Xuất khẩu 'chính ngạch' và chế biến sâu: Hướng đi bền vững của tỉnh Tuyên Quang

Sản phẩm hoa đu đủ đực ngâm mật ong - sản phẩm OCOP của Tuyên Quang được thị trường Anh lựa chọn.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng vừa có buổi làm việc với đoàn công tác của UBND tỉnh Tuyên Quang do ông Hoàng Gia Long, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, làm trưởng đoàn. Buổi làm việc tập trung trao đổi nội dung nhằm triển khai kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm nhân chuyến thăm và làm việc với Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hà Giang (nay là tỉnh Tuyên Quang) về phát triển thương mại biên giới với Trung Quốc.

THƯƠNG MẠI BIÊN GIỚI VẪN NHIỀU KHÓ KHĂN

Tại buổi làm việc, ông Hoàng Gia Long cho biết tỉnh Tuyên Quang hiện có trên 277 km đường biên giới tiếp giáp với Trung Quốc và là tỉnh duy nhất tiếp giáp với tỉnh Vân Nam và Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây. Tỉnh duy trì nhiều cơ chế hợp tác thường niên với tỉnh Vân Nam, Quảng Tây (Trung Quốc) và các tỉnh biên giới Việt Nam.

Giai đoạn 2021-2025, quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại giữa Tuyên Quang với các địa phương biên giới Trung Quốc tiếp tục được duy trì, mở rộng và dần đi vào thực chất, tạo môi trường thuận lợi thúc đẩy thương mại song phương. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu giai đoạn 2021-2025 đạt 1.547,85 triệu USD, riêng năm 2025 ước đạt 500 triệu USD.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, hoạt động thương mại biên giới vẫn gặp phải khó khăn do một số lối mở, chợ biên giới trên địa bàn tỉnh chưa thể khôi phục hoạt động sau đại dịch Covid-19.

Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa hiện nay chủ yếu được thực hiện thông quan tại cặp Cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy - Thiên Bảo. Cặp cửa khẩu song phương Xín Mần - Đô Long và Săm Pun - Điền Bồng hoạt động thương mại song phương còn trầm lắng.

Tiến độ triển khai công trình giao thông qua biên giới tại cặp Cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy (Việt Nam) - Thiên Bảo (Trung Quốc) chậm. Việc mở chính thức lối mở biên giới Mốc 504 Lũng Làn chưa hoàn thành. Hoạt động khôi phục lại các chợ, lối mở biên giới truyền thống trên địa bàn tỉnh còn ít; việc mở "lối dành cho cư dân biên giới" tại khu vực cửa khẩu Xín Mần - Đô Long chưa được thực hiện.

Bên cạnh đó, hạ tầng cho xuất nhập khẩu dù được đầu tư nhưng vẫn thiếu tính đồng bộ và chậm bổ sung, cải tạo. Hạ tầng và các dịch vụ hỗ trợ thương mại như logistics còn nghèo nàn. Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu chủ yếu là tài nguyên và hàng nguyên liệu thô, giá trị và giá trị gia tăng thấp.

Hoạt động sản xuất chế biến hàng xuất, nhập khẩu của địa phương chưa thu hút được doanh nghiệp thương mại lớn hay doanh nghiệp nước ngoài nên khó xuất hiện các doanh nghiệp xuất, nhập khẩu lớn làm "đầu tàu" kéo xuất, nhập khẩu toàn tỉnh phát triển…

CẦN CÓ ĐỀ ÁN TỔNG THỂ VỀ PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI BIÊN GIỚI CỦA TỈNH

Đánh giá Tuyên Quang có nhiều tiềm năng và lợi thế lớn trong phát triển thương mại biên giới, lãnh đạo tỉnh Tuyên Quang đề nghị Bộ Công Thương hỗ trợ, thúc đẩy các cơ quan liên quan phía Trung Quốc sớm khôi phục trở lại hoạt động thương mại biên giới tại các địa điểm nêu trên, góp phần cải thiện đời sống của cư dân biên giới. Đồng thời kiến nghị Trung Quốc mở rộng thêm các mặt hàng nhập khẩu của Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng làm việc với đoàn công tác của UBND tỉnh Tuyên Quang.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Gia Long đề nghị Bộ Công Thương đề xuất Trung ương quan tâm đầu tư hạ tầng Khu Kinh tế cửa khẩu Thanh Thủy và hỗ trợ kinh phí cho tỉnh để đầu tư hạ tầng điện lưới cho 41 thôn chưa có điện.

