Xây dựng nông thôn mới chặng đường nước rút

BÀI CUỐI
VỪA CHẠY VỪA XẾP HÀNG

BPO - Giai đoạn 2021-2025, Bình Phước phấn đấu 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM), 40% xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 8,9% xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Dù “vừa chạy vừa xếp hàng” để phấn đấu đạt mục tiêu đề ra, tuy nhiên với nhiều nguyên nhân khác nhau, đặc biệt trong bối cảnh thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, sáp nhập tỉnh nên mục tiêu đề ra khó có thể đạt được.

Nhiều điểm nhấn

Chia sẻ về những kết quả nổi bật trong xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025, Phó Chánh Văn phòng Điều phối xây dựng NTM tỉnh Lường Đình Hải cho biết: Đó là tiếp tục phát huy những mô hình hay, cách làm hiệu quả của giai đoạn trước vào thực hiện giai đoạn sau, như đẩy mạnh xây dựng giao thông nông thôn theo cơ chế đặc thù và hiện nay các địa phương đang chuyển sang hướng mở rộng đường quê. Trước đây, các tuyến đường giao thông chỉ rộng 2,5-3m, nay được nâng cấp mở rộng từ 4m trở lên, chỉ số ít là làm mới. Đặc biệt, những năm gần đây người dân Bình Phước tích cực hưởng ứng phong trào hiến đất làm đường giao thông, nhà văn hóa, trong đó có địa phương 1 năm người dân hiến hàng chục héc-ta đất, bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công xây dựng hạ tầng cơ sở nông thôn. Ngoài ra, các địa phương thực hiện dồn vốn cho những xã thực hiện điểm trong năm, ưu tiên nguồn lực xây dựng NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, phù hợp với lộ trình đầu tư công trung hạn. Từ đó, nhiều xã ở vùng sâu, vùng xa, khu vực đặc biệt khó khăn với xuất phát điểm thấp nhưng nhờ được đầu tư nguồn lực lớn nên cơ sở hạ tầng sớm được triển khai xây dựng hoàn thiện, không nợ đọng, tạo diện mạo khởi sắc vượt bậc.

Tuyến đường nhựa huyết mạch nối các khu dân cư dân tộc thiểu số khó khăn với trung tâm xã Lộc Phú hoàn thành được xem là tuyến đường đẹp và chất lượng nhất trên địa bàn huyện Lộc Ninh

Đến nay, hệ thống giao thông nông thôn trên địa bàn tỉnh phát triển đồng bộ và nâng cấp về chất lượng, tạo điều kiện thuận lợi thu hút các nhà đầu tư về khu vực này, tạo việc làm, giảm nghèo bền vững, đem lại diện mạo mới, sức sống mới ở nông thôn.

Hệ thống trường học từ bậc mầm non đến THPT khu vực nông thôn được đầu tư xây dựng khang trang với mạng lưới được phủ khắp. Các thiết chế văn hóa, thông tin, truyền thông đáp ứng tốt hơn nhu cầu hưởng thụ văn hóa, tiếp cận thông tin của người dân, góp phần nâng cao dân trí, đời sống tinh thần khu vực nông thôn. Cơ sở hạ tầng số được đầu tư đồng bộ nhằm phục vụ tốt việc xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số tại địa phương, đáp ứng nhu cầu sử dụng các dịch vụ, ứng dụng công nghệ thông tin dùng chung của xã, giúp nâng cao năng lực quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của lãnh đạo xã trong xây dựng NTM.

Hệ thống trường học các cấp được đầu tư xây dựng rộng khắp. Trong ảnh: Khuôn viên Trường mẫu giáo Đăng Hà, huyện Bù Đăng

Dịch vụ hành chính công tiếp tục được các địa phương cải thiện và nâng cao chất lượng hoạt động; thường xuyên rà soát các thủ tục hành chính để kịp thời công bố mới, thay thế, bãi bỏ, rút ngắn thời gian giải quyết và cập nhật đầy đủ vào cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính. Qua đó, tạo môi trường ngày càng thuận tiện, nhanh gọn cho các giao dịch của người dân. Công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, năng lực quản lý hành chính cho cán bộ, công chức thời gian qua được quan tâm triển khai thực hiện hiệu quả. Do đó, số lượng, chất lượng cán bộ, công chức đạt chuẩn theo quy định ngày càng cao.

Công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc và chỉ trong thời gian ngắn đã hoàn thành mục tiêu đề ra. Đến giữa tháng 5-2025, chỉ sau 4 tháng triển khai, Bình Phước đã xây dựng và sửa chữa 765/765 căn nhà, gồm 625 căn cho hộ nghèo, cận nghèo và 140 căn cho người có công. Thành quả này góp phần rất lớn vào các chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo cũng như xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh.

