Xử lý nghiêm vi phạm trong lĩnh vực an toàn thực phẩm

Một số mặt hàng thực phẩm giả được cơ quan chức năng thu được. (Ảnh: Công an Hà Nội)

Thời gian qua, lợi dụng quy định thông thoáng của Nhà nước cho phép doanh nghiệp tự công bố, chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm và sự thiếu kiểm tra, giám sát, hậu kiểm của cơ quan quản lý, nhiều doanh nghiệp đã lập hồ sơ tự công bố, đăng ký bản công bố sản phẩm,… nhưng khi sản xuất lại thay đổi, sử dụng thiếu thành phần nguyên liệu như công bố để thu lời bất chính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi và sức khỏe người tiêu dùng.

Theo số liệu thống kê của Bộ Công an, tính đến tháng 9/2025, lực lượng công an cả nước đã phát hiện, đấu tranh, xử lý 4.752 vụ vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm (tăng 21,2% so với cùng kỳ năm 2024); xử phạt vi phạm hành chính 4.411 vụ (tăng 58,3% so với cùng kỳ năm 2024), với tổng số tiền phạt hơn 32 tỷ đồng (tăng 319% so với cùng kỳ năm 2024). Trong khi đó, 9 tháng năm 2025, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã phát hiện và xử phạt 18 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng qua 20 hành vi vi phạm, với tổng số tiền phạt gần 1,4 tỷ đồng.

Đại tá Thân Văn Hải, Cục trưởng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường (Bộ Công an) cho biết: Việc tiêu thụ sản phẩm hầu hết đều né tránh kênh phân phối chính thức (siêu thị, đại lý lớn) mà bán trực tiếp tới người tiêu dùng qua tiếp thị tại các hội thảo, bệnh viện, phòng khám và trên các nền tảng mạng xã hội. Đáng lo ngại, các đối tượng câu kết, móc nối với cán bộ, công chức trong cơ quan quản lý nhà nước về y tế, an toàn thực phẩm để được hợp thức hóa thủ tục công bố sản phẩm, bỏ qua các lỗi vi phạm về điều kiện sản xuất, không bị hậu kiểm về chất lượng sản phẩm để dễ dàng sản xuất và tiêu thụ hàng giả ra thị trường...

Đồng quan điểm nêu trên, Quyền Cục trưởng An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) Chu Quốc Thịnh cho biết: Tình trạng vi phạm về quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe vẫn diễn ra, nhất là trên môi trường mạng xã hội, bán hàng đa cấp, thương mại điện tử. Đáng chú ý, thời gian gần đây xuất hiện tình trạng giả mạo Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm của Cục An toàn thực phẩm để đăng bán thực phẩm trên sàn thương mại điện tử.

Qua công tác hậu kiểm về thực hiện quy định đăng ký bản công bố và tự công bố sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng, Cục vừa phát hiện sản phẩm thực phẩm Giảm cân 12kg MINAMI giảm mỡ bụng đang được quảng cáo và kinh doanh trên sàn thương mại điện tử (Shopee).

Qua nghiên cứu dữ liệu, Cục An toàn thực phẩm không cấp Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm số 5438/2024/ĐKSP ngày 12/7/2024 cho sản phẩm Giảm cân 12kg MINAMI giảm mỡ bụng của Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại HKK (địa chỉ: Tầng 7, số 69, đường Nguyễn Hy Quang, phường Đống Đa, thành phố Hà Nội). Cục đã chuyển nội dung nêu trên đến Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả để xem xét, xử lý theo thẩm quyền.

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, trước những vi phạm của các tổ chức, cá nhân trong sản xuất, kinh doanh các loại thực phẩm, nhất là thực phẩm bảo vệ sức khỏe, Bộ Y tế đề nghị các bộ, ngành liên quan, các địa phương tiếp tục duy trì tốt công tác phối hợp liên ngành trong kiểm tra, giám sát, đặc biệt là đối với các hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, buôn lậu và gian lận thương mại, nhất là nhóm thực phẩm bảo vệ sức khỏe (thực phẩm chức năng).

Việc hậu kiểm cần gắn với đấu tranh phòng, chống thực phẩm giả, thực phẩm không rõ nguồn gốc, bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng và giữ vững kỷ cương pháp luật trong hoạt động sản xuất, kinh doanh thực phẩm, trong đó thực hiện nghiêm hướng dẫn tại Công văn số 2021/BYT-ATTP ngày 8/4/2025 của Bộ Y tế về tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về an toàn thực phẩm.

Đồng thời, các đơn vị trực thuộc Bộ Y tế tiếp tục rà soát hệ thống văn bản pháp luật hiện có, chủ động nghiên cứu, tham mưu chỉnh sửa, bổ sung phù hợp điều kiện thực tiễn và bảo đảm thống nhất với bộ về chỉ số an ninh an toàn thực phẩm; đổi mới hình thức tuyên truyền, công khai các trường hợp vi phạm, từ đó nâng cao nhận thức của toàn xã hội trong lĩnh vực này.

Các chuyên gia, nhà quản lý cũng cho rằng, để ngăn chặn vi phạm về an toàn thực phẩm, Chính phủ cần chỉ đạo các bộ, ngành liên quan tập trung rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan phòng, chống tội phạm về an toàn thực phẩm; trong đó, quy định rõ trách nhiệm các bên, làm rõ trách nhiệm của các nhà sản xuất, nhập khẩu, phân phối, cơ sở bán lẻ và các sàn thương mại điện tử trong việc kiểm soát, phòng chống thực phẩm giả; áp dụng giải pháp khoa học-công nghệ trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm từ khâu sản xuất đến phân phối, tiêu thụ để dễ dàng phát hiện và xử lý khi có vi phạm.

Mặt khác, cần khẩn trương xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành an toàn thực phẩm, kết nối, chia sẻ, liên thông trong cấp phép thủ tục hành chính về an toàn thực phẩm nhằm tạo tính công khai, minh bạch trong thực hiện thủ tục hành chính, hạn chế nguy cơ phát sinh tiêu cực, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của doanh nghiệp và người dân.

KHÁNH HUY