Đồng thời có chính sách hỗ trợ xuất khẩu cho các doanh nghiệp; kêu gọi thu hút đầu tư vào hoạt động logictis qua các cửa khẩu của Tuyên Quang. Bộ Công Thương xây dựng chiến lược phát triển các mặt hàng chính ngạch và hoạt động trao đổi hàng hóa của cư dân biên giới; nghiên cứu hướng dẫn xây dựng Đề án thí điểm mô hình Khu hợp tác qua biên giới tại Khu kinh tế cửa khẩu Thanh Thủy; Đề án xây dựng cửa khẩu thông minh tạ tuyến đường chuyên dụng vận huyển hàng hóa tại khu vực Cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy…

Ông Hoàng Ánh Cương, Giám đốc Sở Công Thương Tuyên Quang, bổ sung đề nghị Bộ Công Thương phối hợp các Bộ, ngành thúc đẩy phía Trung Quốc sớm chính thức mở cửa khẩu Lũng Làn (mốc 504) để thúc đẩy giao thương với Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây.

Bên cạnh đó, phối hợp tổ chức các hội chợ, hoạt động xúc tiến thương mại có quy mô lớn trong vùng và khu vực. Hỗ trợ phát triển hạ tầng thương mại biên giới, cụm công nghiệp và hội chợ nông thôn tiêu biểu.

"Tiếp tục phát huy vai trò của hệ thống Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài trong công tác hỗ trợ cung cấp thông tin thị trường, kết nối đối tác và xúc tiến xuất khẩu", ông Cương đề nghị.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng đánh giá cao sự nỗ lực, phấn đấu của tỉnh Tuyên Quang trong công tác phát triển thương mại biên giới gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn 2021-2025.

Cơ bản nhất trí với các kiến nghị, đề xuất của tỉnh, Thứ trưởng Phan Thị Thắng giao các đơn vị liên quan Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp, hỗ trợ UBND tỉnh Tuyên Quang triển khai các định hướng, giải pháp liên quan về nâng cao năng lực và phát triển hạ tầng điện lực, logistics, thương mại biên giới và thương mại điện tử, định hướng về phát triển thương mại biên giới với Trung Quốc giai đoạn tiếp theo….

Thứ trưởng Bộ Công Thương cũng đề nghị Tuyên Quang tập trung xây dựng Đề án tổng thể về phát triển thương mại biên giới của tỉnh, trong đó đánh giá những lợi thế, hướng phát triển của tỉnh, nhu cầu nhập khẩu của phía Trung Quốc và hướng phát triển tiêu thụ sản phẩm trong nội địa.

Tỉnh cần tập trung vào xuất khẩu “chính ngạch” và chế biến sâu, gia tăng giá trị thực tại của sản phẩm theo nhu cầu thị trường. Nghiên cứu tập trung phát triển trọng tâm những khu vực theo lộ trình, thứ tự ưu tiên; xác định lợi thế so sánh giữa Tuyên Quang với các tỉnh biên giới phía Bắc để có hướng đi phù hợp điều kiện của tỉnh theo hướng phát triển bền vững.

Đồng thời, với tiềm năng sẵn có, tỉnh cần gắn thương mại với phát triển du lịch, các sản phẩm OCOP, xây dựng thương hiệu sản phẩm; xác định các nguồn lực cho hoạt động này, trong đó tận dụng Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị thu hút nguồn lực đầu tư từ kinh tế tư nhân để phát triển thương mại biên giới.

Vũ Khuê