Xây dựng môi trường sống an toàn cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Sơn La đang tuyên truyền, phổ biến những kiến thức về pháp luật cho bà con dân tộc thiểu số. (Nguồn: Hội LHPN)

Tuyên truyền bảo vệ quyền lợi cho phụ nữ DTTS

Đến xã Canh Hòa, huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định, nơi chủ yếu những cộng đồng dân tộc thiểu số người Bana, Chăm H”Roi sinh sống, trước kia đa phần phụ nữ đều không có quyền lợi. Tục lệ từ xưa của dân tộc họ quy định, người phụ nữ không được thừa kế tài sản, họ phải lấy chồng, sinh con và phụ thuộc vào gia đình chồng. Cuộc sống bận rộn khiến họ không có thời gian để tiếp cận với những thông tin về pháp luật, y tế, an sinh xã hội. Đặc biệt, cộng đồng người DTTS ở xã Canh Hòa phần lớn không biết tiếng phổ thông (tiếng Việt), gia đình không có tivi, máy tính,... Cho nên, việc tuyên truyền cho bà con càng trở nên khó khăn với cán bộ chính quyền xã Canh Hòa. Điều này dẫn đến tình trạng một bộ phận những người phụ nữ DTTS ở xã không được quyền thừa kế đất đai hoặc tài sản của gia đình, hay không thể bảo vệ quyền lợi đất đai khi có tranh chấp.

Để giải quyết vấn đề này, Hội LHPN xã Canh Hòa đã triển khai một số hoạt động thiết thực nhằm hỗ trợ phụ nữ vùng sâu, vùng xa tiếp cận thông tin, đặc biệt là những thông tin về chính sách, sức khỏe, giáo dục và các quyền lợi của phụ nữ về pháp luật, chính sách, quyền lợi, hệ thống y tế,... ngay tại các làng để giúp họ hiểu rõ hơn về các chương trình hỗ trợ và quyền lợi của mình.

Còn tại huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa, nơi có tập trung nhiều đồng bào người DTTS sinh sống, Trung tâm Văn hóa - Thể thao huyện Khánh Vĩnh, Hội LHPN tỉnh tổ chức chương trình truyền thông “Xây dựng môi trường sống an toàn cho phụ nữ và trẻ em”. Tại chương trình, 8 đội truyền thông của Hội LHPN các xã, thị trấn huyện Khánh Vĩnh đã truyền thông bằng hình thức sân khấu hóa với nhiều tiểu phẩm sinh động, gần gũi, dễ nhớ như: “Chuyện xóm tôi”, “Thức tỉnh”, “Ngăn chặn kịp thời”, “Giấc mơ tan vỡ”, “Hãy hành động vì 1 gia đình không có bạo lực”,... Các nội dung tập trung vào phòng, chống bạo lực gia đình, thúc đẩy bình đẳng giới, xây dựng mối quan hệ xã hội lành mạnh và môi trường sống an toàn cho phụ nữ, trẻ em.

Thực tế, một trong những khó khăn của người phụ nữ DTTS là họ không nắm được những thông tin cần thiết để bảo đảm quyền lợi cho chính bản thân. Đặc thù nơi họ sinh sống, thiếu những thiết bị thông tin điện tử hỗ trợ bà con. Vì vậy, để bảo vệ quyền lợi cho phụ nữ DTTS, hiện nay, mỗi tỉnh, địa phương đa dạng cách truyền thông, đưa thông tin đến với phụ nữ ở những bản làng. Theo báo cáo tổng kết Dự án 8 đến tháng 3/2025, thành lập và duy trì 10.393/9.000 Tổ truyền thông cộng đồng (vượt chỉ tiêu, đạt 115,5%).

Thành lập mô hình “Địa chỉ tin cậy” cho phụ nữ DTTS

Tại một số địa phương ở vùng sâu, vùng xa, trình độ dân trí và đời sống của đa số các tầng lớp dân cư tại đó so với trung bình của cả nước còn thấp, do vậy tình trạng bạo lực gia đình đối với phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ DTTS còn xảy ra phổ biến. Mô hình “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” được kỳ vọng là điểm tựa cho phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của bạo lực gia đình có nơi tạm lánh an toàn; đồng thời, nâng cao nhận thức của cộng đồng dân cư trong hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình. Kết quả Dự án 8 sau 4 năm triển khai đã ghi nhận củng cố, nâng chất lượng/thành lập mới 2.312/1.000 Địa chỉ tin cậy (vượt chỉ tiêu, đạt 231% kế hoạch). Các Địa chỉ tin cậy trong những năm vừa qua đã hỗ trợ, tư vấn cho khoảng 110.100 phụ nữ, trẻ em.

Lấy ví dụ, tại xã Liêng S’rônh, huyện Đam Rông (tỉnh Lâm Đồng) mô hình “Địa chỉ tin cậy cộng đồng” tại thôn 5 được Hội LHPN tỉnh phối hợp với Hội LHPN huyện Đam Rông và UBND xã, Hội LHPN xã ra mắt vào tháng 5/2022. Đây là mô hình cấp tỉnh, gồm 15 thành viên là những người có uy tín trong cộng đồng. Thông qua các buổi sinh hoạt định kỳ, mô hình đã giúp các thành viên và người dân trên địa bàn xã nâng cao kiến thức về bình đẳng giới, phòng, chống bạo lực gia đình.

Từ khi Dự án 8 triển khai, Hội LHPN trong toàn tỉnh Lâm Đồng đã chủ động xây dựng mô hình như một giải pháp thiết thực và kịp thời, hiệu quả nhằm hỗ trợ phụ nữ và trẻ em bị bạo lực, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về quyền con người, bình đẳng giới và phòng ngừa vi phạm pháp luật, đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS. Hiện nay, trong toàn tỉnh có 97 Mô hình “Địa chỉ tin cậy cộng đồng”, trong đó các vùng đặc biệt khó khăn thuộc Dự án 8 đã xây dựng được 27 mô hình với hơn 400 thành viên.

Còn ở xã Mường Và, huyện biên giới Sốp Cộp, tỉnh Sơn La tổ chức ra mắt mô hình “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” ở trung tâm xã từ năm 2023. Đây là nơi để nạn nhân đến tạm lánh và được chăm sóc, bảo vệ sức khỏe khi không may bị bạo lực gia đình. Mô hình ra đời nằm trong kế hoạch xây dựng điểm các mô hình, hoạt động can thiệp của Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 - 2025. Địa chỉ tin cậy ở xã Mường Và làm việc dựa trên 5 nguyên tắc như hỗ trợ kịp thời cho nạn nhân, bảo vệ nạn nhân, xác minh thông và có biện pháp xử lý,...

Hương Ngọc