Xây dựng 'Đề án phát triển công dân số giai đoạn 2025-2030'

Kết quả lớn nhưng vẫn còn điểm nghẽn

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Long, trong công tác chỉ đạo, hoàn thiện thể chế liên quan đến Đề án 06, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì 3 phiên họp của Ban Chỉ đạo; ban hành 10 Nghị quyết, 1 Chỉ thị, 8 Quyết định để triển khai Đề án 06. Trong tổ chức thực hiện, đã hoàn thành 55 nhiệm vụ với 10 kết quả nổi bật gồm: Hệ thống điều phối dữ liệu y tế chính thức đưa vào hoạt động từ ngày 06/02/2025, với 373 cơ sở khám chữa bệnh, 2,5 triệu bệnh án điện tử, 4.800 đơn thuốc điện tử. Triển khai nhận diện sinh trắc học tại sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất phục vụ 11.049 lượt hành khách trên 4.334 chuyến bay; 116 triệu hồ sơ ngân hàng được đối chiếu thông tin sinh trắc học với CCCD và VNeID.

Chi trả cho gần 700 nghìn người hưởng an sinh xã hội qua tài khoản với số tiền trên 25 nghìn tỷ đồng; phân tích hơn 10 nghìn mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ, từ đó đối sánh, công nhận danh tính đối với 16 liệt sĩ; Kích hoạt trên 64 triệu tài khoản mức độ 2; cấp trên 600 nghìn hồ sơ định danh cơ quan, tổ chức, triển khai 48 tiện ích trên VNeID; tổ chức lấy ý kiến về dự thảo Hiến pháp qua VNeID với 20,6 triệu người tham gia. Tích hợp cẩm nang số và trợ lý ảo trên VNeID phục vụ triển khai chính quyền địa phương hai cấp với trên 60 nghìn lượt truy cập.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Long báo cáo kết quả Đề án 06 tại phiên họp.

Thí điểm Cổng ký số tập trung trên VNeID với trên 40 nghìn lượt đăng ký mới; Ra mắt nền tảng Bình dân học vụ số với trên 26 nghìn học viên tham gia đào tạo, tiết kiệm 1 triệu đồng/1 cán bộ; Phát động cuộc thi "Dữ liệu với cuộc sống " mùa 3, thu hút hơn 9 nghìn ý tưởng sáng tạo; Đưa 4 dịch vụ công trực tuyến của Đảng trên Cổng dịch vụ công quốc gia, triển khai phần mềm Theo dõi tiến trình đại hội đảng các cấp.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thứ trưởng Nguyễn Văn Long cũng thông tin, đến nay có 45 nhiệm vụ chậm tiến độ liên quan đến các vấn đề pháp lý, tạo lập, kết nối chia sẻ và làm sạch dữ liệu để khai thác cắt giảm thủ tục hành chính. Qua đánh giá, xác định có 3 điểm nghẽn chính gồm: Dữ liệu còn chưa đầy đủ, rời rạc và phân mảnh, việc triển khai các Cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia, CSDL chuyên ngành còn rất chậm. 4/11 CSDL quốc gia và chuyên ngành trọng yếu chưa có kế hoạch triển khai.

Hiện có 7/11 CSDL đang xây dựng vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập, điển hình như CSDL về đất đai, tính đến hết tháng 6/2025 mới có 496/696 đơn vị cấp huyện hoàn thành; CSDL hộ tịch đã hoàn thành số hóa 107 triệu dữ liệu, nhưng chưa đảm bảo “sạch, sống”, dẫn đến chưa thể cắt giảm thành phần hồ sơ trong thực hiện các dịch vụ công thiết yếu cho người dân; Hệ thống dữ liệu về bản án và quyết định của Tòa án được lưu ở nhiều định dạng khác nhau, do thiếu mã định danh cá nhân nên không thể kết nối với CSDL quốc gia về dân cư để làm sạch dữ liệu về tình trạng hôn nhân, trở thành điểm nghẽn trong thực hiện thủ tục hành chính và dịch vụ công trực tuyến.

