Xây dựng và hoàn thiện 10 dự án luật trọng tâm, yêu cầu cấp bách trong giai đoạn hiện nay

Phóng viên (PV): Xin Cục trưởng cho biết, những căn cứ chung để Bộ Công an đề xuất xây dựng và trình Quốc hội khóa XV xem xét, cho ý kiến và thông qua 10 dự án luật tại Kỳ họp thứ 10 tới đây?

Trung tướng Phạm Công Nguyên: Theo chương trình, dự kiến tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV Bộ Công an sẽ chủ trì soạn thảo, tham mưu Chính phủ trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến và thông qua đối với 10 dự án luật, bao gồm: Luật Dẫn độ; Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù; Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi); Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật liên quan đến an ninh, trật tự; Luật An ninh mạng; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp; Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp.

Trung tướng Phạm Công Nguyên.

Việc nghiên cứu, xây dựng các dự án luật này căn cứ vào các cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn quan trọng: Thực hiện chủ trương của Trung ương và Chính phủ về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Phù hợp với chức năng, nhiệm vụ mới của Bộ Công an. (Từ ngày 1/3/2025, Bộ Công an chính thức tiếp nhận 5 nhóm nhiệm từ các bộ, ngành gồm: Quản lý nhà nước về an toàn thông tin mạng; quản lý nhà nước và thực hiện bảo đảm an ninh hàng không; quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy; quản lý nhà nước về sát hạch, cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ và quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp và thực hiện dịch vụ công cấp phiếu lý lịch tư pháp); Xuất phát từ thực tiễn thi hành các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến các mặt công tác thuộc lĩnh vực mà các luật nêu trên điều chỉnh có những khó khăn, vướng mắc, bất cập chưa phù hợp với thực tiễn tình hình hiện nay, nhất là trong thời điểm đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

PV: Xin Cục trưởng cho biết những nội dung thể hiện tính đột phá của một số dự án luật?

Trung tướng Phạm Công Nguyên: 10 dự án luật đều có những nội dung thể hiện tính đột phá. Trong đó, có thể kể đến như:

Đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật có liên quan đến an ninh, trật tự (ANTT): Dự án luật đề xuất sửa đổi, bổ sung 10 luật liên quan đến ANTT; trong đó, đề xuất bổ sung quy định ưu đãi về thị thực, thẻ tạm trú đối với người nước ngoài là chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng, nhà quản lý, người lao động có trình độ cao phục vụ phát triển công nghiệp công nghệ số, kinh tế - xã hội; sửa đổi quy định về thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước.

Đối với dự án Luật An ninh mạng: Dự án luật đã bổ sung quy định về bảo đảm an ninh dữ liệu vì các quy định pháp luật hiện này mới chỉ tập trung vào việc quản lý, khai thác, sử dụng, xử lý dữ liệu để phục vụ chuyển đổi số mà chưa có quy định cụ thể về việc bảo đảm an ninh, an toàn với dữ liệu nói chung, trong khi đó dữ liệu được xem là “hạt nhân” của quá trình chuyển đổi số, không có dữ liệu thì không thể triển khai được Chính phủ điện tử, không thể cung cấp dịch vụ công trực tuyến, không thể xây dựng nền kinh tế số, xã hội số... Bên cạnh đó, dự án luật cũng bổ sung quy định về kinh phí bảo vệ an ninh mạng của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước, tổ chức chính trị phải bảo đảm tối thiểu 10% trong tổng kinh phí triển khai đề án, dự án, chương trình, kế hoạch đầu tư, ứng dụng, phát triển công nghệ thông tin.

Đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp: Dự thảo luật quy định cụ thể hóa chuyển chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp và thực hiện dịch vụ công cấp phiếu lý lịch tư pháp từ Bộ Tư pháp về Bộ Công an, đây có thể được coi là bước đột phá trong thực hiện chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đồng thời tạo cơ sở quan trọng trong cho việc xây dựng cơ sở dữ liệu về lý lịch tư pháp tư pháp tập trung, thống nhất, đúng, đủ, sạch, sống và là tiền đề cho việc cải hành chính cách thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp, xây dựng nền hành chính nhà nước phục vụ nhân dân, chuyên nghiệp, pháp quyền, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả. Như vậy, người dân có thể tự mình xuất trình lý lịch tư pháp đã được xác thực qua ứng dụng VNeID mà không cần phải yêu cầu cơ quan có thẩm quyền cấp Phiếu lý lịch tư pháp.

Đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng an ninh và động viên công nghiệp: Dự án luật tập trung sửa đổi, bổ sung các nội dung theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, trọng tâm là quy định về hình thành tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia và thiết lập Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh. Đây là những nội dung hoàn toàn mới, mang tính đột phá cho phát triển công nghiệp an ninh. Theo đó, công nghiệp an ninh không chỉ bó hẹp phục vụ cho lực lượng CAND mà được mở rộng phục vụ toàn hệ thống chính trị và xã hội, hướng đến xuất khẩu, đóng góp tích cực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chuyển đổi số quốc gia, tạo thế đan cài về lợi ích, củng cố thế trận, vành đai an ninh từ xa, nâng cao uy tín, vị thế đất nước....

Người dân làm thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp tại Công an TP Hồ Chí Minh.

PV: Quá trình xây dựng các dự án luật này, Bộ Công an đã tổ chức lấy ý kiến đóng góp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân đặc biệt là các chuyên gia, nhà khoa học như thế nào để đảm bảo chất lượng của các dự án luật, nhất là ở các dự án luật xem xét, thông qua tại 1 kỳ họp theo trình tự, thủ tục rút gọn?

