Xét nghiệm HIV sớm để kiểm soát bệnh hiệu quả

Xét nghiệm HIV sớm để biết tình trạng nhiễm HIV là bước rất quan trọng để được điều trị sớm, dự phòng lây nhiễm HIV sang người khác và cộng đồng.

Nhiều nguy cơ lây cho cộng đồng

Theo bác sĩ Tôn Thất Toàn - Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa, xét nghiệm sớm HIV để xác định tình trạng nhiễm hoặc không nhiễm HIV, giúp người bệnh có thể tiếp cận dịch vụ tư vấn, điều trị kịp thời, giảm nguy cơ lây nhiễm cho người khác.

Cấp phát thuốc cho người nhiễm HIV tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh.

Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh nói riêng và cả nước nói chung, rất nhiều người có nguy cơ cao nhiễm HIV vẫn còn e ngại đến các trung tâm để xét nghiệm HIV. Nguyên nhân là do sự kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV khiến họ còn chần chừ. Bác sĩ Tôn Thất Toàn cho biết: “Thực tế cho thấy, sự kỳ thị và phân biệt đối xử đã làm gia tăng tốc độ lây nhiễm HIV ra cộng đồng bởi người có hành vi nguy cơ cao nhiều khả năng đã nhiễm HIV, nhưng vì lo sợ sự kỳ thị nên họ không dám đi xét nghiệm, dẫn tới lây nhiễm HIV cho người thân và cộng đồng. Chưa kể, nhiều người còn tự kỳ thị, ngại không chủ động xét nghiệm để có những biện pháp dự phòng thích hợp, dù biết mình thuộc nhóm có nguy cơ cao lây nhiễm HIV. Bên cạnh đó, nhiều trường hợp do không biết tình trạng nhiễm HIV nên đã vô tình làm lây truyền HIV sang vợ, chồng, người thân trong gia đình”.

Theo các bác sĩ điều trị, nhiều trường hợp không chịu xét nghiệm sớm, dẫn đến không kịp thời, bỏ qua giai đoạn vàng để điều trị HIV. Khi bắt đầu có các triệu chứng sút cân, tiêu chảy, nấm miệng, lao... và các bệnh nhiễm trùng cơ hội, bệnh đồng nhiễm khác, dẫn tới điều trị rất phức tạp, hiệu quả không cao, người bệnh còn phải nhập viện điều trị, kéo theo các loại chi phí tăng, thậm chí trường hợp điều trị quá muộn phải đối mặt với nguy cơ tử vong. Do vậy, việc xét nghiệm HIV sớm là rất cần thiết giúp nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát và khống chế dịch HIV/AIDS, giảm số người nhiễm HIV.

Tại tỉnh Khánh Hòa, bên cạnh việc triển khai tư vấn xét nghiệm, điều trị, cấp phát thuốc, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh còn phối hợp với nhiều cơ quan, đơn vị trên địa bàn truyền thông mạnh mẽ về lợi ích của tư vấn, xét nghiệm sớm; lợi ích của điều trị HIV sớm bằng thuốc kháng vi rút (ARV); dự phòng phơi nhiễm trước HIV (PrEP); điều trị Mathadone cho người nghiện ma túy; xóa bỏ kỳ thị đối xử với người nhiễm HIV…

Lợi ích của xét nghiệm HIV sớm

Khi làm xét nghiệm HIV sớm, người bệnh có thể biết về tình trạng sức khỏe của mình, giúp chủ động điều trị HIV nếu phát hiện dương tính, cũng như dự phòng lây nhiễm HIV. Đồng thời, người nhiễm HIV sẽ được cán bộ y tế tư vấn, cung cấp những kiến thức, kỹ năng, phương tiện dự phòng lây nhiễm. Cùng với đó, điều trị HIV kịp thời sẽ giúp giảm chi phí thuốc, khám, chữa bệnh và chi phí nằm viện, giúp người nhiễm HIV sống khỏe mạnh, lao động, học tập như những người bình thường khác, góp phần giảm khả năng lây nhiễm HIV trong cộng đồng.

Bác sĩ Tôn Thất Toàn cho biết, nhiều năm qua, công tác xét nghiệm HIV luôn được Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh xem là nhiệm vụ trọng tâm. Tại trung tâm, người nhiễm HIV hoặc người đến xét nghiệm đều được các nhân viên, cán bộ y tế tư vấn rất cặn kẽ. Điều đó phần nào giải tỏa tâm lý lo âu cho người được tư vấn, giúp họ tự tin lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Đến nay, nhiều người nhiễm HIV tiếp cận điều trị bằng thuốc ARV có sức khỏe và đời sống đều ổn định. Phương pháp điều trị, khả năng thích ứng với ARV của các bệnh nhân đều cho kết quả khả quan. Độ bao phủ ARV trên địa bàn tỉnh ngày càng rộng.

Hiện nay, để phát hiện chính xác một người có bị nhiễm HIV hay không, cách duy nhất là tiến hành xét nghiệm. Bên cạnh xét nghiệm cộng đồng, Bộ Y tế đã triển khai website cung cấp sinh phẩm tự xét nghiệm trực tuyến http://tuxetnghiem.vn tại 32 tỉnh, thành phố. Đây là một hình thức khá mới, đảm bảo bí mật, an toàn và là một trong những giải pháp rất ý nghĩa, phần nào tháo gỡ những rào cản trong xét nghiệm HIV.

Tổ chức Y tế thế giới và Bộ Y tế luôn khuyến cáo người có nguy cơ cao nên chủ động xét nghiệm HIV sớm để dự phòng cho bản thân, nếu dương tính sẽ được điều trị sớm, hiệu quả điều trị cao, giảm được chi phí cho cá nhân và cả hệ thống y tế.

C.ĐAN