Xe máy leo lề: Cần có giải pháp căn cơ

Hình ảnh dòng xe máy nối nhau "nuốt trọn" vỉa hè vốn dành cho người đi bộ đã không còn xa lạ vào mỗi giờ cao điểm ở TP HCM.

Cứ ùn tắc là… leo lề

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Người Lao Động vào sáng 30-9, hàng trăm lượt xe máy đã ngang nhiên chạy lên vỉa hè đường Bạch Đằng (phường Tân Sơn Hòa) - tuyến đường chính dẫn vào sân bay Tân Sơn Nhất.

Khoảng 9 giờ sáng, tuyến đường dài hơn 1 km này ùn tắc kéo dài, dòng ô tô, xe máy phải nhích từng chút một. Để thoát cảnh kẹt xe, nhiều người đã phóng xe lên vỉa hè để di chuyển nhanh hơn, trong đó có cả shipper, tài xế xe ôm công nghệ lẫn nhân viên văn phòng.

Điều đáng nói là vỉa hè trên đường Bạch Đằng vốn đã bị chiếm dụng phần lớn bởi các hàng quán và bãi giữ xe tự phát, chỉ còn lại một lối đi rất nhỏ. Bất chấp điều đó, dòng xe máy vẫn nối nhau lao lên vỉa hè, chiếm trọn lối đi ít ỏi còn lại, đẩy người đi bộ vào thế khó, chỉ biết ngao ngán lắc đầu.

Xe máy chạy lên vỉa hè đường Bạch Đằng (phường Tân Sơn Hòa, TP HCM)

"Vỉa hè này ngày nào cũng vậy, nhiều người vô tư chạy xe máy lên. Điều này không chỉ chiếm lối đi của người đi bộ mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông, đồng thời khiến vỉa hè mau xuống cấp" - bà Nguyễn Minh Phương (ngụ phường Tân Sơn Hòa) bày tỏ.

Tình trạng tương tự cũng diễn ra trên nhiều tuyến đường khác ở quận Tân Bình cũ như Trường Chinh, Hoàng Văn Thụ. Đặc biệt, tại các giao lộ như Trường Chinh - Âu Cơ hay Trường Chinh - Đồng Đen, cảnh tượng còn hỗn loạn hơn. Cứ mỗi khi đèn đỏ, hàng loạt xe máy lại tràn lên vỉa hè để vượt lên trước hoặc rẽ phải, bất chấp dòng người đi bộ.

Không chỉ ở vùng ven, ngay tại các tuyến đường trung tâm thành phố như Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Văn Tần, Nguyễn Đình Chiểu, tình trạng xe máy "đánh chiếm" vỉa hè vào giờ cao điểm cũng không hiếm.

Khi được hỏi lý do, nhiều người cho biết do đường sá quá đông, nếu không leo vỉa hè thì không biết khi nào mới đến được trường học đưa đón con, công ty. "Từ ngày học sinh, sinh viên nhập học, di chuyển trên đường phải từng chút một. Thật sự không leo vỉa hè thì đi rất lâu, có khi trễ hơn cả 30 phút" - chị N.M.T (ngụ phường Tân Bình) phân trần.

Trong khi đó, một số người dân lại tỏ ra e ngại trước thông tin phạt nguội. Anh Phạm Văn Phúc (35 tuổi, ngụ phường Bảy Hiền) cho biết khi nghe tin CSGT sẽ tăng cường phạt nguội qua camera, anh đã dặn người thân tuyệt đối không được leo vỉa hè. "Tôi nghe nói mức phạt có thể lên đến mấy triệu đồng. Lỡ vi phạm một lần là có thể mất cả tháng lương. Thà đi chậm một chút còn hơn" - anh Phúc chia sẻ.

Hết đường "lách" với camera phạt nguội

Đại diện Phòng CSGT (PC08) - Công an TP HCM cho biết trong 2 ngày 17 và 18-9, Đội CSGT Hàng Xanh đã ghi hình xử phạt nguội 201 trường hợp xe máy đi trên vỉa hè tại các tuyến đường Nguyễn Oanh, Phạm Văn Đồng, Phan Văn Trị và Nguyễn Xí. Đáng chú ý, chỉ trong 57 giây sáng 18-9 đã có tới 46 xe máy vi phạm bị camera ghi lại.

Theo PC08, tình trạng này trở nên đặc biệt phổ biến vào giờ cao điểm kể từ khi năm học mới bắt đầu, gây khó khăn cho việc dừng xe xử lý trực tiếp. Do đó, việc ghi hình để phạt nguội được xem là giải pháp hiệu quả.

"Phạt nguội vừa có bằng chứng rõ ràng khiến người vi phạm không thể chối cãi vừa tránh gây ảnh hưởng đến luồng giao thông chung. Khi đến làm việc, đa số người vi phạm đều viện lý do đường đông, sợ trễ giờ học, giờ làm nên mới chạy lên vỉa hè" - đại diện PC08 thông tin.

Không chỉ Đội CSGT Hàng Xanh, các đơn vị khác cũng đồng loạt ra quân. Cụ thể, ngày 27-9, Đội CSGT Cát Lái đã ghi hình 132 trường hợp vi phạm trên vỉa hè đường Mai Chí Thọ. Tương tự, ngày 19-9, Đội Tuần tra dẫn đoàn cũng xử phạt nguội hàng loạt xe máy vi phạm trên đường Hồ Văn Huê.

Dưới góc độ pháp lý, các chuyên gia cho rằng phạt nguội là công cụ hiệu quả nhưng cần được kết hợp với các giải pháp căn cơ hơn.

Luật sư Trương Văn Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Trạng Sài Gòn, đánh giá phạt nguội là một bước đi chiến lược trong quản lý giao thông. Ông phân tích: "Bên cạnh việc xử phạt, camera AI còn giúp cơ quan chức năng nắm bắt tình hình giao thông theo thời gian thực để điều phối hợp lý, góp phần xóa các điểm đen tai nạn, ùn tắc. Đây cũng là nguồn dữ liệu quan trọng để Nhà nước hoạch định việc đầu tư, nâng cấp hạ tầng".

Tuy nhiên, ông Tuấn cũng chỉ ra gốc rễ của vấn đề: "Không ai muốn chạy xe trên vỉa hè vốn khó đi và có thể bị phạt nặng. Hành vi này chủ yếu xuất phát từ tâm lý muốn thoát khỏi điểm ùn tắc. Do đó, công tác đầu tư, nâng cấp các tuyến đường, nút giao thông và lắp đặt hệ thống đèn tín hiệu thông minh là hết sức cần thiết".

Đồng quan điểm, luật sư Trần Thị Thanh Thảo, Giám đốc Công ty Luật TNHH Thảo Trần, nhận định phạt nguội là giải pháp tối ưu trước mắt. Về lâu dài, khi biết có camera giám sát, người dân sẽ có xu hướng thay đổi hành vi để tránh bị phạt, góp phần xây dựng đô thị văn minh.

Bà Thảo lưu ý: "Từ hình ảnh camera, CSGT có thể xử phạt nghiêm hành vi chạy xe trên vỉa hè theo quy định. Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là nâng cao ý thức người dân thông qua tuyên truyền và cải thiện hạ tầng giao thông để người dân có không gian đi lại phù hợp".

Bài và ảnh: ANH VŨ