Xét tuyển bổ sung: Cơ hội bất ngờ để vào nhiều trường đại học danh giá

Theo The Spectator, chỉ trong vài tuần tới, hàng trăm nghìn bạn trẻ tại Anh sẽ bước vào giảng đường đại học. Trong số đó, không ít em không đạt mức điểm chuẩn ban đầu. Lý do là xét tuyển bổ sung đã làm thay đổi hoàn toàn bức tranh tuyển sinh.

Quá trình này được ví như một cuộc đua ngựa vượt rào Grand National: Căng thẳng, hỗn loạn ngay khi phát súng lệnh vang lên, thí sinh chen nhau giành chỗ, một cuộc đua điên cuồng diễn ra - nhưng ngày càng ít người bị loại. Hệ thống bổ sung gần như thu hút toàn bộ thí sinh còn sót lại, thậm chí đưa họ vào những chỗ học bất ngờ.

Ở Anh, học sinh phải thi A-level và nộp hồ sơ qua hệ thống tuyển sinh quốc gia UCAS. Thông thường, các trường đưa ra mức điểm chuẩn cụ thể, chẳng hạn AAA cho ngành Cổ điển tại Đại học Cambridge. Nếu trượt điểm hoặc nộp muộn, xét tuyển bổ sung trở thành “cửa ngách” giúp thí sinh lấp đầy chỉ tiêu còn trống.

Trước đây, cơ hội này khá hạn chế, buộc học sinh chấp nhận đánh đổi: Học ngành không mong muốn, hoặc trường ngoài ý định ban đầu. Nhưng bức tranh nay đã đổi khác. Các trường vừa phải đón số lượng sinh viên ngày càng tăng, vừa đối mặt áp lực tài chính nặng nề. Trong 50 năm, tỷ lệ thanh niên 18 tuổi vào đại học tăng gấp ba; riêng thế kỷ 21 đến nay, thêm gần một triệu sinh viên.

Nhiều đại học lớn ở Anh xét tuyển bổ sung với hàng ngàn chỉ tiêu. Ảnh: University of Leicester

Áp lực tuyển sinh và cuộc đua tài chính

Nguồn tài chính của đại học Anh ngày càng khó khăn. Học phí bị áp trần, không tăng kịp chi phí đào tạo; khoản thu từ sinh viên bản xứ mất giá theo từng năm. Trong khi đó, thị trường sinh viên quốc tế - vốn mang lại nguồn thu lớn khi học phí cao gấp 4 lần - lại thu hẹp. Từ sau Brexit (Anh rời khỏi Liên minh châu Âu - EU), số sinh viên EU sụt giảm mạnh; năm học 2023-2024 còn ghi nhận xu hướng giảm chung của du học sinh quốc tế.

Bởi vậy, các trường sốt sắng tuyển đủ chỉ tiêu. Dù Oxford, Cambridge, Imperial, St Andrews hay LSE không tham gia, phần lớn các trường trong nhóm Russell Group (24 đại học nghiên cứu hàng đầu ở Anh) đều góp mặt với hàng loạt ngành còn chỗ. Năm 2023, riêng nhóm này có tới 3.500 khóa học tuyển qua xét tuyển bổ sung, tăng hơn 25% so với năm trước. Đáng chú ý, sinh viên quốc tế thậm chí còn nhiều lựa chọn hơn sinh viên bản xứ: 4.504 khóa so với 3.883.

Năm nay, nhiều trường lớn như King’s College London, Durham, Manchester, Leeds, Nottingham, Exeter và Bristol vẫn còn chỉ tiêu. Cơ hội vào các ngành “hot” như Y khoa, Luật hay Nha khoa gần như hiếm hoi, nhưng số lượng chỗ trống ở các ngành vốn đòi hỏi điểm cao lại không ít.

Xét tuyển bổ sung không còn chỉ là “phao cứu sinh” cho thí sinh trượt điểm, mà mở ra cơ hội đổi ngành hoặc nhảy lên học ở trường danh giá hơn. Năm 2024, hai nhóm này chiếm tới một phần ba số người tham gia, cho thấy tính linh hoạt ngày càng cao.

Cơ hội và nỗi lo từ “cửa ngách” vào đại học

Dù tạo thêm lựa chọn, xét tuyển bổ sung cũng làm dấy lên lo ngại về chất lượng đầu vào. Ngày càng nhiều trường hợp bất ngờ trúng tuyển khiến hệ thống A-level và UCAS bị cho là mất ý nghĩa ban đầu.

Có sinh viên chỉ đạt AAC vẫn được nhận vào ngành Lịch sử - Chính trị tại một trường top 20 của Russell Group, dù yêu cầu chuẩn là AAA. Một nữ sinh khác, ban đầu chỉ đủ điểm BCD cho một ngành khoa học xã hội, nhưng được chuyển sang một trường thuộc top 30 Russell Group.

Giới sinh viên cũng khôn khéo tận dụng “cửa ngách”. Một nam sinh bị từ chối ngành Kinh tế vì chỉ đạt BBC thay vì AAA, nhưng nắm lấy cơ hội vào chương trình liên ngành, kết hợp Kinh tế với một ngành khác. Các môn ngoại ngữ hiện đại - vốn ít người chọn, chỉ chiếm dưới 3% A-level - cũng trở thành “cửa ngách” vào trường top. Thậm chí có em chỉ đạt điểm C môn tiếng Tây Ban Nha vẫn được nhận vào Russell Group, vốn thường yêu cầu ABB.

Một số trường còn gợi ý thí sinh học kèm ngoại ngữ hoặc thêm một năm dự bị. Có sinh viên chỉ đạt UUU nhưng vẫn vào học Công nghệ thông tin tại một trường thành viên Đại học London, hay đỗ ngành Dược tại Russell Group chỉ với điểm "chống trượt".

Tuy nhiên, chưa rõ nhóm sinh viên này sẽ theo kịp bậc đại học ra sao, và liệu việc hạ chuẩn có bền vững. Nếu quá nhiều người tốt nghiệp với bằng cấp yếu và triển vọng mờ nhạt, các trường có nguy cơ tụt hạng nhanh chóng. Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo đang tái định hình thị trường lao động, nhiều sinh viên may mắn qua xét tuyển bổ sung có thể chỉ đang trì hoãn một nỗi thất vọng.

Hoàng Linh