Xuất khẩu rau quả: Lấy lại đà tăng

Sầu riêng được đánh giá là “ngôi sao” về tăng trưởng xuất khẩu trong tháng 9. Ảnh: Quốc Trung

Xuất khẩu đạt kỷ lục

Số liệu từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) cho thấy, kim ngạch xuất khẩu rau quả trong 9 tháng năm 2025 ước đạt hơn 6,1 tỷ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ. Đặc biệt, tháng 9 ghi dấu sự bứt phá khi đạt gần 1,3 tỷ USD, tăng tới 41% so với cùng kỳ năm ngoái – mức cao kỷ lục từ trước đến nay. Đây cũng là tháng đầu tiên trong năm, xuất khẩu rau quả lấy lại được đà tăng trưởng sau nhiều tháng sụt giảm.

Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Vinafruit cho biết, động lực chính của sự hồi phục đến từ thị trường Trung Quốc – nơi chiếm khoảng 60% kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam. Riêng trong tháng 9, xuất khẩu sang thị trường này đạt gần 800 triệu USD. Sức mua tăng mạnh do nhu cầu sầu riêng làm nhân bánh tăng dịp Trung thu. Bên cạnh đó, giá sầu riêng Việt Nam hiện đang ở mức cạnh tranh, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng Trung Quốc.

Theo ông Nguyên, có 3 yếu tố tạo nên sức bật này. Thứ nhất, nguồn cung từ các quốc gia xuất khẩu lớn như Thái Lan đang cạn kiệt, trong khi Việt Nam bước vào chính vụ thu hoạch, đặc biệt tại Tây Nguyên.

Thứ hai, nhu cầu tiêu thụ sầu riêng tại Trung Quốc tăng mạnh do trùng dịp tết Trung thu và Quốc khánh, thời điểm người dân có kỳ nghỉ dài, được thưởng lương và có xu hướng mua sắm nhiều hơn. Thứ ba, giá sầu riêng Việt Nam hiện “mềm” hơn so với những năm trước, tạo điều kiện để tầng lớp bình dân ở Trung Quốc, có thêm cơ hội tiếp cận - đây là nhóm khách hàng mới tiềm năng.

Với những diễn biến tích cực trên, ngành rau quả tỏ ra lạc quan hơn khi bước vào quý cuối cùng của năm. Tháng 10 dự kiến là giai đoạn bùng nổ bởi sầu riêng chính vụ tại nhiều quốc gia khác gần như đã kết thúc, tạo lợi thế rõ rệt cho nguồn cung từ Việt Nam.

Không chỉ sầu riêng, nhiều loại trái cây khác cũng ghi nhận tín hiệu tích cực, như dừa, chuối, dứa, chanh dây. Điểm nghẽn hiện nay là nguồn cung chưa đáp ứng đủ nhu cầu, nhất là với dừa và dứa. Trước đây, kim ngạch xuất khẩu dừa chỉ dao động quanh mức 350 - 400 triệu USD/năm. Tuy nhiên, Nghị định thư về xuất khẩu dừa tươi được ký kết giữa Việt Nam và Trung Quốc vào ngày 19/8/2024, quy định các yêu cầu về kiểm dịch thực vật cho dừa tươi Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc sẽ được triển khai thuận lợi trong năm nay, dự báo, xuất khẩu mặt hàng dừa tươi có thể tăng lên con số 600 triệu USD.

Tốc độ rau quả chế biến tăng trưởng mạnh

Một điểm nhấn quan trọng trong năm 2025 là tốc độ tăng trưởng của nhóm chế biến đã vượt xa rau quả tươi, do các doanh nghiệp (DN) đã đẩy mạnh đầu tư thêm dây chuyền hiện đại, mở rộng vùng chuyên canh và nâng cao chất lượng nguyên liệu, từ đó đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường nhập khẩu.

Đáng chú ý, trái dừa đang trở thành điểm sáng mới. Ông Cao Bá Đăng Khoa - Tổng Thư ký Hiệp hội Dừa Việt Nam, cho biết nếu như năm 2015 cả nước chỉ có 8 nhà máy chế biến thì nay đã lên tới trên 45, với sự góp mặt của những thương hiệu lớn như Betrimex, AIG, Lương Quới hay Beinco. Nhờ vậy, thị trường xuất khẩu mở rộng từ 80 lên 125 quốc gia, sản phẩm chế biến tăng từ 40 lên hàng trăm loại khác nhau.

Có được kết quả trên, theo ông Đặng Phúc Nguyên, nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và nỗ lực thích ứng của DN nông dân, ngành rau quả Việt Nam nói chung, xuất khẩu sầu riêng nói riêng đã vượt qua nhiều trở ngại để đạt kết quả ấn tượng trong năm 2025.

Trong đó, để tháo gỡ vướng mắc về thủ tục, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT) cùng Bộ Công thương đã trực tiếp làm việc với phía Hải quan Trung Quốc, đồng thời hướng dẫn người trồng tuân thủ quy trình sản xuất an toàn, không sử dụng các chất cấm. Bên cạnh đó, công tác đàm phán, ký kết nghị định thư mở cửa thị trường cũng được triển khai mạnh mẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu.

Chính nhờ sự hỗ trợ trên, cộng với tinh thần cầu thị của nông dân và DN trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, ngành rau quả đã có bước tăng trưởng khả quan. “Nếu năm nay kim ngạch đạt khoảng 8 tỷ USD, thì năm tới mục tiêu 10 tỷ USD có thể khả thi. Trước đây, mốc này được dự đoán phải đến năm 2030 mới đạt được, nhưng rất có thể sẽ đến sớm hơn 1 - 2 năm” - ông Nguyên nhận định.

Thứ trưởng Bộ NNMT Hoàng Trung cũng đánh giá, mục tiêu 10 tỷ USD vào năm 2030 hoàn toàn khả thi nếu xây dựng được vùng nguyên liệu đủ lớn, đảm bảo chất lượng cho các mặt hàng lợi thế như chuối, dừa, dứa, chanh leo, xoài. Xu hướng tiêu thụ nông sản nhiệt đới toàn cầu đang gia tăng sẽ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam.

Lê Bảo