Xuất khẩu vũ khí của Trung Quốc giảm mạnh

Các công ty vũ khí mặt đất của Trung Quốc trong top 100 sụt giảm doanh thu năm 2024. (Ảnh: Getty)

Theo báo cáo, doanh thu cộng gộp năm 2024 của 8 hãng công nghiệp quốc phòng Trung Quốc thuộc top 100 của thế giới giảm 10% so với năm trước đó, xuống còn 88,3 tỷ USD. Đây cũng là mức sụt giảm mạnh nhất trong số các quốc gia có doanh nghiệp góp mặt trong top 100, Viện Nghiên cứu Hòa bình quốc tế Stockholm (SIPRI) cho biết trong báo cáo công bố ngày 1/12.

Trong khi đó, doanh số xuất khẩu của các hãng vũ khí Nhật Bản và Hàn Quốc tăng mạnh và đạt mức cao kỷ lục.

Norinco, hãng sản xuất vũ khí mặt đất lớn nhất Trung Quốc, ghi nhận mức giảm mạnh nhất, từ mức doanh thu 20,31 tỷ USD năm 2023 xuống còn 13,97 tỷ USD năm 2024, tương đương mức giảm 31%. Thứ hạng toàn cầu của tập đoàn cũng giảm từ vị trí thứ 10 xuống 11.

Theo báo cáo, nguyên nhân chủ yếu là do Chính phủ Trung Quốc rà soát và trì hoãn các hợp đồng với Norinco, sau khi chủ tịch tập đoàn và người đứng đầu mảng quân sự của hãng bị miễn nhiệm trong cuộc điều tra tham nhũng diễn ra vào năm ngoái.

Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Trung Quốc (AVIC) - nhà sản xuất công nghiệp hàng không quân sự lớn nhất nước này, dẫn đầu nhóm doanh nghiệp vũ khí Trung Quốc với doanh thu 20,32 tỷ USD năm 2024, đứng thứ 8 toàn cầu.

Tuy nhiên, con số này vẫn giảm 1,3% so với năm 2023. Chỉ có 2 doanh nghiệp Trung Quốc trong top 100 đạt được tăng trưởng doanh thu vũ khí. Tập đoàn Đóng tàu Trung Quốc (CSSC) và Tập đoàn Động cơ hàng không Trung Quốc (AECC) ghi nhận mức tăng lần lượt là 8,7% và 9,6%.

Nan Tian - giám đốc Chương trình Chi tiêu quân sự và sản xuất vũ khí của SIPRI, đồng tác giả báo cáo, cho biết các vụ tham nhũng trong hoạt động mua sắm vũ khí của Trung Quốc đã khiến nhiều hợp đồng lớn bị hoãn hoặc hủy trong năm 2024.

Theo báo cáo, châu Á - châu Đại Dương là khu vực duy nhất ghi nhận doanh thu vũ khí của các công ty trong top 100 giảm năm 2024, với mức giảm 1,2% so với năm trước, xuống còn 130 tỷ USD.

Trong khi Trung Quốc sa sút, doanh số của các doanh nghiệp Nhật Bản và Hàn Quốc trong danh sách tiếp tục tăng, trong bối cảnh nhu cầu trong nước và thị trường châu Âu tăng mạnh.

Doanh thu cộng gộp của 5 doanh nghiệp Nhật Bản trong top 100 tăng 40% lên 13,3 tỷ USD, trong khi 4 hãng Hàn Quốc đạt được mức tăng 31% lên 14,1 tỷ USD.

Tập đoàn Hanwha của Hàn Quốc tăng 42% doanh thu trong năm 2024, từ 5,6 tỷ USD lên 7,97 tỷ USD. Đây cũng là công ty châu Á – Thái Bình Dương lớn nhất ngoài Trung Quốc trong danh sách SIPRI.

Mỹ vẫn dẫn đầu

Các khu vực khác đều tăng lượng bán hàng trong năm 2024, với tổng doanh số vũ khí toàn cầu tăng 5,9% lên mức kỷ lục 679 tỷ USD, cao hơn 26% so với năm 2015. Mức tăng tập trung chủ yếu ở châu Âu và Mỹ, nơi các cuộc xung đột ở Ukraine và Dải Gaza cũng như tình hình địa - chính trị căng thẳng đã dẫn đến nhiều đơn hàng mới.

Theo báo cáo của SIPRI, đà tăng này khiến nhiều hãng vũ khí mở rộng dây chuyền sản xuất, tăng quy mô nhà máy, lập thêm công ty con hoặc tiến hành thâu tóm trong năm 2024.

Các hãng vũ khí Mỹ tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu về doanh thu năm 2024, tăng 3,8% lên 334 tỷ USD. Có tới 30 trong số 39 công ty vũ khí Mỹ đạt được mức tăng doanh số, nổi bật là Lockheed Martin, RTX và Northrop Grumman.

Tuy nhiên, các chương trình mua sắm quan trọng như tiêm kích F-35, tàu ngầm lớp Columbia và tên lửa xuyên lục địa Sentinel vẫn bị chậm và đội chi phí.

Báo cáo nhận định, tình hình chậm trễ này có thể nghiêm trọng hơn trong những năm tới, chủ yếu vì tình trạng thiếu hụt khoáng sản chiến lược.

Ở châu Âu, cuộc xung đột Nga - Ukraine và mối quan hệ căng thẳng giữa Nga và châu Âu thúc đẩy các hợp đồng mua sắm vũ khí mới. 23 trong số 26 công ty châu Âu trong top 100 ghi nhận tăng trưởng. Doanh thu cộng gộp của những công ty này tăng 13% lên 151 tỷ USD.

Tuy nhiên, báo cáo nhận định kế hoạch tái vũ trang của châu Âu có thể gặp khó do hạn chế tiếp cận khoáng sản chiến lược.

SIPRI dự báo những nỗ lực tái cấu trúc chuỗi cung ứng nhằm giảm phụ thuộc vào nhập khẩu từ Nga và Trung Quốc sẽ rất tốn kém.

Dù thiếu linh kiện do các lệnh trừng phạt quốc, 2 công ty Nga trong top 100 là Rostec và Tập đoàn Đóng tàu Thống nhất vẫn đạt mức tăng doanh thu vũ khí 23%, lên 31,2 tỷ USD. Theo báo cáo, sự sụt giảm xuất khẩu của các hãng Nga được bù đắp bằng nhu cầu trong nước tăng.

Bình Giang