Xứng tầm thiết chế dẫn dắt, kiến tạo sự phát triển

Trong bối cảnh mới, Quốc hội phải tiếp tục đổi mới toàn diện, nâng cao năng lực lập pháp, giám sát và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước. Ảnh: ST

Đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của mỗi giai đoạn cách mạng

Tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển”, các chuyên gia, nhà khoa học và đại biểu Quốc hội đều khẳng định: Trải qua 15 nhiệm kỳ, Quốc hội luôn đồng hành cùng dân tộc trong mọi chặng đường lịch sử, đạt nhiều thành tựu to lớn. Từ Quốc hội kháng chiến, kiến quốc đến Quốc hội đổi mới, hội nhập, mỗi nhiệm kỳ đều để lại dấu ấn sâu đậm.

Xuyên suốt quá trình hình thành và phát triển, lập hiến và lập pháp là những hoạt động thể hiện rõ nhất vị trí, vai trò của Quốc hội. Các bản Hiến pháp và đạo luật được thông qua là kết quả của quá trình tiếp thu, phản ánh ý chí chung của nhân dân cả nước, khẳng định Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân.

Quốc hội đã ban hành 5 bản Hiến pháp, 567 luật, 236 pháp lệnh và hàng nghìn nghị quyết, bao quát hầu hết các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến lực lượng sản xuất mới trong thời đại kinh tế số, xã hội số. Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Trần Cẩm Tú nhấn mạnh: “Đây là những con số ấn tượng, thể hiện trí tuệ, tinh thần trách nhiệm cao của đại biểu nhân dân, phản ánh ý chí, nguyện vọng của nhân dân trong xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, mở rộng quan hệ đối ngoại, bảo đảm quyền con người và quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân”.

Trong 80 năm qua, Quốc hội luôn kế thừa và phát huy trí tuệ tập thể, sáng tạo, chủ động, trách nhiệm cao trong quyết định các vấn đề quan trọng của quốc gia, đặc biệt về phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh… với các quyết sách kịp thời, sát thực tiễn. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi, chất lượng quyết định các vấn đề quan trọng ngày càng được nâng cao, bảo đảm lợi ích quốc gia, phù hợp với ý chí, nguyện vọng của nhân dân, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định chính trị và tăng cường hội nhập quốc tế.

Hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội cũng không ngừng đổi mới, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, góp phần thúc đẩy cơ quan nhà nước phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị trong từng giai đoạn phát triển.

Thiết kế khung pháp lý nền tảng cho mô hình phát triển mới

Bước vào chặng đường mới, yêu cầu đặt ra là Quốc hội cần đổi mới mạnh mẽ hơn nữa. Các ý kiến tại Hội thảo cho rằng, Quốc hội phải tiếp tục đổi mới tư duy lập pháp, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, biến thể chế thành lợi thế cạnh tranh quốc gia trong bối cảnh toàn cầu hóa.

GS,TS. Phan Trung Lý - nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội - nhấn mạnh: Quốc hội không chỉ là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, mà còn phản ánh tầm nhìn chiến lược và ý chí phát triển bền vững của quốc gia. Hoạt động lập pháp không chỉ dừng ở việc điều chỉnh hành vi xã hội, mà phải trở thành công cụ kiến tạo phát triển, thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng, xây dựng thể chế thị trường đầy đủ, hiện đại và hội nhập.

Ông đề xuất Quốc hội cần thiết kế khung pháp lý nền tảng cho mô hình phát triển mới, đặc biệt là: Thể chế phát triển kinh tế tư nhân thành động lực quan trọng của nền kinh tế; Thể chế thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trở thành động lực then chốt; Thể chế quản trị quốc gia hiện đại, minh bạch, hiệu quả; Thể chế bảo vệ quyền con người trong điều kiện chuyển đổi số.

GS,TS. Trần Ngọc Đường - nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội - đề nghị gắn kết chặt chẽ hoạt động lập pháp với giám sát việc thực thi pháp luật, thường xuyên đánh giá hiệu quả chính sách sau ban hành, kịp thời điều chỉnh bất cập, giảm thiểu thất thoát, lãng phí nguồn lực, nhanh chóng tháo gỡ điểm nghẽn từ quy định pháp luật. Đồng thời, tiếp tục phát huy vai trò đại diện ý chí toàn dân trong giám sát tối cao hoạt động của Nhà nước, nâng cao hiệu lực và hiệu quả các hình thức giám sát.

Quốc hội cũng cần nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, bảo đảm đồng bộ với công tác lập pháp và giám sát, tập trung vào các lĩnh vực kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, tổ chức bộ máy, các dự án trọng điểm quốc gia, bảo đảm lợi ích chung, phù hợp với ý chí và nguyện vọng của nhân dân.

Các đại biểu nhận định, trong kỷ nguyên mới, Quốc hội sẽ phải giải quyết nhiều vấn đề mới, phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực. Để xứng tầm vai trò, cần nâng cao năng lực, bản lĩnh, trình độ của đại biểu; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong mọi hoạt động, bảo đảm quyết định các vấn đề một cách thực chất, kịp thời, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước./.

NGUYỄN HỒNG