Xây dựng, nâng cao công tác tuyên truyền phòng, chống thuốc lá học đường

Phản ứng kịp thời trước mối nguy hại từ thuốc lá

Theo báo cáo tổng kết năm học 2024-2025 của Bộ GD&ĐT, ngành giáo dục đã đạt được sự đồng bộ cao trong chỉ đạo từ Trung ương đến cơ sở. 100% Sở GD&ĐT đã ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện công tác PCTHTL, lạm dụng rượu, bia. Điều này khẳng định tính pháp lý và sự nghiêm túc trong việc thực thi các quy định.

Đáng chú ý, các địa phương không chỉ dừng lại ở việc ban hành văn bản mà còn tích hợp nội dung PCTHTL vào các hoạt động y tế trường học, giáo dục đạo đức, kỹ năng sống và xây dựng văn hóa học đường. Một số tỉnh, thành còn chủ động ban hành kế hoạch riêng cho năm học 2024-2025, đồng thời rà soát và kiện toàn Ban chỉ đạo PCTHTL tại từng cơ sở giáo dục.

Học sinh Trường THPT Bảo Lâm (Cao Bằng) trong tiết học về phòng chống tác hại thuốc lá. Ảnh: PV

Các hình thức triển khai cũng được đa dạng hóa nhằm tạo hiệu ứng lan tỏa, bao gồm các cuộc thi tìm hiểu, xây dựng và nhân rộng mô hình “trường học không khói thuốc”, cùng với các hoạt động hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá (31/5) và Tuần lễ Quốc gia không khói thuốc (25/5 - 31/5). Hoạt động tuyên truyền được thực hiện linh hoạt, lồng ghép trong các tiết chào cờ, sinh hoạt chủ nhiệm, phòng tư vấn học đường, sử dụng cả hình thức trực tiếp và gián tiếp phù hợp với đặc điểm tâm lý, lứa tuổi học sinh.

Sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 173/2024/QH15 cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, các cơ sở giáo dục đã thể hiện sự chủ động cao trong việc đẩy mạnh truyền thông. Các trường học đã tổ chức ít nhất một hoạt động truyền thông chuyên sâu về tác hại của các sản phẩm thuốc lá mới và yêu cầu học sinh ký cam kết không sử dụng chúng trong nhà trường.

Để đảm bảo hiệu quả giáo dục, các Sở GD&ĐT đã tổ chức tập huấn, triển khai sử dụng tài liệu lồng ghép nội dung PCTHTL vào bài giảng cho giáo viên THCS và THPT. Sự lồng ghép này được chú trọng trong các môn học như Hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Sinh học.

Bên cạnh đó, một số địa phương còn quan tâm đến việc theo dõi, hỗ trợ học sinh bị ảnh hưởng bởi thuốc lá điện tử, chất kích thích và trò chơi trực tuyến, thông qua việc tăng cường tư vấn và chăm sóc sức khỏe tâm thần trong trường học – một giải pháp toàn diện mang tính nhân văn và thiết thực.

Giáo dục lồng ghép chuyển biến từ nhận thức đến hành vi

Thực tế tại các cơ sở giáo dục cho thấy những chuyển biến rõ rệt. Ông Phạm Văn Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Trần Đại Nghĩa (Cần Thơ), chia sẻ rằng tình trạng học sinh sử dụng thuốc lá đã giảm mạnh nhờ nỗ lực tuyên truyền. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận học sinh nam thử hút thuốc để “thể hiện bản thân” hoặc bị lôi kéo. Điều này khẳng định rằng, cuộc chiến vẫn cần được duy trì thường xuyên và đi vào chiều sâu.

Trường THPT Trần Đại Nghĩa đã đưa nội dung phổ biến pháp luật về PCTHTL vào nội dung sinh hoạt đầu khóa, triển khai tới 100% học sinh toàn trường. Việc tổ chức các đợt kiểm tra tại các khu vực nhạy cảm như nhà vệ sinh vào giờ ra chơi, cùng với tuyên truyền trên các kênh chính thức của trường (website, fanpage), đã tạo nên một áp lực xã hội tích cực.

Cô Nguyễn Kim Thu, giáo viên Trường THPT Bảo Lâm (Cao Bằng) đã xây dựng bài giảng về phòng, chống tác hại của thuốc lá xoay quanh ba nội dung trọng tâm đó là: tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe, kinh tế và môi trường; làm rõ sự thật về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng – vốn đang bị giới trẻ hiểu lầm là “ít độc hại hơn”; và các quy định pháp luật, trách nhiệm công dân trong phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Điểm nổi bật trong bài giảng của cô Thu là việc lồng ghép các hoạt động trải nghiệm như: thảo luận tình huống thực tế, thiết kế poster, slogan, meme hoặc clip TikTok tuyên truyền về tác hại của thuốc lá. Điều này không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên mà còn rèn luyện kỹ năng sống, kỹ năng truyền thông, từ đó tạo nên sự thay đổi về hành vi lâu dài.

Đối với khối giáo dục đại học, cao đẳng, báo cáo từ 198 cơ sở cho thấy đã có 346 buổi tuyên truyền, giáo dục về PCTHTL, rượu bia được tổ chức, thu hút khoảng 284.460 sinh viên tham gia. Điều này cho thấy sự chủ động của các trường đại học trong việc xây dựng môi trường lành mạnh, với quy mô tuyên truyền có thể lên tới hàng chục nghìn sinh viên.

Có thể khẳng định, sự đồng bộ trong chỉ đạo, tính linh hoạt trong hình thức triển khai và sự lồng ghép hiệu quả vào chương trình giáo dục đã và đang tạo ra một nền tảng vững chắc để ngành Giáo dục tiếp tục sứ mệnh cao cả của mình: xây dựng một thế hệ học sinh, sinh viên khỏe mạnh, có ý thức, góp phần vào mục tiêu xây dựng xã hội không khói thuốc.

Anh Lương