3 kỹ năng quan trọng cần có trong mùa mưa lũ

Người dân tại khu vực phường Phúc Tân và phường Chương Dương (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) di tản khi mực nước sông Hồng dâng cao hôm 11/9. Ảnh: Việt Linh.

Sau bão số 3 Yagi, nhiều dòng sông ở miền Bắc có nước dâng cao, gây ra lũ lụt. Thiên tai đã nhấn chìm nhiều khu vực ở thành phố như Yên Bái, Thái Nguyên... và trực tiếp đe dọa Hà Nội cũng như các thành phố khác.

Trong mưa lũ, việc trang bị những kỹ năng sống cơ bản dưới đây có thể giúp chúng ta chủ động bảo vệ tính mạng bản thân, hỗ trợ được những người xung quanh.

3 kỹ năng quan trọng cần có

Cứu người bị đuối nước

Người không biết bơi hoặc không nắm rõ kiến thức cứu hộ tuyệt đối không nhảy xuống nước cứu người. Thay vào đó, nên dùng các biện pháp như ném phao cứu sinh, nhựa xốp, ván gỗ, cây gỗ hoặc cành cây, dây thừng để giúp người bị đuối nước bám vào. Khi kéo người đuối nước bằng tay, mọi người nên ngồi xổm hoặc nằm trên bờ để tránh bị kéo xuống nước.

Trong trường hợp có khả năng bơi giỏi, có thể xuống nước, mọi người nên cởi giày và quần áo để tránh lực cản, tiếp cận người đuối nước từ phía sau họ và bên hông trái của mình; tuyệt đối không tiếp cận người đuối nước từ phía trước hay phía hông của họ. Khi tiếp cận, mọi người dùng tay trái luồn qua nách trái nạn nhân để ôm lấy họ, tay phải nắm lấy tóc, bơi ở tư thế bơi ngửa phía sau.

Trường hợp bị người đuối nước ôm, nhưng vì họ quơ tay ra sau nên không thể ôm chặt, mọi người cần gỡ tay họ ra và giữ lại tư thế để bơi. Mọi người chú ý bơi xuôi theo dòng chảy để tiếp cận vào bờ.

Nếu không may rơi xuống nước, mọi người cần bình tĩnh và hợp tác với người cứu hộ. Khi người cứu hộ tiếp cận, nạn nhân không nên ôm lấy người cứu hộ, thay vào đó, mọi người cần nằm ngửa trên mặt nước theo sự giúp đỡ của người cứu hộ, không được vùng vẫy, không được la hét để bảo toàn sức lực cho cả hai.

Khi đưa người đuối nước vào bờ, nếu ngừng thở ngừng tim, mọi người cần ngay lập tức khai thông đường hô hấp, hồi sức tim phổi nhân tạo đúng bài bản.

Người dân ở Hà Nội khẩn cấp chạy lụt, di chuyển tới nơi an toàn khi nước sông Hồng dâng cao. Ảnh: Việt Linh.

Xử lý khi bị chuột rút dưới nước

Khi bị chuột rút dưới nước, mọi người cần nằm ngửa trên mặt nước, giãn cơ bị chuột rút, sau đó sử dụng các kiểu bơi khác để bơi trở lại bờ sau khi cơn đau đã thuyên giảm.

Nếu bị chuột rút ở bàn chân, mọi người cần dùng một tay nắm lấy các ngón chân và kéo về phía cẳng chân, bàn tay còn lại tiếp tục ấn vào gót chân.

Nếu bị chuột rút ở đùi, mọi người cần gập đầu gối và sau đó duỗi đùi về phía trước. Nếu uốn, duỗi không có hiệu quả, mọi người dùng tay xoa bóp thật mạnh, đồng thời dùng phương pháp kéo, bẻ để phục hồi.

Sau khi hết chuột rút, mọi người tiếp tục dùng ngón tay xoa bóp cho đến khi cảm giác cứng khớp biến mất.

Vệ sinh nước uống sau lũ lụt

Sau lũ lụt, nguồn nước sạch sẽ trở nên khan hiếm, kể cả nước máy cũng không đảm bảo sạch. Trong khi đó, nước lại là tác nhân gây bệnh đầu tiên và quan trọng nhất.

