Yamal: Khi thất bại là thứ cần thiết

Lamine Yamal đã bắt đầu nếm trải thất bại như trong trận chung kết Nations League vừa qua (Ảnh: UEFA)

Ở tuổi 17, Yamal là trường hợp đặc biệt khi không còn được xem như một thần đồng, mà nằm trong hàng ngũ những cầu thủ xuất sắc nhất thế giới và là ứng cử viên cạnh tranh Quả bóng Vàng châu Âu 2025. Sau những màn trình diễn ấn tượng giai đoạn cuối mùa, cổ động viên, giới chuyên môn lẫn các cây viết thể thao… dường như đã cạn những mỹ từ để ngợi ca cầu thủ vị thành niên này.

Nhưng cũng vì thế, những trước Inter Milan và đội tuyển Bồ Đào Nha lại rất cần thiết cho sự phát triển lâu dài của Yamal.

Chàng trai 17 với áp lực của người lớn

Sau kỳ EURO 2024 thành công rực rỡ với chức vô địch cùng danh hiệu “Cầu thủ trẻ xuất sắc nhất giải”, Yamal tiếp tục thể hiện phong độ chói sáng tại mùa giải 2024-25. Trong 55 trận ra sân trên mọi mặt trận ở cấp câu lạc bộ, anh đóng góp 18 bàn và 21 kiến tạo, góp công lớn giúp càn quét mọi danh hiệu quốc nội và chỉ cách trận chung kết Champions League đầu tiên sau một thập kỷ vài chục giây.

Mùa giải kết thúc với việc Yamal gia hạn hợp đồng với Barcelona đến năm 2031. Theo bản hợp đồng mới, Yamal sẽ nhận 40 triệu euro/năm thù lao trước thuế, biến anh thành cầu thủ được trả lương cao nhất Barcelona. Đội bóng xứ Catalunya cũng đặt phí giải phóng hợp đồng của Yamal lên đến 1 tỷ euro - một con số lớn đến phi lý nhằm tránh lặp lại sai lầm với Neymar năm 2017.

Barcelona không giấu diếm ý định đưa Yamal trở thành gương mặt đại diện cho một chu kỳ thành công mới. Đây là vai trò từng được Messi đảm nhiệm xuyên suốt hơn một thập kỷ, và nếu phát triển đúng tiềm năng, Yamal hoàn toàn có thể bước tiếp con đường đàn anh người Argentina. Anh trẻ tới mức ở thời điểm World Cup 2034, Yamal mới chỉ 26 tuổi và chuẩn bị bước vào giai đoạn “chín” của đời cầu thủ.

Nhưng tất cả những thành công, những lời ngợi ca, những kỷ lục liên tiếp được phá… dường như khiến người ta quên rằng đây thực chất vẫn là một chàng chưa đủ tuổi trưởng thành theo luật pháp Tây Ban Nha.

Con số 17 tuổi được báo chí nhắc tới suốt một năm qua thực chất chỉ nhằm nêu bật sự “tài không đợi tuổi” của Yamal. Trong gia đình, anh đã trở thành trụ cột về kinh tế, dù cho cha mẹ mới chỉ ở độ tuổi U40. Trong mắt các đồng nghiệp và đối thủ, Yamal đã là một cầu thủ trưởng thành, là một đối thủ khó chịu cần những phương án đối phó riêng biệt.

Không còn được nuông chiều như những cầu thủ trẻ đang trong giai đoạn học việc và chịu sự dìu dắt từ các đàn anh, Yamal bước ra sân trong vai trò người dẫn dắt, là cá nhân các đồng đội hướng đến khi cần vượt khó, là cái tên đầu tiên mà đối thủ phải tìm cách vô hiệu hóa.

Những kỳ vọng đặt lên vai Yamal không còn là hy vọng vào một tương lai xa, mà là yêu cầu ngay lập tức: Anh phải tỏa sáng, phải định đoạt trận đấu, phải làm những điều phi thường… trong mọi trận đấu.

Ở tuổi mà phần lớn bạn bè đồng trang lứa còn đang lo thi tốt nghiệp phổ thông, Yamal đã phải học cách xử lý truyền thông, học cách im lặng đúng lúc, học cách đứng lên sau thất bại, và trên tất cả: học cách đối diện với sự cô đơn đỉnh cao.

Không phải ngẫu nhiên khi trước trận chung kết Nations League, Cristiano Ronaldo đã trả lời truyền thông về Yamal theo cách nhắn nhủ: “Chàng trai này không hề thiếu tài năng. Đừng đặt quá nhiều áp lực lên cậu ấy. Hãy để cậu ấy được là chính mình và phát triển tốt, cởi bỏ những áp lực trên vai”.

