Xây dựng văn hóa giao thông an toàn, văn minh:Camera AI là chưa đủ...

Tuy nhiên, bên cạnh hiệu ứng tích cực ban đầu, thực tế cũng cho thấy, công tác xử lý, phạt nguội vẫn còn nhiều thách thức và hệ thống camera AI chưa thể thay thế hoàn toàn vai trò của lực lượng cảnh sát giao thông trong điều hành, xử lý các tình huống phức tạp, phát sinh trên đường phố.

Người dân nghiêm túc chấp hành quy định khi tham gia giao thông.

Ý thức tự giác được cải thiện rõ rệt

Từ ngày 13-12-2025, hơn 1.800 camera AI chính thức được đưa vào vận hành trên địa bàn thành phố, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa công tác quản lý, điều hành giao thông đô thị. Không chỉ dừng lại ở chức năng ghi hình, hệ thống camera AI còn có khả năng nhận diện chính xác các hành vi vi phạm, ghi nhận hình ảnh rõ nét, đồng thời phân tích mật độ phương tiện theo thời gian thực để điều chỉnh chu kỳ đèn tín hiệu phù hợp với tình hình giao thông tại từng nút giao. Việc giám sát liên tục tại các điểm giao cắt “nóng” đã mang lại những chuyển biến rõ rệt, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật khi tham gia giao thông của người dân.

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Hànôịmới, trên nhiều tuyến đường huyết mạch của Thủ đô, như: Nguyễn Văn Linh, Nguyễn Văn Cừ, Phạm Hùng, Nguyễn Chí Thanh, Khuất Duy Tiến, Giải Phóng…, trật tự giao thông trong những ngày gần đây đã có sự thay đổi tích cực so với trước. Khi đến gần các ngã ba, ngã tư, người điều khiển phương tiện đều chủ động giảm tốc từ xa, đến khi đèn tín hiệu chuyển đỏ, xe máy và ô tô dừng đúng vạch sơn quy định. Những hình ảnh từng khá phổ biến như cố lấn làn, vượt đèn đỏ, đè vạch, chen lấn ở nút giao gần như không còn xuất hiện. Điều đó cho thấy, ý thức tự giác của người dân đã có sự cải thiện rõ rệt.

Anh Nguyễn Huy Hoàng, người dân sống ở phường Việt Hưng cho rằng, việc triển khai camera AI đã tạo ra sự thay đổi trong cách ứng xử của người dân khi tham gia giao thông. Anh dẫn chứng, đêm 18-12, sau khi đội tuyển bóng đá U22 Việt Nam giành Huy chương vàng SEA Games 33, người dân tại khu vực trung tâm Hà Nội đổ ra đường ăn mừng chiến thắng. Tuy nhiên, khác với nhiều thời điểm trước đây, phần lớn người dân vẫn chấp hành nghiêm các quy định về trật tự an toàn giao thông, di chuyển có ý thức và giữ gìn hình ảnh văn minh khi “đi bão”.

Kết hợp công nghệ, con người và tổ chức khoa học

Dù ghi nhận những chuyển biến tích cực ban đầu, nhưng hệ thống camera AI chưa thể giải quyết triệt để mọi vấn đề phát sinh của giao thông đô thị. Trên thực tế, công tác xử lý vi phạm qua hình thức phạt nguội, đặc biệt đối với xe máy vẫn còn nhiều khó khăn. Theo chuyên gia giao thông - Tiến sĩ Phan Lê Bình, trở ngại lớn nhất hiện nay là việc xác định chính xác chủ phương tiện. Nhiều xe máy chưa được làm thủ tục sang tên, đổi chủ theo quy định, khiến thông báo vi phạm không đến đúng người điều khiển phương tiện, làm giảm hiệu quả xử phạt. Ngoài ra, xe máy có kích thước nhỏ, di chuyển linh hoạt, dễ bị che khuất hoặc bị người điều khiển cố tình che, làm mờ biển số, gây khó khăn cho việc nhận diện.

Bên cạnh đó, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người điều khiển xe máy chưa cao, còn tâm lý né tránh phạt nguội, không hợp tác khi nhận thông báo vi phạm. Công tác xử lý, truy xuất dữ liệu và hoàn thiện hồ sơ vi phạm đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều cơ quan, dẫn đến mất nhiều thời gian… Những hạn chế này cho thấy, để phạt nguội đạt hiệu quả thực chất vẫn cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, hạ tầng công nghệ và nâng cao ý thức người dân.

Tiến sĩ Phan Lê Bình lý giải thêm, camera AI chủ yếu thực hiện chức năng ghi nhận và phân tích các hành vi vi phạm đã được lập trình sẵn. Trong khi đó, giao thông đô thị luôn tiềm ẩn những tình huống phức tạp, phát sinh bất ngờ như tai nạn, sự cố kỹ thuật, thời tiết xấu hoặc các hành vi vi phạm mang tính đối phó, tinh vi mà hệ thống tự động khó xử lý kịp thời. Trong những tình huống này, sự có mặt trực tiếp của lực lượng cảnh sát giao thông vẫn là yếu tố then chốt.

Từ góc nhìn người dân, anh Phan Bá Mạnh, người dân ở phường Bồ Đề cho rằng, việc lắp đặt camera là cần thiết, nhưng nếu không đi kèm tổ chức giao thông khoa học, rà soát lại luồng tuyến, điểm dừng đỗ và bãi đỗ xe, hiệu quả mang lại sẽ bị hạn chế. Thực tế cho thấy, nhiều tuyến đường Hà Nội không quá hẹp, nhưng do tổ chức giao thông chưa hợp lý, tình trạng dừng đỗ tùy tiện vẫn phổ biến, khiến ùn tắc kéo dài và làm suy giảm ý thức chấp hành luật của người dân.

Nhìn tổng thể, hệ thống camera AI đang tạo ra những thay đổi bước đầu trong quản lý giao thông đô thị Hà Nội. Tuy nhiên, những thách thức trong công tác phạt nguội và giới hạn của công nghệ cho thấy, camera AI chưa phải là lời giải trọn vẹn, mà cần được đặt trong một chiến lược tổng thể, kết hợp hài hòa giữa công nghệ, con người và tổ chức giao thông khoa học để hướng tới mục tiêu giao thông an toàn, văn minh cho Thủ đô.

Xuân Lộc