Xây dựng hệ thống trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam:Nguy cơ vỡ tiến độ

Một trạm dừng nghỉ tạm trên cao tốc Mai Sơn - quốc lộ 45. Ảnh: Tuấn Khải

Tiến độ triển khai rất chậm

Những ngày cuối tháng 7-2025, tranh thủ kỳ nghỉ hè của các con, gia đình anh Nguyễn Gia Toàn (phường Bạch Mai, Hà Nội) thực hiện chuyến đi chơi xuyên Việt bằng xe ô tô. “Cả nhà xuất phát từ Hà Nội, đường cao tốc đã nối thông tới tỉnh Hà Tĩnh nên việc di chuyển khá nhanh. Tuy nhiên, đoạn từ cao tốc Mai Sơn - quốc lộ 45 thuộc địa phận tỉnh Ninh Bình trở đi, trên tuyến chỉ có vài trạm dừng nghỉ tạm với cơ sở vật chất khá sơ sài, chỉ phục vụ các nhu cầu thiết yếu như mua nước uống, đi vệ sinh, chưa có trạm xăng. Một số đoạn cao tốc kéo dài từ địa phận tỉnh Quảng Trị tới thành phố Đà Nẵng cắm biển báo sắp tới trạm dừng nghỉ nhưng đến nơi vẫn đang là bãi đất trống. Chủ phương tiện muốn tiếp nhiên liệu phải ra khỏi cao tốc để tìm trạm xăng”, anh Toàn cho biết.

Trạm dừng nghỉ Cẩm Hưng (tại Km534+310, tuyến cao tốc Hàm Nghi - Vũng Áng thuộc địa phận tỉnh Hà Tĩnh) do Công ty cổ phần Tập đoàn Xuân Khiêm làm chủ đầu tư tiến độ khả dĩ hơn. Hiện nhà thầu đang triển khai san lấp mặt bằng. Nhiều hạng mục như đường ngang, đường dọc, trạm tiếp nhiên liệu… cũng đang được thi công đồng bộ.

Theo báo cáo của Cục Đường bộ Việt Nam, đến nay chỉ có 7/21 trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam đang được triển khai thi công, gồm các trạm trên các đoạn Mai Sơn - quốc lộ 45; Nghi Sơn - Diễn Châu; Diễn Châu - Bãi Vọt; Hàm Nghi - Vũng Áng; Vũng Áng - Bùng; Km205 Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây. Tiến độ các dự án chậm có nhiều nguyên nhân. Trong đó, vướng mắc lớn nhất là việc các địa phương chậm bàn giao mặt bằng. Ví dụ, trạm trên tuyến quốc lộ 45 - Nghi Sơn (giai đoạn 1) và Phan Thiết - Dầu Giây (giai đoạn 2) do Liên danh Futabuslines - Thành Hiệp Phát đầu tư hiện vẫn chưa thi công. Nguyên nhân là trạm Phan Thiết - Dầu Giây đã có nhà thầu nhưng chưa có mặt bằng; còn trạm quốc lộ 45 - Nghi Sơn đã có mặt bằng nhưng chưa chọn được tổng thầu.

Tại đoạn cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây, 2 trạm dừng nghỉ có tổng diện tích 11,47ha, hiện địa phương mới bàn giao khoảng 6,39ha. Phần còn lại chủ yếu là đất trồng cây cao su thuộc địa phận huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai.

Bên cạnh đó, sự thay đổi quy định pháp luật về bảo vệ môi trường đã ảnh hưởng lớn đến tiến độ dự án. Đại diện liên danh Petrolimex (gồm Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và Công ty Xăng dầu Thừa Thiên Huế) cho biết, trước tháng 7-2025, quá trình chuẩn bị đầu tư tuân thủ theo các quy định cũ, trong đó có Luật Đấu thầu. Tuy nhiên, theo quy định mới, chỉ sau khi được cấp phép đánh giá tác động môi trường thì dự án mới được phê duyệt và triển khai. Điều này khiến các dự án đã lập xong hồ sơ theo quy định cũ phải làm lại toàn bộ.

Tập trung nguồn lực, lập biện pháp thi công phù hợp

Theo chỉ đạo của Chính phủ, hệ thống giao thông thông minh và trạm dừng nghỉ là các điều kiện bắt buộc phải hoàn thành để triển khai thu phí các tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư từ ngày 1-1-2026. Không có trạm dừng nghỉ, chủ trương thu phí cao tốc có nguy cơ lỡ tiến độ. Trước tình hình đó, nhằm đẩy nhanh tiến độ thi công các dự án, thời gian qua, Bộ Xây dựng đã có nhiều văn bản đôn đốc các địa phương quyết liệt đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng. Đồng thời giao Cục Đường bộ Việt Nam có trách nhiệm hỗ trợ nhà đầu tư, doanh nghiệp hoàn tất các thủ tục liên quan đến đất đai, đấu nối giao thông ra, vào dự án, cấp phép thi công theo đúng quy định pháp luật, nhằm rút ngắn tối đa thời gian, bảo đảm tiến độ triển khai các dự án.

Dù đang trong tình cảnh vừa thi công, vừa ngóng mặt bằng, song đại diện các ban quản lý dự án, nhà thầu đều khẳng định sẽ nỗ lực đẩy nhanh tiến độ. Ông Nguyễn Công Hợp, Phó Giám đốc điều hành dự án cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây (thuộc Ban Quản lý dự án Thăng Long) cho biết: “Ban đang phối hợp với địa phương để đẩy nhanh tiến độ bàn giao mặt bằng, đặc biệt là diện tích đất trồng cây cao su đang gặp nhiều vướng mắc”.

“Về phía Cục Đường bộ Việt Nam cũng đã yêu cầu nhà đầu tư tập trung nguồn lực, tăng cường tập kết thiết bị, nhân lực, vật tư, lập biện pháp tổ chức thi công phù hợp ngay sau khi hoàn tất thủ tục pháp lý; đẩy nhanh tiến độ san lấp mặt bằng, đồng thời thi công ngay các đường vuốt nối với đường gom, đường cao tốc sau khi hoàn thành các thủ tục đầu tư theo quy định. Cục cũng đề nghị các nhà đầu tư khẩn trương triển khai việc hoàn thiện hạ tầng sạc điện, cung cấp năng lượng xanh tại các trạm dừng nghỉ để sớm đưa vào hoạt động, bảo đảm cung cấp kịp thời cho phương tiện sử dụng năng lượng xanh, đồng thời nghiên cứu để đa dạng nguồn cung năng lượng xanh trong tương lai, phù hợp lộ trình chuyển đổi năng lượng xanh quốc gia”, Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam Ngô Lâm cho biết.

Tuấn Lương