạng xã hội, đặc biệt là về xu hướng làm đẹp, sức khỏe và chế độ ăn uống.

“Trên mạng xã hội, thanh thiếu niên liên tục so sánh bản thân với những hình ảnh không thực tế, dẫn đến chứng hoang tưởng, đặc biệt trong giai đoạn biến đổi lớn trong cuộc sống.”

Cha mẹ nên chú ý đến những tác động tiềm ẩn đến hình ảnh cơ thể và sớm phát hiện dấu hiệu cần can thiệp hỗ trợ.

Mạng xã hội đang trở thành một "chiến trường" hình ảnh, nơi giới trẻ liên tục bị "tấn công" bởi những chuẩn mực vẻ đẹp không thực tế, dẫn đến so sánh bản thân và nguy cơ rối loạn hình ảnh cơ thể. Đặc biệt, trong giai đoạn phát triển tâm sinh lý phức tạp, việc "hòa nhập" trở nên cực kỳ quan trọng, khiến nhiều bạn trẻ dễ bị ảnh hưởng tiêu cực.

Cha mẹ cần hết sức chú ý đến những tác động tiềm ẩn của mạng xã hội lên hình ảnh cơ thể con cái. Hãy cảnh giác với những dấu hiệu bất thường và sẵn sàng hỗ trợ kịp thời nếu con cần. Phát hiện sớm và can thiệp đúng cách là chìa khóa giúp trẻ có một mối quan hệ lành mạnh với bản thân và thức ăn.

Gần đây, trước những nguy cơ tiềm tàng về tác động của mạng xã hội lên tâm sinh lý và sự phát triển của trẻ, Ofcom đã dự định tổ chức thêm các cuộc tham vấn về việc sử dụng trí tuệ nhân tạo để kiểm soát nội dung tiêu cực trực tuyến.

Những cảnh báo này cũng được đưa ra cùng lúc khi chính phủ các quốc gia trên thế giới đang chuẩn bị tham vấn về quy tắc an toàn cho trẻ em đối với các công ty công nghệ, yêu cầu các công ty này phải bảo vệ người dùng trẻ em theo Đạo luật An toàn trực tuyến.

Cảnh báo này được đưa ra khi cơ quan quản lý chuẩn bị tham vấn về quy tắc an toàn cho trẻ em đối với các công ty công nghệ, yêu cầu phải bảo vệ người dùng trẻ theo Đạo luật An toàn Trực tuyến. Ofcom cũng dự định tổ chức thêm cuộc tham vấn về việc sử dụng trí tuệ nhân tạo để giảm nội dung có hại trực tuyến.

Bộ trưởng Bộ Khoa học Michelle Donelan (Vương quốc Anh) nhấn mạnh rằng trẻ em từ 5 tuổi trở lên không nên truy cập mạng xã hội và nhấn mạnh tầm quan trọng của Đạo luật An toàn Trực tuyến.

“Hầu hết các nền tảng đều không cho phép trẻ dưới 13 tuổi truy cập, và Đạo luật sẽ đảm bảo các công ty thực thi quy định này, hoặc đối mặt với phạt nặng. Nếu không tuân thủ, họ sẽ đối diện với nguy cơ ngồi tù. Bảo vệ trẻ em trực tuyến là ưu tiên hàng đầu để giữ an toàn cho trẻ em.”

Thế hệ trẻ em ngày nay sẽ không thể tách rời công nghệ số và mạng xã hội. Tuy nhiên, sự phát triển lành mạnh và an toàn của các em cần sự giám sát chặt chẽ và hướng dẫn tích cực từ phía gia đình và các chuyên gia.

Minh Phú