Xuất nhập khẩu Việt Nam chững lại nhưng vẫn giữ vững đà thặng dư

Ảnh minh họa.

Xuất khẩu duy trì đà tăng nhẹ

Theo số liệu mới nhất từ Cục Hải quan, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam trong nửa đầu tháng 10/2025 đạt 38,04 tỷ USD, giảm 2,59% so với nửa đầu tháng 9/2025. Dù hoạt động giao thương có phần chững lại, cán cân thương mại vẫn thặng dư 653,69 triệu USD, một tín hiệu tích cực trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động.

Trong nửa đầu tháng 10, trị giá xuất khẩu hàng hóa đạt 19,34 tỷ USD, tăng 0,75% so với kỳ trước. Ba nhóm hàng có mức tăng trưởng ấn tượng nhất gồm giày dép các loại, phương tiện vận tải và phụ tùng, cùng hàng thủy sản, với mức tăng lần lượt 173,26 triệu USD, 146,79 triệu USD và 115,43 triệu USD.

Đáng chú ý, dầu thô ghi nhận mức tăng đột biến 405,64%, tương ứng thêm 76,24 triệu USD so với nửa đầu tháng 9. Đây là dấu hiệu cho thấy sự khởi sắc của một số mặt hàng xuất khẩu truyền thống sau giai đoạn dài chững lại.

Tuy nhiên, không ít nhóm hàng lại giảm mạnh, kéo tốc độ tăng tổng thể chậm lại. Hàng rau quả giảm gần 29%, tương đương 187,36 triệu USD; phân bón giảm hơn 55%; và quặng, khoáng sản giảm gần 48%. Sự sụt giảm của các mặt hàng nông sản, nguyên liệu thô phần nào phản ánh khó khăn từ thị trường tiêu thụ và giá cả quốc tế.

Dù vậy, tính từ đầu năm đến giữa tháng 10/2025, tổng trị giá xuất khẩu của Việt Nam vẫn đạt 368,13 tỷ USD, tăng 16,14% so với cùng kỳ 2024. Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tiếp tục là “đầu tàu” của xuất khẩu với trị giá 81,89 tỷ USD, tăng tới 47,14%, tương ứng hơn 26 tỷ USD.

Ngoài ra, 8 nhóm hàng khác cũng ghi nhận tăng trưởng trên 1 tỷ USD gồm: thủy sản, giày dép, phương tiện vận tải, điện thoại, dệt may, cà phê, đồ chơi – dụng cụ thể thao và máy móc, thiết bị, phụ tùng.

Khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vẫn giữ vai trò chủ đạo trong thương mại quốc tế của Việt Nam. Trong nửa đầu tháng 10, kim ngạch xuất khẩu của nhóm này đạt 15,18 tỷ USD, chiếm 78,46% tổng giá trị xuất khẩu cả nước. Dù giảm nhẹ 0,19% so với kỳ trước, khu vực FDI vẫn duy trì đà tăng trưởng vững chắc.

Tính đến giữa tháng 10, tổng kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp FDI đạt 277,57 tỷ USD, tăng 22,35%, tương ứng tăng thêm 50,7 tỷ USD so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này cho thấy vai trò ngày càng lớn của khối FDI trong việc duy trì tốc độ tăng trưởng xuất khẩu và đóng góp tích cực vào cán cân thương mại.

Nhập khẩu giảm mạnh, kéo thặng dư tăng

Ở chiều ngược lại, tổng trị giá nhập khẩu hàng hóa nửa đầu tháng 10 đạt 18,69 tỷ USD, giảm 5,81% so với kỳ trước. Nguyên nhân chính đến từ sự giảm mạnh của ba nhóm hàng thuộc lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao, sau khi trước đó tăng mạnh trong tháng 9.

Cụ thể, nhóm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện giảm tới 878 triệu USD (12,41%); nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác giảm 173,9 triệu USD (6,35%); còn nhóm điện thoại và linh kiện giảm 106,58 triệu USD (17,22%).

Dù vậy, đây vẫn là hai nhóm hàng có trị giá nhập khẩu cao nhất, đều vượt mốc 2 tỷ USD, cho thấy nhu cầu sản xuất, lắp ráp trong nước vẫn rất lớn.

Khu vực doanh nghiệp FDI tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn trong nhập khẩu, đạt 13,27 tỷ USD, tương đương 70,97% tổng kim ngạch nhập khẩu cả nước. So với kỳ 1 tháng 9, trị giá nhập khẩu của nhóm này giảm 1,2 tỷ USD (8,27%), song tính chung từ đầu năm đến giữa tháng 10, con số vẫn đạt 239,64 tỷ USD, tăng 27,23% so với cùng kỳ 2024.

Tính đến nửa đầu tháng 10, tổng kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam đạt 350,72 tỷ USD, tăng 18,68% so với cùng kỳ năm ngoái. Cán cân thương mại vì vậy vẫn duy trì thặng dư hơn 17 tỷ USD tính đến giữa tháng 10, một kết quả đáng ghi nhận trong bối cảnh thị trường thế giới còn nhiều khó khăn.

Xét cơ cấu, nhóm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện vẫn dẫn đầu về tốc độ tăng nhập khẩu với 32,72 tỷ USD, tương đương 39,17%. Tiếp theo là nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng tăng 9,31 tỷ USD (24,8%). Các nhóm khác như sản phẩm từ chất dẻo, kim loại thường, sắt thép cũng ghi nhận mức tăng hai con số, phản ánh nhu cầu phục hồi sản xuất mạnh mẽ trong nước.

Dù có sự chững lại trong ngắn hạn, bức tranh xuất nhập khẩu 10 tháng đầu năm 2025 của Việt Nam vẫn cho thấy nền tảng tăng trưởng ổn định, với tốc độ tăng kim ngạch trên 17%, mức khá cao trong khu vực.

Các chuyên gia nhận định, việc duy trì thặng dư thương mại, nhất là trong giai đoạn nhập khẩu hàng công nghệ cao vẫn ở mức lớn, chứng tỏ năng lực sản xuất, xuất khẩu của Việt Nam đang chuyển dịch theo hướng tích cực. Bên cạnh đó, sự đóng góp của khu vực FDI giúp nền kinh tế giữ vững cán cân thương mại, đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong thời gian tới, việc tận dụng tốt các hiệp định thương mại tự do (FTA), đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, cùng chính sách hỗ trợ sản xuất – công nghiệp phụ trợ sẽ là yếu tố then chốt giúp Việt Nam duy trì đà tăng trưởng bền vững và củng cố vị thế trong thương mại quốc tế.

Dù bước chậm lại trong nửa đầu tháng 10, hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam vẫn giữ nhịp ổn định, với mức tăng trưởng hai con số so với năm trước. Cán cân thương mại tiếp tục thặng dư, thể hiện sức chống chịu và khả năng thích ứng linh hoạt của nền kinh tế trong giai đoạn đầy biến động của thương mại toàn cầu.

Nguyễn Đăng