Trong 116 CSDL quy định tại Nghị quyết số 71, có 105 CSDL phải hoàn thành trong năm 2025, hiện còn 28 CSDL chưa triển khai. Đối với 88 CSDL đã triển khai, qua khảo sát, đánh giá sơ bộ, đa số chưa đảm bảo tiêu chuẩn “đúng, đủ, sạch, sống”, kết nối, liên thông giữa các bộ, ngành.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Long đề xuất với Thủ tướng nhiều kiến nghị nhằm thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, Đề án 06.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Long, nhiệm vụ hoàn thành 11 CSDL quốc gia và chuyên ngành trọng yếu theo Kế hoạch 02 của Trung ương, và 105 cơ sở dữ liệu theo Nghị quyết số 71 trong năm 2025 là rất nặng nề. Nếu không có sự vào cuộc quyết liệt và quyết tâm chỉ đạo sát sao của các đồng chí Bộ trưởng, người đứng đầu các bộ, ngành, thì khó có thể hoàn thành trong năm nay, đặc biệt là CSDL về đất đai, CSDL của Tòa án, CSDL y tế, giáo dục.

Về nền tảng, các bộ, ngành chưa xây dựng được các nền tảng dùng chung, Chính phủ chưa hình thành đầy đủ các nền tảng thống nhất, xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương. Nền tảng của các khối trong hệ thống chính trị hiện nay còn chia cắt, chưa kết nối, liên thông. Điển hình như, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế không có sự thống nhất về nền tảng của bộ và của địa phương; dẫn đến tình trạng thiếu đồng bộ, liên thông, kết nối dữ liệu.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Long cũng thông tin, vừa qua, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Quyết định 1527 quy định danh mục và kế hoạch triển khai 55 nền tảng số quốc gia, nền tảng số dùng chung của các ngành, lĩnh vực. Yêu cầu đặt ra đối với các bộ, ngành phải khẩn trương xây dựng kế hoạch, triển khai sớm, kịp thời tháo gỡ điểm nghẽn này, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số quốc gia.

Từ những điểm nghẽn về dữ liệu và nền tảng dẫn đến việc cung cấp các dịch vụ công còn nhiều hạn chế, đặc biệt là cơ chế vận hành các dịch vụ công trực tuyến. Điển hình như, 25 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, phát sinh gần 120.000 hồ sơ từ 1/7 đến nay, tập trung ở các dịch vụ như: Cấp bản sao Trích lục hộ tịch, bản sao giấy khai sinh, cấp điện mới từ lưới điện hạ áp, cấp đổi giấy phép lái xe. Trong đó, chỉ duy nhất dịch vụ đổi giấy phép lái xe thực hiện 100% trực tuyến với 36.188 hồ sơ; các dịch vụ còn lại, tỷ lệ nộp trực tuyến chỉ chiếm 20% đến 50%, có thủ tục 80% là trực tiếp. UBND cấp xã trong gần 3 tuần (từ 1/7) đã phải ký gần 40 nghìn bản sao hộ tịch, bản sao giấy khai sinh. Chúng ta hoàn toàn có thể cắt bỏ bản sao các giấy tờ nêu trên nếu đã có hệ thống dữ liệu đầy đủ, đồng bộ. Qua nắm tình hình ở các địa phương, một số tỉnh, thành phố có tỷ lệ thực hiện thủ tục dịch vụ công trực tuyến rất thấp, điển hình như Hà Nội (chỉ chiếm 17,7%).

Sớm hoàn thành những mục tiêu trọng tâm

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Long, một trong những nguyên nhân của tình trạng trên là chúng ta chưa có các quy định để dẫn dắt người dân thực hiện trực tuyến đối với các dịch vụ công đã toàn trình về dữ liệu. Ngoài ra, hiện còn 15 thủ tục hành chính (TTHC) chậm tiến độ, chưa hoàn thành tích hợp trên Cổng dịch vụ công quốc gia, thuộc trách nhiệm của 7 bộ, ngành.