Trung tướng Phạm Công Nguyên: Mặc dù, các dự án luật được xây dựng theo trình tự, thủ tục rút gọn, nhưng Bộ Công an vẫn nghiên cứu, xây dựng các tài liệu trong hồ sơ các dự án luật đầy đủ, thực hiện việc xin ý kiến tham gia của các cơ quan, tổ chức, cá nhân như quy trình thông thường theo đúng quy định. Theo đó, Bộ Công an đã đăng tải hồ sơ dự án luật trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Công an; Cổng pháp luật quốc gia; gửi xin ý kiến bằng văn bản và tổ chức họp lấy ý kiến của tổ soạn thảo, các cơ quan, tổ chức có liên quan về các dự án luật. Bên cạnh đó, Bộ Cũng an cũng đẩy mạnh công tác truyền thông chính sách trong các dự án luật và có kế hoạch cụ thể để tuyên truyền chính sách trong các dự án luật, đồng thời, để nắm bắt các ý kiến của cơ quan, tổ chức, cá nhân, các chuyên gia, nhà khoa học góp phần tạo sự đồng thuận, ủng hộ trong quá trình xây dựng, trình cấp có thẩm quyền thông qua các dự án luật.

PV: Đâu là những khó khăn, thách thức mà Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp và các đơn vị liên quan gặp phải trong quá trình xây dựng và hoàn thiện các dự án luật này, thưa Cục trưởng?

Trung tướng Phạm Công Nguyên: Trong quá trình xây dựng và hoàn thiện 10 dự án luật này, có một số khó khăn, thách thức cụ thể như sau:

Việc xây dựng các dự án luật nêu trên là nhiệm vụ khẩn trương, cấp bách, yêu cầu cao về tiến độ, chất lượng; số lượng văn bản quy phạm pháp luật cần rà soát, sửa đổi, bổ sung lớn, một số dự án luật được xây dựng nhằm thể chế hóa những chủ trương, định hướng hoàn toàn mới của Bộ Chính trị, trong đó, nhiều nội dung chưa có tiền lệ hoặc kinh nghiệm thực tiễn ở Việt Nam…

Quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật cũng có nhiều thay đổi do Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật vừa mới được Quốc hội thông qua, đồng thời cũng sửa đổi, bổ sung trong thời gian ngắn. Bên cạnh đó, một số quy định mới còn có nhiều cách hiểu chưa thống nhất nên quy trình phối hợp với các cơ quan đôi khi chưa được nhịp nhàng.

PV: Thưa Cục trưởng, đất nước ta đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình với tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng. Chúng ta đang tổ chức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Cục trưởng đánh giá 10 dự án luật này có vai trò như thế nào trong việc hoàn thiện thể chế, hoàn thiện pháp luật về ANTT trong tình hình thực tiễn hiện nay?

Trung tướng Phạm Công Nguyên: Căn cứ Nghị quyết số 190 ngày 19/2/2025 của Quốc hội về xử lý một số vấn đề có liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước. Bộ Công an đã ban hành theo thẩm quyền, phối hợp ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để xử lý các vấn đề có liên quan đến việc thực hiện không tổ chức Công an cấp huyện từ ngày 1/3/2025 và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025, trong đó có tham mưu ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để thực hiện phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền đối với các nhiệm vụ thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước của Bộ Công an. Tuy nhiên, các văn bản quy phạm pháp luật này chỉ xử lý những vấn đề phát sinh khi sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước, có tính chất tạm thời. Do đó, việc xây dựng, ban hành các dự án luật này có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần hoàn thiện pháp luật thực hiện phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, tạo hành lang pháp lý, giải quyết nhanh chóng những vấn đề phát sinh, vướng mắc về pháp luật khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm không làm gián đoạn, không để xảy ra “khoảng trống pháp luật” và ảnh hưởng đến các mặt công tác cũng như việc giải quyết các thủ tục hành chính cho nhân dân.

PV: Xin Cục trưởng cho biết tiến độ xây dựng và hoàn thiện các dự án luật đến thời điểm này?

Trung tướng Phạm Công Nguyên: Trong 10 dự án luật có 2 dự án luật đã được Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9 là dự án Luật Dẫn độ và dự án Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù. Hiện nay, Bộ Công an tích cực phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội tổng hợp, tiếp thu ý kiến để chỉnh lý nội dung 2 dự thảo luật và trình Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV xem xét thông qua.

7 dự án luật bao gồm: Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi); Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật liên quan đến ANTT; Luật An ninh mạng; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp; Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi) đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến. Hiện Bộ Công an đang tích cực phối hợp với các ủy ban của Quốc hội tổng hợp, tiếp thu ý kiến để chỉnh lý nội dung các dự thảo luật và trình Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV xem xét cho ý kiến, thông qua.

Riêng đối với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp được xây dựng theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền đã được Bộ Công an khẩn trương, nghiên cứu, xây dựng để đề xuất và đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý bổ sung vào Chương trình Kỳ họp thứ 10 tới đây. Hiện nay, Bộ Công an đang khẩn trương hoàn thiện hồ sơ dự án luật theo ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp để báo cáo Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 trong thời gian sớm nhất.

Như vậy, việc nghiên cứu, xây dựng 10 dự án luật đang bảo đảm tiến độ trình Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV xem xét cho ý kiến, thông qua.

PV: Xin cảm ơn Cục trưởng!

Nguyễn Hương (thực hiện)