Xóa ứng dụng và file không cần thiết: Giải phóng bộ nhớ, tăng tốc thiết bị

Sử dụng các công cụ quản lý file như Files by Google để dễ dàng tìm kiếm và xóa các tệp trùng lặp, tệp lớn hoặc file rác (cache). Đồ họa: Thái Bình

Khi nào bộ nhớ thiết bị “kêu cứu”?

Trước khi đi sâu vào cách giải phóng bộ nhớ, người dùng cần nhận biết các dấu hiệu cho thấy thiết bị đang bị quá tải. Việc giải phóng bộ nhớ là cần thiết để đảm bảo máy hoạt động mượt mà và hiệu quả. Dấu hiệu rõ ràng nhất là khi ổ đĩa bị đầy; nếu dung lượng ổ đĩa tiến sát đến giới hạn, điều này có thể gây ra các vấn đề như chậm trễ hoặc không thể lưu trữ thêm dữ liệu. Tương tự, hiệu suất máy tính giảm đi là một chỉ báo quan trọng khác. Khi bộ nhớ RAM bị quá tải, máy tính có thể trở nên chậm chạp và không đáp ứng. Hệ điều hành cũng có thể hiển thị thông báo cảnh báo về việc sắp hết không gian lưu trữ. Cuối cùng, nếu bạn không thể cài đặt phần mềm mới do không còn đủ không gian trống, hoặc không thể cập nhật hệ điều hành hoặc phần mềm (vì các tác vụ này cần đủ không gian trống để thực hiện), đây chính là lúc bạn cần phải hành động để giải phóng bộ nhớ.

Để đảm bảo máy tính hoạt động mượt mà và hiệu quả nhất, việc giải phóng bộ nhớ là điều rất quan trọng. Một trong những bước đơn giản và hiệu quả đầu tiên là dọn dẹp thùng rác (Recycle Bin) trên máy tính. Bạn có thể thực hiện bằng cách nhấp chuột vào biểu tượng Recycle Bin trên màn hình, nhấn tổ hợp phím Ctrl + A để chọn tất cả tệp tin và thư mục, sau đó nhấp chuột phải và chọn Delete. Đối với máy tính Windows, có thể sử dụng công cụ có sẵn như Disk Cleanup (nhập cleanmgr vào hộp thoại Run) để dọn dẹp các loại file như Temporary Internet Files, Recycle Bin, Temporary files và Windows Update Cleanup. Ngoài ra, có thể dùng Storage Sense (trong Cài đặt > Hệ thống > Lưu trữ) hoặc xóa các file trong thư mục tạm như %temp% và prefetch (nhấn Windows + R rồi nhập các lệnh này). Xóa các file trong thư mục Downloads cũng là một bước quan trọng.

Bên cạnh đó, việc xóa các file cache trên máy tính, dù không chiếm quá nhiều dung lượng, vẫn có thể giúp giải phóng một phần nhỏ bộ nhớ và làm máy tính hoạt động mượt mà hơn. Để thực hiện, bạn mở hộp thoại Run (Windows + R), nhập prefetch, nhấn Enter, rồi nhấn tổ hợp phím Ctrl + A để chọn tất cả tệp tin, sau đó nhấp chuột phải và chọn Delete.

Người dùng Android cũng cần dọn dẹp bớt các thư mục tải xuống (Downloads), nơi lưu trữ rất nhiều tệp mà ít người có thói quen xóa, dẫn đến việc chiếm dụng dung lượng lớn theo thời gian. Ngoài ra, hãy kiểm tra và làm sạch thùng rác của các ứng dụng có thùng rác riêng (những tệp bị xóa sẽ lưu trữ ở đây một khoảng thời gian). Để tìm và xóa các tệp trùng lặp, bạn có thể cài thêm ứng dụng Files by Google, mở ứng dụng và dọn dẹp các tệp không cần thiết trong các tab như "Tệp rác" và "Tệp lớn". Files by Google là một công cụ quản lý dữ liệu miễn phí, tự động gợi ý và cho phép xóa các file rác tạm thời, ảnh chụp màn hình cũ và các mục tải xuống.

Đối với iPhone, bạn có thể giải phóng bộ nhớ bằng cách truy cập Cài đặt > Cài đặt chung > Bộ nhớ iPhone để xem biểu đồ dung lượng và danh sách ứng dụng, từ đó xóa các ứng dụng không mong muốn. Ngoài ra, xóa lịch sử và dữ liệu trang web trong trình duyệt Safari (Cài đặt > Safari > Xóa lịch sử và dữ liệu trang web) cũng có thể giải phóng vài trăm MB.

