130 ngày nỗ lực cải tổ chính phủ của 'cố vấn đặc biệt' Elon Musk

Tỷ phú Elon Musk tại một sự kiện ở Paris, Pháp ngày 16/6/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Trả lời phỏng vấn hãng tin Reuters, vị quan chức giấu tên cho biết quy trình từ chức sẽ chính thức bắt đầu từ tối 28/5.

Trước đó, đăng trên trang mạng xã hội X (Twitter), tỷ phú Elon Musk – Giám đốc điều hành Tesla – đã viết bài cảm ơn Tổng thống Donald Trump và thông báo về khoảng thời gian đảm nhận vị trí “nhân viên đặc biệt của chính phủ” đã chấm dứt.

Nhiệm kỳ 130 ngày của người đàn ông giàu nhất thế giới này với vai trò là nhân viên chính phủ đặc biệt trong chính quyền Tổng thống Trump sẽ kết thúc vào ngày 30/5. Sau khi nhậm chức, Tổng thống Trump bổ nhiệm Elon Musk làm lãnh đạo Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE). Chính quyền cho hay ngay cả khi ông Musk rời khỏi Nhà Trắng, những nỗ lực của DOGE nhằm tái cấu trúc và thu hẹp chính quyền liên bang sẽ tiếp tục.

"Sứ mệnh DOGE sẽ mạnh mẽ hơn theo thời gian khi nó trở thành một lối sống trong toàn bộ chính quyền", ông Musk nhấn mạnh.

DOGE là gì?

Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE) là một sáng kiến được ông Musk ủng hộ nhằm cắt giảm chi tiêu liên bang. DOGE được thành lập theo sắc lệnh mà Tổng thống Trump đã ký vào ngày đầu tiên nhậm chức vào ngày 20/1 nhằm "hiện đại hóa công nghệ và phần mềm liên bang để tối đa hóa hiệu quả và năng suất của chính phủ".

DOGE không phải là một đơn vị của chính phủ được thành lập theo một đạo luật của Quốc hội. Đây là một tổ chức tạm thời tiếp quản một đơn vị hiện có trong Nhà Trắng, Dịch vụ kỹ thuật số Mỹ.

Với vai trò lãnh đạo DOGE, ông Musk cam kết không nhận lương từ chính phủ và hoạt động như một "nhân viên chính phủ đặc biệt".

Nhiệm vụ của DOGE là thực hiện các cải cách triệt để bộ máy chính phủ Mỹ, như thu hẹp quy mô chính phủ và giảm chi tiêu, có khả năng tạo ra sự thay đổi trong bộ máy quan liêu liên bang.

Sắc lệnh hành pháp mà ông Trump ký đã mở đường cho việc sa thải hàng loạt nhân viên liên bang. Cũng theo sắc lệnh hành pháp này, DOGE có quyền ngăn chặn các cơ quan liên bang tuyển dụng mới, trừ khi quan chức hàng đầu tại cơ quan đó đích thân bác bỏ khuyến nghị từ DOGE.

Đội ngũ vận hành DOGE có quy mô nhỏ, với khoảng 79 nhân viên được bổ nhiệm và 10 nhân viên được điều động từ các cơ quan khác.

Nhiều nhân viên DOGE là các kỹ sư phần mềm trẻ, hiện là nhân viên và cựu nhân viên tại các công ty của Musk. Họ hầu như không có kinh nghiệm trong chính phủ Mỹ.

“Máy chém” DOGE

Chín tuần đầu tiên đi vào hoạt động của DOGE được đánh dấu bằng sự hỗn loạn và nhầm lẫn khi ban này áp đặt lệnh sa thải hàng loạt và cắt giảm chi tiêu trên khắp các cơ quan liên bang để giảm lực lượng lao động liên bang.

"Musk lao vào cuộc chiến, nhắm đến mọi thứ", Paul Levinson, giáo sư nghiên cứu truyền thông và phương tiện truyền thông tại Đại học Fordham cho biết.

Thậm chí hồi tháng 3, ông còn thừa nhận các tuần đầu tiên của DOGE rất "căng thẳng". Cách tiếp cận "hành động nhanh và phá vỡ mọi thứ" phản ánh lối lãnh đạo của người sáng lập SpaceX và các công ty công nghệ này tại Thung lũng Silicon.

Theo hãng tin Reuters, chương trình này đặt mục tiêu tiết kiệm 2.000 tỷ USD, đã cắt giảm hoặc đóng cửa 11 cơ quan liên bang và cho nghỉ việc khoảng 260.000 nhân viên trong tổng số 2,3 triệu lực lượng lao động dân sự liên bang. Tổ chức này tuyên bố đã giúp tiết kiệm khoảng 160 tỷ USD cho ngân sách.

Người Mỹ nghĩ gì về DOGE?

Kết quả một cuộc thăm dò vào tháng 2 của đài CBS News cho thấy sáng kiến Doge rất được ưa chuộng. Cuộc thăm dò cho thấy phần lớn người Mỹ - đặc biệt là cử tri Cộng hòa - ủng hộ công việc của DOGE.

David Ditch, một nhà phân tích cấp cao tại Trung tâm Đổi mới Chính sách Kinh tế, một nhóm nghiên cứu bảo thủ, khẳng định nhiệm vụ của DOGE là cần thiết. "Họ đang chiếu một luồng ánh sáng rất mạnh vào nhiều cơ quan khác nhau của chính phủ liên bang và họ đang tự hỏi đây có phải là cách mà công chúng muốn tiền thuế của Mỹ được sử dụng không?"

Tuy nhiên, sáng kiến này cũng vấp phải một số ý kiến phản đối từ những người thuộc đảng đối lập.

Các đối thủ chính trị và cơ quan giám sát chính phủ đã chỉ trích DOGE vì hành động thiếu minh bạch và phát tán thông tin sai lệch về chi tiêu của chính phủ, cáo buộc ông Musk đã vượt quá thẩm quyền của mình.

Họ nêu ra những xung đột lợi ích tiềm ẩn, vì các doanh nghiệp của ông Musk có hợp đồng với chính phủ Mỹ trị giá hàng tỷ USD. Cho đến nay, Tổng thống Trump và tỷ phú Musk đều khẳng định không có bất kỳ xung đột lợi ích nào phát sinh.

Nhiều nhóm bao gồm các công đoàn và tổng chưởng lý tiểu bang đã kiện DOGE với các hành động của họ. Một thẩm phán đã ra phán quyết ngăn chặn tổ chức này truy cập dữ liệu cá nhân được lưu giữ trong hồ sơ của Bộ Tài chính Mỹ.

Bảo Hà/Báo Tin tức và Dân tộc