Xu hướng tiêu dùng xanh - số: Doanh nghiệp Việt trước ngưỡng cửa tái cấu trúc

6 tháng đầu năm 2025, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng trên 9% so với cùng kỳ, trong khi GDP tăng trưởng 7,52%. Du lịch, lưu trú, ăn uống phục hồi mạnh; thương mại điện tử và thanh toán không tiền mặt bứt phá. Những con số này cho thấy sức mua nội địa tích cực và sự thay đổi nhanh trong hành vi người tiêu dùng, nhất là thế hệ trẻ - nhóm ưu tiên sản phẩm xanh, minh bạch và bền vững.

Tuy nhiên, cơ hội đi kèm thách thức. Doanh nghiệp Việt phải cạnh tranh gay gắt ngay tại thị trường trong nước, đồng thời đối mặt các tiêu chuẩn quốc tế khắt khe hơn về quy trình sản xuất xanh, phát thải thấp và trách nhiệm xã hội. Đây chính là áp lực buộc doanh nghiệp tái cấu trúc chiến lược, thích ứng với xu hướng mới.

TS. Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: VGP

TS. Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh cho rằng, tâm lý tiêu dùng hiện có ba điểm đáng chú ý: (i) người dân vẫn ưu tiên chi tiêu thiết yếu, cân nhắc kỹ các khoản mua lớn; (ii) xu hướng tiết kiệm gia tăng, thể hiện sự thận trọng dù lãi suất huy động thấp; (iii) tiêu dùng chuyển dịch về giá trị và phong cách sống, gắn với lựa chọn sản phẩm an toàn, thân thiện môi trường. “Đây vừa là áp lực, vừa là cơ hội để doanh nghiệp Việt tái cấu trúc”, ông Thành nhấn mạnh.

Một chủ đề nổi bật tại diễn đàn là thương mại xã hội (social commerce) - hình thức kết hợp mua sắm trực tuyến với tương tác, giải trí.

Ông Tạ Hoài Nam - Giám đốc Thương mại Xã hội Tập đoàn Novaon, cho biết: “Thương mại xã hội không chỉ dừng ở việc bán hàng trực tuyến, mà còn tạo hệ sinh thái gắn kết giữa giải trí, nội dung và thương mại”. Người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ, ngày càng ưa chuộng trải nghiệm “mua sắm giải trí” thông qua livestream, video ngắn, mạng xã hội.

Các nền tảng như Shopee và TikTok Shop đã trở thành lựa chọn hàng đầu, đóng góp lớn vào tăng trưởng thị trường 2025. Xu hướng này cho thấy hành vi mua sắm không chỉ đơn thuần là trao đổi hàng hóa, mà còn là một phần trải nghiệm văn hóa số.

Song hành với thương mại xã hội, tiêu dùng bền vững đang trở thành yếu tố quyết định. Ông Nguyễn Viết Thịnh - Tổng Giám đốc CGS Việt Nam, nhận định: “Người tiêu dùng không chỉ quan tâm đến giá cả, chất lượng, mà còn muốn biết sản phẩm có thân thiện môi trường không, doanh nghiệp có thực hiện trách nhiệm xã hội hay không”.

Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải minh bạch chuỗi cung ứng, giảm phát thải, xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Một chiến lược kinh doanh tích hợp yếu tố môi trường - xã hội - tài chính sẽ tạo lợi thế cạnh tranh, đồng thời củng cố niềm tin và sự gắn bó lâu dài của khách hàng.

Theo các chuyên gia, sự kết hợp giữa thương mại xã hội và tiêu dùng bền vững mở ra hướng đi mới: sản phẩm không chỉ hấp dẫn trên nền tảng số mà còn phải “xanh” và có trách nhiệm. Đây là chìa khóa để doanh nghiệp Việt vừa tăng trưởng doanh thu, vừa xây dựng vị thế dài hạn.

Trong bối cảnh kinh tế phục hồi, tiêu dùng xanh - số không chỉ là một xu hướng nhất thời mà trở thành chỉ số niềm tin của toàn xã hội. Doanh nghiệp Việt, nếu biết kết hợp giữa sáng tạo, công nghệ và phát triển bền vững, sẽ tận dụng được cơ hội bứt phá, không chỉ nâng cao sức cạnh tranh trong nước mà còn vươn tầm khu vực.

Ngọc Nga