10 năm không được áp thuế GTGT, ngành nông nghiệp thiệt đơn, thiệt kép

Ông Nguyễn Trí Ngọc, Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam

Bất cập rất rõ nét, kể cả những người không hiểu về các sắc thuế như người nông dân, những người "bán mặt cho đất bán lưng cho trời" cũng đã rất thấm thía điều đó qua 10 năm thực thi Luật số 71. 10 năm không được áp thuế GTGT, ngành nông nghiệp vừa thiệt đơn vừa thiệt kép, người nông dân là đối tượng gánh chịu.

Hiểu một cách đơn giản, mặt hàng phân bón thuộc đối tượng “không chịu thuế GTGT” theo Luật số 71. Vì vậy, các doanh nghiệp phân bón không được kê khai, khấu trừ thuế GTGT đầu vào là hàng hóa, dịch vụ, thiết bị máy móc, đầu tư cho sản xuất phân bón. Chính vì không được khấu trừ nên các hoạt động sản xuất phân bón phải tính vào chi phí sản phẩm, tức là tính vào giá thành sản phẩm, tác động đẩy giá phân bón lên.

Người nông dân đang phải sử dụng phân bón với giá thành cao hơn do mặt hàng phân bón không thuộc đối tượng áp thuế giá trị gia tăng

“Vậy ai là người chịu”, ông Ngọc đặt câu hỏi đồng thời khẳng định, chính là người nông dân, người sử dụng vật tư đó phải chịu. Trong khi vật tư chiếm khoảng 40-60% giá thành của các sản phẩm nông nghiệp, lại là sản phẩm thiết yếu đầu vào không thể thiếu. Như vậy, nó tác động trực tiếp tới giá thành sản phẩm mà người nông dân làm ra. Cuối cùng người nông dân phải gánh chịu. Nếu được khấu trừ, sản phẩm được khấu trừ thì giá thành giảm xuống.

Một tác động khác là khi giá thành phân bón sản xuất trong nước tăng thì bất lợi trong cạnh tranh với sản phẩm phân bón nhập khẩu. Cụ thể, mỗi năm ngành nông nghiệp tiêu thụ 11-12 triệu tấn phân bón, trong đó các sản phẩm sản xuất trong nước khoảng 8 triệu tấn, còn lại nhập khẩu. Buộc phải nhập khẩu vì có những sản phẩm Việt Nam chưa sản xuất được.

“Nhập khẩu thì cạnh tranh bất bình đẳng vì bên nước họ chịu thuế GTGT nên được khấu trừ và giá nhập vào thấp hơn so với giá sản xuất trong nước. Cho nên ngành nông nghiệp, người nông dân và doanh nghiệp sản xuất phải chịu thiệt đơn thiệt kép suốt 10 năm qua”, ông Ngọc lý giải.

Vị Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam cũng cho biết, Việt Nam hiện có vài trăm nhà máy sản xuất phân bón các loại từ nhỏ tới lớn. Trong nông nghiệp sử dụng hàng năm vào khoảng 11-12 triệu tấn phân bón các loại. Con số này hàm ý rằng phân bón là hàng sản xuất nông nghiệp, mà nông nghiệp trong chính sách của các quốc gia là mặt hàng cần được ưu tiên với các loại hàng hóa khác.

“Được biết 60% lượng phân bón chúng ta nhập khẩu từ Nga và Trung Quốc. Nga có chính sách thuế GTGT 20%, Trung Quốc 11% dự kiến giảm xuống 9%. Các nước xung quanh như Malaysia, Indonesia, Thái Lan… cũng đều coi phân bón là mặt hàng chịu thuế GTGT. Ví dụ Thái Lan là 8%, Malaysia cũng xấp xỉ. Như vậy, cả thế giới đều tính thuế GTGT cho phân bón, không trừ quốc gia nào cả. Tư duy của họ là sản xuất nông nghiệp - đối tượng cần được ưu tiên, phải được phát triển một cách bền vững để tạo nền tảng cho xã hội.

Còn Việt Nam, chúng ta coi trọng nông nghiệp, có rất nhiều nghị quyết, nhiều chủ trương, nhưng thiếu chính sách cụ thể và cần tiếp tục học hỏi, nghiên cứu áp dụng vì ngành Nông nghiệp nước ta đang phải hội nhập ngày càng sâu rộng hơn. Mỗi năm Việt Nam xuất khẩu xấp xỉ 55 tỷ USD, trong đó, nông nghiệp là ngành có đóng góp rất tích cực để thu về ngoại tệ cho đất nước. Trong bối cảnh thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh, nông nghiệp trở thành trụ đỡ của nền kinh tế thì cần được hỗ trợ một cách toàn diện, đó là tầm vĩ mô”, ông Ngọc bày tỏ.

Phân bón mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông dân

Còn cụ thể trụ đỡ này chính hàng triệu hộ nông dân làm nên. Hàng triệu người nông dân đó rất cần được quan tâm để họ đầu tư, phát triển nông nghiệp bền vững theo chủ trương của chúng ta hiện nay là phát triển nông nghiệp xanh, nông nghiệp bền vững, sinh thái.

Để đạt mục tiêu này, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ hiệu quả nhất thông quan chính sách thuế để người nông dân tiếp tục phát huy được lợi thế của mình. Đó là tác động đến hàng hóa đầu vào đang chiếm đến 40-60% giá thành sản xuất. Thế giới đã áp dụng và Việt Nam cũng cần nghiên cứu áp dụng là rất cần thiết.

"Theo như tôi biết sắc thuế GTGT là nguồn thu lớn, một trong những trụ cột của hệ thống thuế, nhưng quan trọng là làm gì để nguồn thu này bền vững, hiệu quả. Việc điều chỉnh thuế GTGT đối với phân bón từ nhóm không chịu thuế sang chịu thuế với mức thuế 5% là cần thiết đã được các nước trên thế giới áp dụng. Chúng ta cũng cần nghiên cứu áp dụng để tạo điều kiện cho công nghiệp hóa hiện đại hóa ngành Nông nghiệp, nâng cao năng suất lao động và nâng cao đời sống cho người nông dân", ông Ngọc bảy tỏ.

Trần Hương