25% người trưởng thành ở Việt Nam mắc tăng huyết áp, nhiều trường hợp đến viện đã ở tình trạng muộn

Tăng huyết áp thường không có triệu chứng đặc hiệu, nhiều người bệnh đến viện đã trong tình trạng muộn

Trời lạnh là yếu tố bất lợi đối với người mắc bệnh tăng huyết áp. Bởi vì nhiệt độ thấp khiến các mao mạch co lại, huyết áp đột ngột tăng cao, dễ gây các biến chứng, đặc biệt là tim mạch, đột quỵ...

Điều đáng quan ngại là tăng huyết áp thường không có triệu chứng đặc hiệu. Khi xuất hiện các biến chứng như: Suy tim cấp, phù phổi cấp, lóc tách động mạch chủ... lúc đó người bệnh mới được phát hiện, chẩn đoán, điều trị thì đã muộn.

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài thăm khám cho bệnh nhân tại Viện Tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai.

Chia sẻ về nội dung này, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài, Viện Trưởng Viện Tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, tăng huyết áp là khi huyết áp tâm thu lớn hơn hoặc bằng 140 mmHg và/ hoặc huyết áp tâm trương lớn hơn hoặc bằng 90 mmHg.

Khi đo huyết áp, người bệnh cần được ở trong điều kiện yên tĩnh và thư giãn. Trong một số trường hợp đặc biệt, để chẩn đoán tăng huyết áp cần sử dụng đến các thiết bị theo dõi huyết áp liên tục như holter huyết áp 24h.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài, tăng huyết áp thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng một số dấu hiệu có thể gặp bao gồm:

Đau đầu: Thường vào buổi sáng, vùng chẩm hoặc trán.
Chóng mặt, hoa mắt: Cảm giác mất thăng bằng, choáng váng.
Ù tai, giảm thính lực: Có thể đi kèm với cảm giác nặng đầu.
Đánh trống ngực, hồi hộp: Tim đập nhanh, cảm giác bồn chồn.
Khó thở: Nhất là khi gắng sức hoặc nằm ngủ.
Đỏ mặt, nóng bừng: Đặc biệt khi căng thẳng hoặc uống rượu.
Chảy máu cam: Tuy hiếm nhưng có thể gặp.
Mờ mắt, giảm thị lực

"Các biến chứng của tăng huyết áp có thể diễn biến từ từ, âm thầm nếu không được chẩn đoán và điều trị thỏa đáng. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như: Biến chứng tại tim: Suy tim, phù phổi cấp, bệnh lý động mạch vành (nhồi máu cơ tim, đau thắt ngực ổn định..), rối loạn nhịp tim…Biến chứng tại động mạch chủ: Lóc tách động mạch chủ (động mạch chủ ngực, bụng, chậu..), phình động mạch chủ, giãn động mạch chủ..."- PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài nói.

Cùng đó, Viện trưởng Thu Hoài cho biết thêm, tăng huyết áp gây ra biến chứng tại não, mạch não, đột quỵ não (nhồi máu não, xuất huyết não), xơ vữa gây hẹp động mạch cảnh, phình động mạch não; Tăng huyết áp cũng gây ra biến chứng thận như tổn thương thận cấp, suy thận mạn tính, protein niệu, tổn thương cầu thận.

Tăng huyết áp cũng gây ra các biến chứng mắt như biến đổi mạch máu ở đáy mắt, có thể gây xuất huyết, phù nề mạch máu võng mạc, giảm hoặc mất thị lực.

Ngoài ra, tăng huyết áp có thể gây bệnh động mạch ngoại biên, xơ vữa mạch máu các chi, tổn thương mạn tính động mạch chi dưới, chi trên…

"Các biến chứng của tăng huyết áp cũng có thể xuất hiện cấp tính diễn biến rất nhanh trong cơn tăng huyết áp cấp cứu, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời như: Suy tim cấp, phù phổi cấp, lóc tách động mạch chủ... Tăng huyết áp nếu không được chẩn đoán và điều trị phù hợp sẽ dẫn đến các biến chứng nặng nề, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng"- PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài nói.

Thực hư tăng huyết áp do 'hội chứng áo choàng trắng'

Trao đổi thêm về tình trạng một số người bệnh cứ đi khám ở viện thì huyết áp tăng nhưng về nhà đo thì lại bình thường, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài cho hay, thông thường, khi người bệnh đến với Viện Tim mạch Quốc gia, trước khi thăm khám, chúng tôi để người bệnh nghỉ ngơi thư giãn ít nhất 10 phút. Sau đó, có hỏi bệnh trò chuyện nhằm mục đích khai thác bệnh sử cũng như giúp hơi thở của người bệnh được thư tĩnh, điều hòa sau 1 quãng di chuyển.

Tăng huyết áp được mệnh danh là 'kẻ giết người thầm lặng'.

Tuy nhiên trong một số trường hợp đặc biệt, cần đo huyết áp tại nhà hoặc theo dõi huyết áp liên tục (ví dụ holter huyết áp 24h) để chẩn đoán một cách chính xác tăng huyết áp.

"Một trong những điển hình chúng tôi thường gặp là "Nghi ngờ tăng huyết áp áo choàng trắng". Tăng huyết áp áo choàng trắng là tình trạng huyết áp khi đo tại bệnh viện hay phòng khám lúc có mặt nhân viên y tế thì tăng, nhưng huyết áp đo ở nhà hoặc đo bằng các thiết bị theo dõi liên tục lại hoàn toàn bình thường.

Hoặc tình huống tăng huyết áp ẩn giấu là tình trạng bệnh nhân bị tăng huyết áp thực sự, thậm chí có tổn thương cơ quan đích, tuy nhiên không được phát hiện khi đo tại phòng khám/bệnh viện"- Viện trưởng Viện Tim mạch Quốc gia cho biết .

Với những tình huống đó, các bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân đo huyết áp tại nhà hoặc đeo holter huyết áp 24h.

Bên cạnh đó, một số mặt bệnh cũng có chỉ định theo dõi huyết áp liên tục liên quan đến điều trị, theo dõi điều trị như: Hạ Huyết áp tư thế hoặc sau ăn ở bệnh nhân được điều trị hoặc không; Đánh giá tăng huyết áp kháng trị; Đánh giá kiểm soát huyết áp, đặc biệt ở bệnh nhân nguy cơ cao đã được điều trị; Đáp ứng huyết áp quá mức với gắng sức; Khi có thay đổi huyết áp phòng khám đáng kể; Đánh giá triệu chứng khi có tụt huyết áp trong điều trị; Đánh giá trị số huyết áp ban đêm và tình trạng trũng (Ví dụ: Nghi ngờ tăng huyết áp về đêm như hội chứng ngưng thở khi ngủ, suy thận mạn, đái tháo đường…)

Thái Bình - Diệu Hiền