115 năm Ngày Quốc tế Phụ nữ: Bảo vệ quyền và sự tiến bộ của phụ nữ

Bà Caroline Nyamayemombe, Trưởng đại diện Cơ quan Liên hợp quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) tại Việt Nam.

Thưa bà, chủ đề Ngày Quốc tế Phụ nữ (8/3/2025) được chọn là “Vì tất cả phụ nữ và trẻ em gái: Quyền lợi - Bình đẳng - Trao quyền”. Bà có thể giải thích lý do lựa chọn chủ đề này và những thông điệp UN Women muốn truyền tải?

Chủ đề Ngày Quốc tế Phụ nữ năm 2025 “Vì tất cả phụ nữ và trẻ em gái: Quyền lợi - Bình đẳng - Trao quyền”, kêu gọi hành động để trao quyền, sức mạnh và cơ hội bình đẳng cho tất cả mọi người, mở ra tương lai đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau. Trọng tâm trong tầm nhìn của chúng tôi là trao quyền cho thế hệ thanh niên, đặc biệt là phụ nữ trẻ, trẻ em gái vị thành niên, từ đó xúc tác cho những sự thay đổi lâu dài.

Chủ đề này đặc biệt có ý nghĩa, vì năm 2025 đánh dấu kỷ niệm 30 năm Tuyên bố và Cương lĩnh Hành động Bắc Kinh, cam kết thúc đẩy quyền phụ nữ toàn cầu. Mặc dù đã đạt được những tiến bộ nhất định, nhưng vẫn còn tồn tại những bất bình đẳng cố hữu, nên cần đẩy nhanh hành động trong ba lĩnh vực chính: Thúc đẩy quyền của phụ nữ và trẻ em gái; thúc đẩy bình đẳng giới; thúc đẩy trao quyền, ưu tiên cơ hội cho phụ nữ trẻ và trẻ em gái tham gia lãnh đạo.

Tại UN Women, đổi mới là chìa khóa để đẩy nhanh bình đẳng giới, cần phải khai thác công nghệ, đầu tư vào các giải pháp mới và trao quyền cho phụ nữ, trẻ em gái, để trở thành những nhà lãnh đạo trong việc định hình tương lai.

Thiết bị địa đa phương tiện cho trường THCS Trà Côn (tỉnh Vĩnh Long).

Bà nhận định như thế nào về những thành tựu của Việt Nam trong các lĩnh vực về bình đẳng giới, phụ nữ, hòa bình và an ninh? Ở cấp độ quốc tế, Việt Nam đã có những đóng góp quan trọng gì trong lĩnh vực này?

Năm 2024, việc cam kết của Việt Nam trong việc đạt được bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ thể hiện qua việc cải thiện thứ hạng toàn cầu của quốc gia. Năm 2025, Việt Nam đã được bầu vào Hội đồng Chấp hành UN Women và sẵn sàng lên tiếng để thực hiện những công việc chưa hoàn thành về trao quyền, bảo vệ quyền của phụ nữ, đạt được bình đẳng giới.

Tại phiên họp đầu tiên của Hội đồng, tuyên bố của Việt Nam đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng đoàn kết quốc tế để trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái, để họ không bị bỏ lại phía sau. Việt Nam đã nêu bật những ưu tiên mới cần được chú trọng như sự tham gia của phụ nữ trong tiến bộ khoa học và công nghệ… Vai trò lãnh đạo toàn cầu Việt Nam đang thể hiện giai đoạn mang tính bước ngoặt.

Những chuyến công tác để lại nhiều cảm xúc trong lòng Trưởng đại diện UN Women tại Việt Nam Caroline Nyamayemombe.

Về hòa bình và an ninh, Kế hoạch hành động quốc gia của Việt Nam nhấn mạnh hợp tác quốc tế, tái khẳng định cam kết trong việc chung tay với cộng đồng toàn cầu để thúc đẩy chương trình nghị sự “Phụ nữ, Hòa bình và An ninh”. Trong suốt thời gian qua, chúng tôi đã có nhiều hoạt động hợp tác với Bộ Quốc phòng và Bộ Công an, nhằm hiện thực hóa tầm nhìn trên. Tại Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 vừa qua, việc đưa vào một phiên thảo luận bàn tròn về “Phụ nữ, Hòa bình và An ninh: Số hóa bao trùm vì hòa bình bền vững” thể hiện cách Việt Nam đang thúc đẩy vai trò lãnh đạo của mình về chương trình nghị sự đó ở cấp khu vực và quốc gia trong kỷ nguyên mới.

Cuối cùng, Việt Nam đã hoàn thành báo cáo đánh giá quốc gia 30 năm thực hiện Tuyên bố và Cương lĩnh hành động Bắc Kinh về phụ nữ vào 2024, trong đó đã xác định một số lĩnh vực tiến bộ khác; cần tiếp tục những giải pháp đạt được đầy đủ bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ theo Mục tiêu số 5 trong 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững.

Đoàn công tác thăm các hộ gia đình phụ nữ khuyết tật trong dự án của UN Women và Úc, cải thiện sinh kế do ảnh hưởng của COVID-19 tại Tiền Giang.