Quản lý ứng dụng, tiện ích và tối ưu hóa dữ liệu lớn

Loại bỏ các ứng dụng và tiện ích không sử dụng là một cách hiệu quả để giải phóng dung lượng, có khi lên đến hàng GB. Trên máy tính Windows, bạn có thể gỡ ứng dụng qua Cài đặt > Ứng dụng > Ứng dụng và tính năng (nên sắp xếp theo kích thước để tìm ứng dụng nặng) hoặc qua Control Panel > Programs and Features.

Thao tác gỡ cài đặt (Uninstall) các ứng dụng và game không sử dụng là cách nhanh nhất để giải phóng dung lượng bộ nhớ lớn trên máy tính hoặc điện thoại. Đồ họa: Thái Bình

Trên điện thoại Android, bạn có thể gỡ ứng dụng bằng cách nhấn giữ biểu tượng ứng dụng và chọn Gỡ cài đặt, hoặc vào Cài đặt > Ứng dụng > Quản lý ứng dụng > Chọn ứng dụng > Gỡ cài đặt. Các thiết bị Samsung còn cho phép tắt các ứng dụng mặc định không dùng đến để giải phóng bộ nhớ. Nếu không muốn xóa hẳn các ứng dụng quan trọng nhưng nặng, người dùng nên thử sử dụng phiên bản nhẹ hơn (Lite) của chúng, ví dụ như Facebook Lite, Google Maps Go, để tiết kiệm dung lượng. Việc xóa bớt các tiện ích Extension không sử dụng trên trình duyệt web, đặc biệt là Chrome, là một biện pháp quan trọng để giải phóng không gian, tối ưu hóa trình duyệt, và giúp tăng tốc độ duyệt web. Cách thực hiện là mở Chrome, nhấp vào biểu tượng dấu ba chấm dọc, chọn More Tools, sau đó chọn Extension và nhấn Remove đối với các tiện ích không còn dùng.

Đối với dữ liệu lớn như ảnh và video, tối ưu hóa hình ảnh là một giải pháp hữu hiệu. Tính năng này sẽ lưu trữ phiên bản có độ phân giải đầy đủ trên đám mây, trong khi vẫn giữ lại phiên bản nhỏ hơn trên điện thoại. Trên Android, Google Photos có tùy chọn Giải phóng dung lượng (Free up space), giúp sao lưu ảnh vào tài khoản Google và xóa trên máy. Trên iPhone, có thể bật tùy chọn Tối ưu hóa dung lượng lưu trữ iPhone (Optimize iPhone storage) trong Cài đặt > Ảnh.

Người dùng cũng nên tắt tính năng tự động tải xuống các tệp đa phương tiện như ảnh và video trong các ứng dụng trò chuyện để tránh tệp chiếm dung lượng trên điện thoại.

Việc giải phóng bộ nhớ không chỉ là dọn dẹp, mà còn liên quan đến các biện pháp bảo vệ và quản lý dữ liệu dài hạn. Diệt virus cho máy tính bằng các phần mềm diệt virus hiệu quả là một cách giải phóng bộ nhớ vì virus có thể tạo ra các tệp tin và thư mục ẩn, chiếm dụng không gian lưu trữ và gây giảm hiệu suất. Bên cạnh đó, sử dụng lưu trữ ngoài là một giải pháp hiệu quả để chuyển các tệp tin, dữ liệu không cần thiết hoặc ít sử dụng sang không gian lưu trữ bên ngoài máy tính (như ổ đĩa cứng gắn ngoài hoặc dịch vụ lưu trữ đám mây). Sử dụng dịch vụ cloud lưu trữ trực tuyến cũng là cách tuyệt vời để giải phóng bộ nhớ trên điện thoại Android. Các dịch vụ như Google Drive, OneDrive, Dropbox cung cấp khả năng lưu trữ ngoài địa điểm, cho phép truy cập dữ liệu từ bất cứ đâu có kết nối internet và có các biện pháp bảo mật mạnh mẽ. Người dùng nên chuyển thói quen nghe nhạc hay xem video sang các ứng dụng trực tuyến, thay vì tải về máy.

Sự quản lý dữ liệu thông minh không chỉ đặt ở việc thu thập, lưu trữ thông tin, mà còn nằm ở việc bảo vệ và duy trì tính khả dụng của nó. Sao lưu dữ liệu định kỳ chính là thói quen quan trọng để bảo vệ dữ liệu khỏi mọi rủi ro mất mát không lường trước.

Thái Bình