Xóa bỏ độc quyền sản xuất, tăng nguồn cung là bước đi cần thiết ổn định thị trường vàng

Trong đó, đối với quản lý thị trường vàng miếng, dự thảo Nghị định xây dựng các quy định theo hướng xóa bỏ độc quyền Nhà nước trong sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Quy định này được thể hiện thông qua cơ chế NHNN cấp giấy phép cho một số doanh nghiệp, ngân hàng đáp ứng điều kiện được sản xuất vàng miếng; được nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và phục vụ nhu cầu vàng nguyên liệu cho sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ.

Căn cứ diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, các mục tiêu của chính sách tiền tệ và diễn biến thị trường vàng trong từng thời kỳ, NHNN sẽ cho cấp hạn mức cho những doanh nghiệp, ngân hàng đủ điều kiện nhập khẩu vàng nguyên liệu. Cách thức này đảm bảo bỏ độc quyền Nhà nước nhưng vẫn có sự kiểm soát chặt chẽ đối với thị trường vàng miếng trong hoạt động sản xuất cũng như nhập khẩu vàng nguyên liệu. NHNN nhận thấy, hiện tại số lượng doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh mua bán vàng trang sức mỹ nghệ rất lớn, khoảng hơn 6.000 doanh nghiệp, nhưng quy mô vốn của các doanh nghiệp thường rất nhỏ. Do đó, để đảm bảo các doanh nghiệp, TCTD có đủ năng lực tài chính nhập khẩu vàng nguyên liệu, dự thảo Nghị định quy định NHNN thực hiện cấp phép cho các doanh nghiệp, TCTD nhập khẩu vàng nguyên liệu (là các doanh nghiệp đủ điều kiện sản xuất vàng miếng) để bán cho các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ. Quy định này cho phép tăng cung vàng nguyên liệu nhưng vẫn đảm bảo có sự kiểm soát của Nhà nước đối với thị trường vàng trang sức mỹ nghệ…

PGS. TS Nguyễn Hữu Huân - Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh đánh giá những quy định tại Dự thảo sửa đổi Nghị định 24 rất đúng hướng, bám sát chỉ đạo của Đảng, Nhà nước. Giải pháp cấp hạn mức nhập khẩu vàng nguyên liệu là cần thiết. Việc tăng cung cả vàng miếng lẫn vàng trang sức giúp thị trường vận hành ổn định, lành mạnh hơn. Thực tế thời gian qua, nhiều doanh nghiệp phải mua vàng trôi nổi do không có đủ nguồn nguyên liệu sản xuất, dẫn đến các vi phạm, gây bất ổn cho thị trường.

Với cơ chế mới tại dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 24, trên thị trường sẽ có thêm thương hiệu vàng của các doanh nghiệp, ngân hàng được NHNN cấp phép sản xuất vàng miếng. Như vậy, người dân có nhiều sự lựa chọn hơn, thị trường có sự cạnh tranh hơn, hạn chế chênh lệch lớn về giá giữa các sản phẩm, thương hiệu vàng.

NHNN cũng sẽ khẩn trương nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất việc triển khai thành lập Sở Giao dịch vàng quốc gia; hoặc cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở Giao dịch hàng hóa... PGS. TS. Nguyễn Hữu Huân đánh giá đây là hướng đi rất đúng đắn, góp phần chuyển hướng đầu tư từ vàng vật chất sang giao dịch qua sàn. Giải pháp này cũng có thể giải quyết các vấn đề liên quan đến chênh lệch giá vàng. Cụ thể, vàng tài khoản có thể liên thông với thị trường quốc tế, nhờ đó chênh lệch giá vàng giữa thị trường trong nước và thế giới có thể được đưa về mức bằng 0, đồng thời chênh lệch giữa giá mua và giá bán cũng có thể giảm xuống dưới 1%...

Tuy nhiên, PGS. TS. Nguyễn Hữu Huân nhận định, Việt Nam không thể nóng vội khi xây dựng sàn giao dịch vàng mà cần triển khai theo lộ trình vững chắc; vừa phải đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, vừa bảo đảm an toàn cho hệ thống tài chính quốc gia. Quá trình này cần bắt đầu từ việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm tạo nền tảng cho một thị trường vàng hiện đại, minh bạch và ổn định.

Song song với đó, NHNN cũng cần nghiên cứu kỹ hơn chính sách huy động nguồn lực vàng trong dân để phục vụ phát triển kinh tế, từ đó tạo động lực bền vững cho thị trường vàng phát triển. Chẳng hạn, nghiên cứu và xây dựng thị trường vàng tín chỉ nhằm khuyến khích người dân từ bỏ thói quen tích trữ vàng. Qua đó, có thể huy động được nguồn vốn rất lớn đang nằm bất động trong két sắt của từng cá nhân, từng hộ gia đình như hiện nay.

Nhấn mạnh đến sự cần thiết của việc tăng nguồn cung vàng nguyên liệu, giới chuyên môn lưu ý, NHNN có thể cân nhắc việc cấp hạn ngạch nhập khẩu vàng cho các doanh nghiệp được cấp phép, dựa trên các chỉ số kinh tế vĩ mô như thặng dư cán cân thanh toán tại từng thời điểm. Khi thặng dư cao, cho phép nhập khẩu vàng nhiều hơn, và ngược lại. Hướng tiếp cận này sẽ giúp NHNN kiểm soát tốt tỷ giá, giảm áp lực lên chính sách tiền tệ, đồng thời hạn chế tác động tiêu cực đến dự trữ ngoại hối.

PV