100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam: Nhận diện thách thức, kiến tạo tương lai

Nhìn lại chặng đường một thế kỷ, Tiến sĩ Lê Doãn Hợp khẳng định, Báo chí Cách mạng Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện đã luôn đồng hành cùng dân tộc trong mọi cuộc trường chinh. Từ những ngày đầu vận động cách mạng, qua hai cuộc kháng chiến trường kỳ, đến công cuộc Đổi mới và Hội nhập, báo chí luôn là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, là cầu nối tin cậy giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Bước vào kỷ nguyên số, sứ mệnh ấy không thay đổi, nhưng phương thức thực hiện và những thách thức lại hoàn toàn mới. Sự bùng nổ của mạng xã hội đã tạo ra một “xa lộ thông tin” đa chiều, nơi tốc độ đôi khi lấn át sự thật, và tin giả, tin sai lệch có thể lan truyền, gây ra những hệ lụy khôn lường cho xã hội.

Trong bối cảnh đó, việc nhận diện rõ vị thế, sức mạnh và những thách thức của nghề báo là một yêu cầu bắt buộc để tồn tại và phát triển. Nguyên Bộ trưởng Lê Doãn Hợp đã phân tích, vạch rõ những điều này qua 5 thế mạnh và 3 thách thức của nghề báo.

Nguyên Bộ trưởng Lê Doãn Hợp khẳng định, nền tảng sức mạnh của báo chí Việt Nam được cấu thành từ năm thế mạnh cốt lõi, và nhiệm vụ của ngành là phải phát huy tối đa những tài sản này.

Để Báo chí Cách mạng Việt Nam vững vàng bước vào một chặng đường mới, cần có một lộ trình hành động cụ thể. Từ những chia sẻ tâm huyết của nguyên Bộ trưởng Lê Doãn Hợp, có thể đúc kết thành năm định hướng chiến lược sau đây:

1. Định hướng tư tưởng phải lấy lợi ích của Nhân dân làm gốc

Sứ mệnh định hướng tư tưởng cần được thực thi với tinh thần “trung thực hướng thiện”. Theo đó, mọi thông tin, dù là biểu dương hay phê bình, đều phải xuất phát từ mục đích xây dựng: khen để nhân rộng giá trị tốt đẹp, và góp ý để hoàn thiện chính sách. Mỗi tác phẩm báo chí, sau cùng, phải khơi dậy được tinh thần thượng tôn pháp luật và mong muốn hành động hướng thiện trong lòng công chúng.

2. Bám rễ vào đời sống xã hội để khẳng định giá trị

Sức sống của báo chí đến từ sự kết nối mật thiết với công chúng. Điều này đòi hỏi phải quyết liệt từ bỏ lối làm báo hành chính thụ động, chỉ dựa vào các nguồn tin sự kiện có sẵn. Thay vào đó, người làm báo phải chủ động dấn thân, tìm tòi những câu chuyện mang hơi thở cuộc sống. Chỉ khi nội dung thực sự hữu ích, hấp dẫn và phản ánh đúng tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, báo chí mới có thể giành được sự tin yêu và vị thế bền vững.

3. Xây dựng hình mẫu nhà báo toàn diện trong kỷ nguyên mới

Chất lượng của nền báo chí được quyết định bởi đội ngũ những người làm báo. Hình mẫu nhà báo hiện đại cần được xây dựng trên ba trụ cột chính: năng lực hội nhập (thông thạo ngoại ngữ và công nghệ để kết nối với thế giới), nền tảng đạo đức vững vàng (thể hiện qua sự gương mẫu, văn hóa ứng xử và tinh thần tôn trọng dân chủ), và phẩm chất hành động quyết liệt (kết hợp giữa tài năng sắc bén và bản lĩnh dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm).

4. Hoàn thiện hành lang pháp lý để giải phóng sức sáng tạo

Để báo chí phát huy tối đa vai trò của mình, cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, đặc biệt là Luật Báo chí, nhằm tạo ra một môi trường tác nghiệp minh bạch, an toàn và chuyên nghiệp. Khi người làm báo có thể hành nghề dựa trên sự thượng tôn pháp luật, họ sẽ có đủ không gian để sáng tạo và cống hiến một cách trách nhiệm.

5. Thúc đẩy văn hóa đối thoại và lắng nghe trong xã hội

Hiệu quả của báo chí có mối quan hệ hữu cơ với văn hóa lắng nghe và cầu thị của các cấp lãnh đạo cũng như toàn xã hội. Báo chí chỉ có thể phản ánh trung thực và thẳng thắn khi những ý kiến xây dựng được trân trọng và tiếp thu. Việc xây dựng một cơ chế đối thoại, nơi báo chí là kênh thông tin đa chiều tin cậy để lắng nghe tâm tư của nhân dân, chính là chìa khóa để tạo ra sự đồng thuận và sức mạnh xã hội.

Nội dung: Quỳnh Hoa - Lê Vượng - Ngọc Thanh

Thiết kế: Nguyễn Thu Trang

Quỳnh Hoa - Lê Vượng