Xuất khẩu điều kỳ vọng cán mốc kỷ lục 5 tỷ USD

Xuất khẩu điều 9 tháng đem về trị giá 3,77 tỷ USD.

Theo số liệu của Cục Hải quan, trong tháng 9/2025, Việt Nam xuất khẩu 72.440 tấn hạt điều, trị giá 491,29 triệu USD, tăng 4,2% về lượng và 3,9% về trị giá so với tháng trước; và so với cùng kỳ năm trước tăng mạnh 26,5% và 31,5%. Nhờ đó, kim ngạch xuất khẩu lũy kế 9 tháng tăng 19,5%, dù khối lượng chỉ tăng 1,6% so với cùng kỳ năm trước.

Trong 3 quý của năm 2025, xuất khẩu điều của Việt Nam đạt 554.760 tấn, trị giá 3,77 tỷ USD, hoàn thành hơn 83% mục tiêu 4,5 tỷ USD mà Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) đề ra.

TĂNG TRƯỞNG MẠNH Ở TRUNG QUỐC, GIẢM SÂU Ở THỊ TRƯỜNG HOA KỲ

Theo Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), chỉ cần thêm khoảng 730 triệu USD trong quý 4 là ngành điều có thể hoàn thành mục tiêu 4,5 tỷ USD của năm 2025. Tuy nhiên, nếu tốc độ tăng trưởng hiện nay được giữ vững, con số 5 tỷ USD là hoàn toàn khả thi.

Tháng 9/2025, Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hà Lan, Đức và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) tiếp tục là năm thị trường xuất khẩu hạt điều lớn nhất của Việt Nam, chiếm hơn 58% tổng lượng xuất khẩu. Trong đó, Trung Quốc nổi lên là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng, trong khi thị trường Hoa Kỳ vẫn còn chững lại do ảnh hưởng từ chính sách thuế.

Cụ thể, riêng tháng 9, Trung Quốc nhập khẩu 17.300 tấn hạt điều Việt Nam, trị giá gần 111 triệu USD, tăng hơn 41% so với tháng trước. Lũy kế 9 tháng, xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 125.690 tấn, trị giá 797,42 triệu USD, tăng 37,4% về lượng và 54,1% về trị giá so với cùng kỳ.

Ngược lại, thị trường Hoa Kỳ vẫn gặp nhiều khó khăn. Tháng 9/2025, Việt Nam xuất sang Hoa Kỳ 12.760 tấn, trị giá 83,7 triệu USD, tăng gần 9% so với tháng 8, nhưng tính chung 9 tháng năm 2025, lượng xuất khẩu chỉ đạt 107.510 tấn, trị giá 721,28 triệu USD, giảm 28,8% về lượng và 17,3% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024.

Ông Tạ Quang Huyên, Phó Chủ tịch Vinacas, cho biết nguyên nhân chính khiến xuất khẩu điều sang Hoa Kỳ sụt giảm là do mức thuế đối ứng 20% mà nước này đang áp dụng với hàng hóa Việt Nam. Gần đây có thông tin rằng Tổng thống Trump đang cân nhắc, có thể đưa thuế đối ứng về 0% đối với các loại nông sản mà Hoa Kỳ không sản xuất được như cà phê, tiêu, điều... Hiện Việt Nam và Hoa Kỳ vẫn đang trong quá trình đàm phán, nên chưa thể biết được phía Hoa Kỳ có hạ thuế hay không.

Mức thuế 20% khiến giá điều Việt Nam kém cạnh tranh hơn, song nhu cầu tiêu thụ tại Hoa Kỳ vẫn rất lớn. Thời điểm nhu cầu cao, giá điều loại 320–240 từng lên tới 4,5–5 USD/kg mà Hoa Kỳ vẫn nhập đều. Hiện nay, giá chỉ 3,2–3,3 USD/kg, cộng thêm 20% thuế thì vẫn ở mức 3,7–3,8 USD/kg – mức này người tiêu dùng Hoa Kỳ vẫn chấp nhận được.

Theo ông Huyên, khi thuế nhập khẩu tăng, chi phí sẽ được chia sẻ giữa các bên trong chuỗi cung ứng, từ nhà nhập khẩu, nhà rang chiên đến hệ thống bán lẻ và cuối cùng người tiêu dùng Hoa Kỳ sẽ chịu phần lớn. Tuy nhiên, thuế cao khiến hàng Việt kém lợi thế hơn so với các quốc gia được hưởng ưu đãi thuế, ảnh hưởng đến khả năng mở rộng thị phần. Các quốc gia có thuế thấp sẽ dễ dàng đầu tư, phát triển hơn, trong khi nước bị áp thuế nặng sẽ giảm sức cạnh tranh. Vì vậy, các doanh nghiệp xuất khẩu điều đang kỳ vọng Hoa Kỳ sẽ hạ thuế đối ứng cho hạt điều Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này.

KỲ VỌNG BỨT PHÁ TRONG QUÝ 4/2025

Theo Vinacas, quý 4 là thời điểm các nhà nhập khẩu toàn cầu tăng mua để phục vụ mùa lễ hội cuối năm, bao gồm Giáng sinh, Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán. Nhu cầu tiêu thụ các loại hạt, đặc biệt là hạt điều, tăng mạnh tại các thị trường lớn như Hoa Kỳ, EU và Trung Quốc.

Các tín hiệu về giá ổn định, đơn hàng dồi dào và nhu cầu phục hồi đang tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam. Theo thông tin từ khách hàng Trung Quốc, năm nay mức tiêu thụ hạt tại các doanh nghiệp tăng mạnh, có đơn vị tăng tới 80%.

Ngoài Trung Quốc, nhiều thị trường khác như Đức, UAE, Anh cũng ghi nhận mức tăng trưởng khả quan, góp phần đa dạng hóa đầu ra, giảm phụ thuộc vào một vài thị trường truyền thống. Đây được xem là hướng đi bền vững của ngành điều trong bối cảnh thương mại toàn cầu còn nhiều biến động.

Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu hạt điều nhân lớn nhất thế giới, chiếm hơn 80% sản lượng giao dịch toàn cầu. Những năm gần đây, ngành điều đã chuyển hướng rõ rệt sang nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng, giảm phụ thuộc vào xuất khẩu điều thô. Việc giá bình quân tăng gần 18% dù khối lượng chỉ tăng nhẹ cho thấy doanh nghiệp Việt đang gặt hái kết quả tích cực từ chiến lược này.

Vinacas nhận định với đà tăng trưởng hiện nay, cộng hưởng cùng “cú hích” từ mùa tiêu thụ cuối năm, ngành điều Việt Nam hoàn toàn có cơ sở để cán mốc 5 tỷ USD xuất khẩu năm 2025, vượt xa mục tiêu ban đầu. Đây không chỉ là con số ấn tượng về thương mại, mà còn khẳng định vị thế dẫn đầu của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu, đồng thời mở ra triển vọng phát triển mạnh mẽ hơn cho ngành nông sản chế biến chất lượng cao trong giai đoạn tới.

Chu Khôi