Nếu phải dùng nước mặn, khi uống phải kết tủa, khử trùng hoặc đun sôi 5-10 phút. Mọi người có thể thêm phèn chua, hoặc bột tẩy trắng vào nước rồi khuấy đều để có thể khử trùng sau khi kết tủa.

Để khử trùng giếng bị ngập nước, mọi người phải rút nước để loại bỏ phù sa. Sau khi nước sạch chảy ra từ giếng đạt đến mực nước bình thường, mỗi mét khối nước thêm 150-200 g bột tẩy trắng chứa 25% Clo và ngâm trong 12-24 giờ rồi tháo hết nước. Sau khi lượng nước thấm tự nhiên đạt đến mực nước bình thường, mọi người tiếp tục thêm bột tẩy trắng với tỷ lệ 10-20 g/m3 là có thể uống được.

Không ăn thực phẩm, ngũ cốc, thực phẩm từ ngũ cốc đã bị ngâm trong nước bị ngâm chua, bị mốc. Không ăn thịt gia súc, gia cầm chết do lũ lụt. Bên cạnh đó, hầu hết cá, tôm, sò chết dưới nước đều bị nhiễm độc, không thể ăn được.

Phun hóa chất và các phương pháp khác để diệt côn trùng, muỗi, ruồi và chuột, đồng thời làm lưới chắn ruồi để ngăn ngừa ô nhiễm thực phẩm.

Tăng cường quản lí y tế công cộng. Rác thải sinh hoạt trong các khu tạm trú phải được dọn dẹp kịp thời. Mọi người cần xử lý phân đúng cách và phun nước vôi hoặc formalin vào môi trường xung quanh để khử trùng.

Bên cạnh đó, mọi người cũng cần giữ gìn vệ sinh cá nhân tốt, tắm rửa và thay quần áo thường xuyên, phơi khô khăn trải giường kịp thời và tăng cường thông gió ở những nơi tạm trú.

Khi có bệnh, cần tìm cách chữa trị kịp thời và thực hiện tốt việc cách ly để tránh lây nhiễm lẫn nhau ở nơi đông đúc. Song song với đó, cần trang bị kiến thức phòng tránh những dịch bệnh sau lũ bao gồm bệnh tiêu chảy, bệnh đường hô hấp, bệnh ngoài da, bệnh truyền nhiễm.

Người dân Hà Nội vội vã chất đồ đến nơi an toàn khi nước dâng cao sáng 10/9. Ảnh: Việt Linh.

Những việc quan trọng cần lưu ý

Căn cứ thông tin lũ lụt do đài truyền hình, đài phát thanh, báo chí và các phương tiện truyền thông địa phương cung cấp kết hợp với vị trí, điều kiện của bản thân, mỗi người hãy bình tĩnh tự vạch ra phương án sơ tán tốt nhất, tự chọn đường sơ tán tốt nhất, tránh tình trạng bị động.

Nhận biết rõ biển báo đường làm rõ lộ trình, điểm đến sơ tán, tránh đi sai đường do hoảng sợ.

Chuẩn bị đủ đồ ăn liền hoặc đồ ăn có thể nấu trong vài ngày, đặc biệt là đồ ăn có nhiều năng lượng như kẹo bánh. Bên cạnh đó, nước uống và nhu yếu phẩm hàng ngày cũng là thứ không thể thiếu.

Chuẩn bị đồ vật chống lạnh, như quần áo đủ mặc, chăn mền ở nơi cao. Đồ vật mang theo được như tiền, vàng bạc, kim cương nên khâu vào quần áo. Những đồ vật có giá trị không thấm nước, khó mang theo có thể chôn xuống đất hoặc đặt ở nơi cao.

Chuẩn bị sẵn các vật dụng phòng chống lũ lụt tại nhà như còi, đèn pin, áo phao, phao cứu sinh; luôn để sẵn búa khẩn cấp, hộp dụng cụ phần cứng... trong xe. Khi nước ngập vào xe, mọi người có thể dùng búa đập vào các khu vực dễ vỡ như mép, góc kính cửa bên để thoát ra ngoài.

Bác sĩ Trần Văn Phúc

Bệnh viện Xanh Pôn