Xuất khẩu của Trung Quốc lần đầu giảm sau 8 tháng tăng không nghỉ

Ảnh minh họa - Ảnh: AP

Theo dữ liệu vừa công bố tuần vừa rồi của Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC), tổng kim ngạch xuất khẩu tháng 10 của Trung Quốc giảm 1,1% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tháng giảm đầu tiên trong 8 tháng, phản ánh bất định kinh tế toàn cầu và căng thẳng thương mại với Mỹ tiếp tục tạo sức ép lên hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc.

Diễn biến này trái ngược với mức tăng 8,3% của tháng 9 và là tháng yếu nhất kể từ tháng 2/2025. Kết quả này cũng thấp hơn dự báo tăng 3% của các nhà kinh tế theo khảo sát của hãng tin Reuters.

Tháng 10 cũng đánh dấu tháng thứ 7 liên tiếp xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ giảm, với mức giảm 25,2% so với cùng kỳ năm trước. Ở chiều ngược lại, nhập khẩu từ Mỹ giảm 22,8%.

Tổng kim ngạch nhập khẩu của Trung Quốc tăng 1% trong tháng 10, thấp hơn so với so với mức tăng 7,4% của tháng trước và mức dự báo tăng 3,2% của các nhà phân tích. Theo đó, thặng dư thương mại giảm nhẹ từ 90,45 tỷ USD của tháng 9 xuống còn 90,07 tỷ USD.

“Thuế quan của Mỹ vẫn là lực cản, song sự sụt giảm lần này chủ yếu do đơn hàng từ các thị trường ngoài Mỹ giảm sút. Bên cạnh đó, đồng nhân dân tệ tăng giá gần đây có thể làm suy giảm sức cạnh tranh giá của hàng xuất khẩu Trung Quốc”, ông Zichun Huang, nhà kinh tế về Trung Quốc tại Capital Economics, viết trong một báo cáo sau khi số liệu của GACC được công bố.

Dù xuất khẩu của Trung Quốc sang các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tăng ở mức hai con số, tăng trưởng xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU), Mỹ Latinh và châu Phi giảm tốc mạnh. Trong đó, xuất khẩu sang EU chỉ tăng 0,9%, so với mức tăng 14,2% trong tháng 9.

“Có vẻ hoạt động nhập hàng sớm đã bắt đầu giảm bớt trong tháng 10. Khi đà xuất khẩu yếu đi, Trung Quốc sẽ phải dựa nhiều hơn vào nhu cầu nội địa. Tôi kỳ vọng Bắc Kinh sẽ có các chính sách tài khóa mạnh tay hơn để hỗ trợ nền kinh tế trong quý đầu năm sau”, ông Zhang Zhiwei, Chủ tịch kiêm nhà kinh tế trưởng tại công ty Pinpoint Asset Management, nhận định với tờ Nikkei Asia.

Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung có tín hiệu hạ nhiệt sau cuộc gặp hôm 30/10 giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Giới phân tích đang theo dõi liệu tín hiệu này có sớm chuyển hóa thành lực đỡ cho xuất khẩu của Trung Quốc từ tháng 11 và các tháng tiếp theo hay không.

Cuộc gặp thượng đỉnh khép lại với việc hai bên thu hồi một số biện pháp hạn chế xuất khẩu và giảm thuế quan. Trong đó, Washington giảm một nửa mức thuế quan 20% liên quan tới chất gây nghiện fentanyl cho hàng hóa Trung Quốc và tạm dừng một số hạn chế xuất khẩu hàng công nghệ cao cho doanh nghiệp Trung Quốc. Đổi lại, Bắc Kinh đổi lại hoãn triển khai kế hoạch mở rộng biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với khoáng sản đất hiếm và một số mặt hàng liên quan như đã thông báo vào đầu tháng 10.

“Việc hai bên dừng triển khai các biện pháp hạn chế xuất khẩu có thể giúp cải thiện tâm lý thị trường nhờ việc giảm bớt sự bất định trong ngắn hạn, tạo điều kiện để doanh nghiệp điều chỉnh quyết định đầu tư và sắp xếp lại chuỗi cung ứng”, ông Ning Zhang, nhà kinh tế cấp cao về Trung Quốc tại ngân hàng đầu tư UBS Investment, nhận định.

Tuy nhiên, ông Zhang nhấn mạnh rằng sự hòa hoãn không đồng nghĩa với việc căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đã chấm dứt, bởi đa số các biện pháp hạn chế xuất khẩu mà Mỹ và Trung Quốc ban hành trước tháng 9 vẫn đang được áp dụng.

Theo số liệu từ bộ phận nghiên cứu Citi Research của ngân hàng Citi, số chuyến tàu container rời Trung Quốc đi Mỹ vẫn ở mức thấp sau cuộc gặp thượng đỉnh. Trong giai đoạn từ ngày 22/10 - 5/11, số chuyến tàu giảm 31% so với cùng kỳ năm trước.

“Việc Mỹ giảm thuế quan chưa có tác động hỗ trợ tức thì lên hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc. Bất định liên quan tới thuế quan có thể sẽ còn tăng khi Tòa án Tối cao Mỹ vẫn chưa ra phán quyết về thuế quan đối ứng của Tổng thống Trump”, báo cáo của Citi Research nhận xét.

Ngọc Trang