Hơn ai hết, Ronaldo thừa hiểu áp lực phải chơi tốt từ tuần này sang tuần khác. Và anh thậm chí còn gánh trọng trách đó muộn hơn Yamal vài năm, khi chỉ thực sự tỏa sáng tại Manchester United mùa giải 2006-07 khi 21 tuổi.

Thất bại là mẹ thành công

Giới hâm mộ quốc tế thường gọi Bojan Krkic và Ansu Fati là những “Lamine Yamal từ trước khi có Yamal” - một sự ví von đầy chua chát. Bojan kém Ronaldo năm tuổi, nhưng đã giải nghệ từ hai năm trước dù từng có thời điểm được xem như tài năng trẻ sáng giá bậc nhất Tây Ban Nha.

Fati là đồng đội hiện tại của Yamal, nhưng chỉ còn là một cái bóng mờ của cầu thủ từng là người ghi bàn trẻ nhất lịch sử Barcelona và kế thừa chiếc áo số 10 biểu tượng của Messi. Dù mới 23 tuổi, Fati đã không còn chỗ đứng tại Barca, sắp chuyển tới Monaco theo bản hợp đồng cho mượn và để lại áo số 10 cho chính Yamal.

Sự đi xuống của Bojan và Fati do những nguyên nhân khác nhau. Bojan sống với áp lực quá lớn trong khi lại không được ra sân thử lửa, còn Fati dần đánh mất mình sau chấn thương đầu gối khiến anh phải ngồi ngoài chín tháng mùa giải 2020-21.

Điều này cho thấy những hiểm họa có thể xảy ra với những thần đồng, khi thành công đến quá sớm luôn đi kèm những rủi ro về phong độ, chấn thương hay thậm chí sớm tự mãn với bản thân.

Họ cần sự bao bọc từ đội bóng, gia đình trước truyền thông, trước sự cám dỗ của sự nổi tiếng và tiền bạc. Họ cần được sử dụng một cách chừng mực thay vì ra sân trong mọi trận đấu, để cơ thể được nghỉ ngơi trước khi cơ bắp không thể chịu nổi.

Và họ cần những thất bại để không sớm tự mãn, để biết hạn chế của bản thân, để hiểu rằng bóng đá là trò chơi của tập thể thay vì cố gắng tự mình định đoạt mọi trận đấu, và để có động lực vượt qua chính mình. Hãy nhìn hai cầu thủ vĩ đại nhất thế kỷ 21 Lionel Messi và Cristiano Ronaldo. Messi chơi trận chung kết Copa America đầu tiên năm 2007 năm 20 tuổi và thất bại 3-0 trước Brazil.

Phải đến năm 2021, anh mới lần đầu có danh hiệu cùng đội tuyển ở tuổi 34 sau ba lần thua chung kết Copa America và một lần chiến bại chung kết World Cup 2014. Thành công đến muộn, nhưng ngọt ngào với Messi khi anh có thêm chức vô địch World Cup và Copa America trong những năm sau đó.

Ronaldo từng chơi chung kết EURO 2004 khi mới 19 tuổi và thất bại trước Hy Lạp trên sân nhà. Những giọt nước mắt buồn bã của anh được thay bằng những giọt nước mắt hạnh phúc 12 năm sau với chức vô địch EURO 2016. Sau khi đánh bại Tây Ban Nha của Yamal, chính Ronaldo đã nhận định: “Cậu ấy là một hiện tượng. Cậu ấy sẽ có một sự nghiệp rất dài và chắc chắn sẽ vô địch Nations League nhiều lần”.

Lời khuyên này không chỉ thể hiện sự tôn trọng của một huyền thoại dành cho thế hệ trẻ, mà còn nhắc nhở rằng thất bại là một phần không thể thiếu trên con đường chinh phục đỉnh cao. Nếu Yamal vô địch Champions League và Nations League, anh sẽ có trọn bộ các danh hiệu lớn cùng câu lạc bộ và hai danh hiệu quốc gia cùng đội tuyển.

Sẽ thật khó để liên tục có những động lực mới cho một cầu thủ chưa tròn đôi mươi nhưng đã no nê những chức vô địch, tiền bạc và chỉ còn thiếu World Cup trong bộ sưu tập danh hiệu.

Vì lẽ đó, những thất bại trong một tháng qua dù đắng nghét với Yamal, nhưng là cần thiết cho sự phát triển của anh. Bởi bóng đá cũng giống cuộc đời, nơi không thể trưởng thành chỉ bằng những tràng pháo tay. Con người trưởng thành qua cả thất bại, từ việc chấp nhận thua cuộc cho đến học cách đứng lên sau những lần gục ngã.

Ở tuổi 17, Lamine Yamal đang dần học điều đó.

LÝ QUỐC THỊNH