Khó đạt chỉ tiêu đề ra

Phát huy kết quả tích cực của giai đoạn trước, giai đoạn 2021-2025, Bình Phước phấn đấu có thêm 30 xã đạt chuẩn NTM, 37 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 10 xã NTM kiểu mẫu, 5 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM, 2 đơn vị đạt chuẩn NTM nâng cao, 1 đơn vị đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Lũy kế, đến nay toàn tỉnh có 81/86 xã đạt chuẩn NTM, 28/86 xã NTM nâng cao, chưa có xã nào đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (dù 2 xã đầu tư năm 2024 đã hoàn thiện hồ sơ nhưng khó đạt); 3 thị xã, thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Tuyến đường giao thông nội đồng trên địa bàn xã Lộc Phú, huyện Lộc Ninh được đầu tư xây dựng năm 2024

Phó Chánh Văn phòng Điều phối xây dựng NTM tỉnh Lường Đình Hải cho biết, chỉ tiêu phấn đấu đưa các xã về đích NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu đều chưa đạt theo kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao cũng như nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh đề ra. Song song đó, giai đoạn này tỉnh phấn đấu đưa thị xã Chơn Thành hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM và 3 huyện: Đồng Phú, Lộc Ninh, Phú Riềng đạt chuẩn NTM. Tuy nhiên, thực hiện chủ trương dừng hoạt động chính quyền cấp huyện từ sau ngày 30-6, trên cơ sở đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có văn bản hướng dẫn các địa phương không tiếp nhận hồ sơ cấp huyện từ ngày 30-4-2025. Do vậy, việc hoàn thiện hồ sơ công nhận các huyện, thị xã trên địa bàn tỉnh Bình Phước không kịp, dẫn đến không đạt mục tiêu đề ra.

Triển khai xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, địa bàn tỉnh Bình Phước gặp nhiều khó khăn, trong đó những năm đầu ảnh hưởng của dịch Covid-19, giữa giai đoạn thì tác động bởi quy hoạch khoáng sản bô-xít, cuối giai đoạn ảnh hưởng của chủ trương thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, sáp nhập tỉnh. Trong đó, 2 xã Nghĩa Bình và Đồng Nai của huyện Bù Đăng phải đưa ra khỏi lộ trình phấn đấu vì 100% diện tích đất vướng quy hoạch. Xã đặc biệt khó khăn Phú Văn, huyện Bù Gia Mập có 67% diện tích đất vướng quy hoạch bô-xít và đất lâm phần nên ảnh hưởng đến đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở. Đó là những yếu tố khách quan, tuy nhiên yếu tố chủ quan cũng đóng vai trò quan trọng. Cụ thể, người đứng đầu địa phương, đơn vị chưa quyết liệt thực hiện như yêu cầu đề ra; cơ quan tham mưu, giúp việc xây dựng NTM tham mưu chưa xứng tầm, từ đó chưa huy động được cả hệ thống chính trị, người đứng đầu vào cuộc đồng bộ, quyết liệt, đã ảnh hưởng đến việc hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ đề ra.

Hiện nay vẫn còn 2 xã đầu tư xây dựng NTM, NTM nâng cao năm 2023 và một số xã đầu tư xây dựng NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu năm 2024 chưa được công nhận đạt chuẩn (ngoại trừ 2 xã NTM và 2 xã NTM nâng cao năm 2024 vừa có quyết định công nhận, còn lại vẫn chưa được thẩm định công nhận). Trao đổi về vấn đề này, ông Hải cho biết: Do yêu cầu chỉ tiêu, tiêu chí giai đoạn này đặt ra rất cao, trong khi mặt bằng chỉ tiêu, tiêu chí của một số xã ở Bình Phước còn thấp, chưa đến ngưỡng đạt, nên cần thêm thời gian để địa phương chuẩn bị. Mặt khác, thực hiện chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường và UBND tỉnh không cho nợ đọng, du di tiêu chí nên khi họp xét các sở, ngành liên quan đều yêu cầu hồ sơ, chất lượng đạt thì mới ban hành báo cáo thẩm định. Và văn phòng cũng thực hiện rất nghiêm, chỉ đăng ký họp thẩm định khi xã đạt chuẩn phải đảm bảo 19/19 tiêu chí, đạt chuẩn NTM nâng cao đảm bảo 20/20 tiêu chí, không được nợ đọng.

“Dù gặp không ít khó khăn nhưng việc thẩm định xã đạt chuẩn NTM năm 2023, 2024 tiến độ tốt hơn trước rất nhiều. Đặc biệt, tiêu chí quy hoạch trước đây thường làm chậm nhưng rút kinh nghiệm nên nay làm nhanh hơn. Mặt khác, văn phòng điều phối cũng như các sở, ngành liên quan dù đang trong giai đoạn “vừa chạy vừa xếp hàng” nhưng việc thẩm định xã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao luôn đảm bảo chất lượng và đẩy nhanh tiến độ để kịp công nhận thêm một số xã trước khi sáp nhập xã” - ông Hải khẳng định.

Ông Hải cho biết thêm, trước khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết thành lập xã mới sau sáp nhập, việc thẩm định công nhận đạt chuẩn NTM vẫn tiến hành bình thường. Sau khi chấm dứt hoạt động cấp huyện, xã mới đi vào hoạt động, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ có hướng dẫn mới, hiện đang trong quá trình soạn thảo. Chắc chắn sau khi các xã nhập lại sẽ không đồng đều, có xã chưa đạt chuẩn nhưng có xã đạt chuẩn NTM nâng cao nên cần có công thức chung của bộ và khi đó trình tự đánh giá, thẩm tra và thẩm định xã đạt chuẩn cũng sẽ khác trước.

Vũ Thuyên