Xử lý bao bì thuốc bảo vệ thực vật để bảo vệ môi trường sống

Thùng thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật tại đồng ruộng xã Quảng Điền. Ảnh: Ngọc Hòa

Những ngày cuối vụ hè thu, trên cánh đồng phường Hương An, chị Trần Thị Mai vừa kiểm tra những sào ruộng, vừa đưa mắt về phía chiếc thùng màu cam đặt gần đó. Chị kể: “Từ khi có thùng đựng chuyên dụng, tôi gom bao bì thuốc BVTV bỏ vào luôn, đỡ lo mưa gió cuốn xuống mương".

Sự thay đổi trong suy nghĩ, hành động của chị Mai là hiệu quả từ hoạt động giảm thiểu bao bì thuốc BVTV tại các vùng nông nghiệp do dự án Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam triển khai ở nhiều vùng quê trên địa bàn. Anh Nguyễn Ngự Giao, chuyên viên dự án thông tin: Việc giảm thiểu bao bì thuốc BVTV được dự án triển khai bắt đầu từ những bước đi cụ thể: khảo sát vị trí lắp đặt, chọn nơi gần điểm lấy nước pha thuốc để người dân tiện bỏ rác; thiết kế thùng dung tích 240 lít, màu cam dễ nhận biết, có đế móng, cọc sắt và dây xích không gỉ chống trôi khi mưa lũ; bố trí tối thiểu 1 thùng cho 3ha đất sản xuất.

“Từ năm 2022, dự án lắp thí điểm đặt 12 thùng tại phường Hương An, đến tháng 9/2023 đã mở rộng lên 260 thùng cho toàn bộ phường/xã có sản xuất nông nghiệp của TP. Huế (cũ). Đến tháng 4 và tháng 5 vừa qua, Dự án Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam phối hợp với Phòng Tài nguyên và Môi trường, hội nông dân các địa phương tổ chức tập huấn tại 27 xã thuộc các huyện Phú Vang, Quảng Điền và TX. Hương Thủy cũ, nhằm nâng cao nhận thức cho hội viên về tác hại của bao bì thuốc BVTV; đồng thời hướng dẫn người dân cách thu gom đúng quy định. Sau khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, dự án đã có kế hoạch tài trợ thêm 564 thùng chuyên dụng cho 29 khu vực thuộc 10 xã, phường để đáp ứng nhu cầu thực tế”, anh Giao cho biết.

Theo thống kê từ Dự án Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam, Huế có diện tích trồng lúa lớn, do đó lượng thuốc BVTV sử dụng vẫn rất cao. Bình quân một vụ lúa, rau, người nông dân có thể phun thuốc từ 1 - 2 lần. Bao bì sau sử dụng nếu không được xử lý đúng cách sẽ tồn dư hóa chất, ngấm vào đất, chảy xuống nguồn nước, gây nguy hại lâu dài cho môi trường và sức khỏe con người. Vì vậy, dự án cũng khuyến cáo người dân không vứt bừa bãi, không đốt hoặc chôn bao bì thuốc BVTV sau khi sử dụng, mà phải thu gom vào thùng chứa chuyên dụng đặt tại ruộng. Việc thu gom được tổ chức 2 lần/năm, trước vụ thu hoạch từ 10 - 15 ngày để đảm bảo vệ sinh môi trường và sức khỏe.

PGS.TS. Hoàng Công Tín, Trưởng khoa Môi trường, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế cho rằng, bao bì thuốc BVTV là chất thải nguy hại với thành phần hóa chất khó phân hủy, có khả năng tích lũy trong môi trường và chuỗi thức ăn. Ông khẳng định: “Việc đặt thùng thu gom tại điểm pha thuốc và tổ chức thu gom định kỳ trước vụ thu hoạch 10 - 15 ngày là cần thiết và là cách tiếp cận đúng, nhưng để việc này mang lại hiệu quả lâu dài cần thực hiện đồng thời ba yếu tố: Hạ tầng thu gom đầy đủ, truyền thông thay đổi hành vi và chế tài giám sát - xử phạt nghiêm”. Bên cạnh đó, cần khuyến khích các giải pháp sinh học, kỹ thuật canh tác giảm phụ thuộc vào thuốc BVTV, cũng như nghiên cứu, áp dụng các loại bao bì thân thiện với môi trường ngay từ khâu sản xuất.

Hiện, bao bì thuốc BVTV khi được bỏ vào thùng chuyên dụng sẽ được thu gom định kỳ hai lần mỗi năm, đưa về điểm tập kết, rồi chuyển cho đơn vị có chức năng vận chuyển và xử lý theo quy định về chất thải nguy hại. Sự phối hợp giữa các tổ chức đoàn thể, cơ quan chức năng và người dân là yếu tố then chốt để hệ thống này vận hành hiệu quả. Những chiếc thùng chuyên dụng đựng bao bì thuốc BVTV không chỉ là công cụ chứa rác, mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm bảo vệ môi trường, gìn giữ nguồn nước và đất đai cho thế hệ sau.

ĐĂNG TRÌNH