Vậy hiện nay, UN Women đang có hoạt động gì để hỗ trợ phụ nữ trong vai trò là những người mẹ, người vợ và doanh nhân xã hội, giúp họ phát huy tối đa tiềm năng và đóng góp vào sự phát triển của xã hội, thưa bà?

Với tư cách là cơ quan dẫn đầu về bình đẳng giới của Liên Hợp Quốc, UN Women đã làm việc tại Việt Nam trong 15 năm qua, hợp tác chặt chẽ với Chính phủ Việt Nam, các tổ chức xã hội, khu vực tư nhân và các đối tác phát triển. Đóng góp của UN Women vào tầm nhìn của Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045 và đạt mức phát thải ròng bằng không vào năm 2050 đó là việc phụ nữ và trẻ em gái được tự do khỏi sự phân biệt đối xử, được hưởng các quyền và đóng góp đầy đủ vào sự phát triển của Việt Nam.

Các công việc về quy phạm chính sách, pháp luật ở cấp Trung ương của UN Women được kết nối với nhiều địa phương khác nhau, nơi đang tạo ra bằng chứng, cung cấp hỗ trợ kỹ thuật để thiết lập các mô hình và thực hành tốt nhất có thể trực tiếp hỗ trợ phụ nữ tối đa hóa tiềm năng và đóng góp vào sự phát triển xã hội.

Bà Caroline Nyamayemombe thăm và trao tặng máy tính cho học sinh trường THCS Trà Côn tại tỉnh Vĩnh Long, trường THCS Phước Chiến tại tỉnh Ninh Thuận.

Chúng tôi tập trung vào 3 ưu tiên trong Khuôn khổ Hợp tác giữa Liên Hợp Quốc và Việt Nam: Chuyển đổi kinh tế toàn diện, bền vững và có trách nhiệm giới; cải thiện quản trị và tự do khỏi mọi hình thức bạo lực và phân biệt đối xử dựa theo các tiêu chuẩn quốc tế; biến đổi khí hậu, giảm thiểu rủi ro thiên tai và xây dựng khả năng phục hồi.

UN Women đã đào tạo kỹ thuật, thiết bị và trao đổi học tập để thiết kế các nhà tạm lánh như: Ngôi nhà Bình yên và đường dây nóng, mô hình dịch vụ một cửa, cơ chế phối hợp đa ngành để đảm bảo tiếp cận tốt hơn và kịp thời với dịch vụ chăm sóc sức khỏe, trợ giúp pháp lý và hỗ trợ tâm lý. Đồng thời, lồng ghép các kiến thức kỹ thuật số và nhận thức an ninh mạng trong các chương trình hành động.

Cùng với đại sứ Nhật Bản trao tặng bồn trữ nước để cải thiện sinh kế và sinh hoạt cho phụ nữ bị ảnh hưởng bởi hạn mặn.

UN Women đang làm việc với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai để trao quyền cho phụ nữ nâng cao khả năng ứng phó với khí hậu ở tất cả các cấp, đặc biệt là trong các cộng đồng dễ bị thiên tai và nông thôn.

Trong bối cảnh số hóa và những thách thức mới phụ nữ đang phải đối mặt, bà có những đề xuất gì để hỗ trợ và tạo cơ hội cho phụ nữ Việt Nam?

Việt Nam đã nhận thức, phụ nữ là động lực quan trọng trong sự thịnh vượng của đất nước và việc trao quyền cho phụ nữ; then chốt để đạt được sự phát triển kinh tế và xã hội bền vững. Các chính sách quốc gia liên tục nhấn mạnh bình đẳng giới như một nguyên tắc cốt lõi. Đối mặt với những thách thức mới thế giới đang đối diện như: Biến đổi khí hậu, tiến bộ số hóa và công nghệ bao gồm cả AI, Việt Nam phải thực hiện các hành động có mục tiêu, bao trùm để chuyển đổi các cam kết thành việc trao quyền thực chất cho phụ nữ thông qua việc đảm bảo sự tham gia và lợi ích của phụ nữ trong cả nền kinh tế số và các nỗ lực ứng phó với khí hậu.

Thăm doanh nghiệp nhỏ sản xuất chất tẩy rửa sinh học từ hoa và rau củ do phụ nữ làm chủ tại Đà Nẵng. Ảnh: UN Women tại Việt Nam.

Vì vậy, để có một xã hội công bằng và nhân ái hơn cần 3 khuyến nghị: Nâng cao kiến thức số và an ninh mạng cho phụ nữ và trẻ em gái, hạn chế khả năng tham gia đầy đủ của họ vào các nền tảng trực tuyến và nền kinh tế số; đẩy nhanh chính sách và thực hiện các khuôn khổ bảo trợ xã hội nhằm công nhận và giảm bớt công việc chăm sóc không lương cho phụ nữ, để phụ nữ có thể tiếp cận các ngành giáo dục về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) và việc làm xanh; cải thiện tài chính bao trùm cho phụ nữ, điều này đòi hỏi phát triển các cơ chế tài chính giúp các nữ doanh nhân dễ dàng tiếp cận các khoản vay lãi suất thấp, trợ cấp và vốn đầu tư mạo hiểm để mở rộng kinh doanh, tiếp cận thị trường, chuyển đổi mô hình kinh doanh.

Trân trọng cảm ơn bà!

Hồng Phượng/Báo Tin tức