Về những nhiệm vụ trọng tâm và kiến nghị, đề xuất triển khai Đề án 06 trong 6 tháng cuối năm, Thứ trưởng Nguyễn Văn Long đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương cần khẩn trương thực hiện 5 nội dung trọng tâm, bao gồm: Đề ra lộ trình khắc phục 45 nhiệm vụ chậm tiến độ, tập trung triển khai 30 nhiệm vụ phải hoàn thành trong 6 tháng cuối năm của Đề án 06.

Trong đó, khẩn trương phối hợp với Bộ Công an tiến hành tổng rà soát, đánh giá các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành; xây dựng kế hoạch chi tiết, phối hợp chặt chẽ với các tập đoàn, doanh nghiệp được phân công, đẩy nhanh việc hoàn thành 11 CSDL trọng yếu tại Kế hoạch số 02 và 105 cơ sở dữ liệu chuyên ngành tại Nghị quyết số 71 theo lộ trình từ nay đến 31/12/2025. Ưu tiên hoàn thành các cơ sở dữ liệu về hộ tịch, đất đai, các cơ sở dữ liệu liên quan đến lĩnh vực giáo dục, y tế, công thương, tài chính, nội vụ...

Các đại biểu tham dự phiên họp.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Long cũng lưu ý, đối với tất cả các CSDL liên quan đến con người của các bộ, ngành, cần tạo lập, xây dựng thống nhất trên nền tảng CSDL quốc gia về dân cư, để đảm bảo nguyên tắc “đúng - đủ - sạch - sống - kết nối thông suốt”.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Long kiến nghị sớm rà soát tổng thể, phối hợp Bộ Công an có kế hoạch, triển khai cắt giảm ngay thành phần hồ sơ giấy trong cấu trúc thủ tục hành chính đã được thay thế bằng dữ liệu và giấy tờ đã tích hợp lên VNeID. Đơn giản hóa quy trình nghiệp vụ đối với 324 TTHC có thể cắt giảm thành phần hồ sơ của 13 bộ, ngành đã có giấy tờ trên VNeID; 200 TTHC có thể tái sử dụng dữ liệu hộ tịch, đất đai đã số hóa; 618 loại giấy tờ (gồm 196 của cá nhân và 422 của tổ chức) có thể tiếp tục tích hợp lên VNeID để sử dụng thay giấy tờ vật lý, hoàn thành trước ngày 31/7/2025.

Khẩn trương triển khai giải pháp trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính qua ứng dụng VNeID, bỏ việc cấp các loại giấy tờ và trả kết quả bằng bản giấy, cắt bỏ các khoản phí có liên quan đến việc sản xuất, in, cấp phát cấp bản giấy, (chỉ cấp bản giấy khi công dân có yêu cầu) để tạo lập dữ liệu, khuyến khích người dân tham gia vào xã hội số, Chính phủ số. Hoàn thành trong tháng 8/2025.

Rà soát, sửa đổi các quy trình nghiệp vụ để quy định việc sử dụng thông tin đã tích hợp trên VNeID thay thế bản giấy; quán triệt, chỉ đạo cán bộ, công chức, tuyệt đối không được yêu cầu người dân cung cấp bản giấy khi đã có dữ liệu; tổ chức tuyên truyền để người dân chủ động xác thực, đồng bộ, tích hợp giấy tờ vào tài khoản định danh điện tử để sử dụng khi thực hiện các giao dịch.

Các đại biểu tham dự phiên họp.

Đối với 25 dịch vụ công trực tuyến toàn trình tại Kế hoạch số 02, tuyên truyền, vận động, khuyến khích người dân thực hiện 100% trên môi trường điện tử; phấn đấu đến ngày 1/10/2025 chỉ tiếp nhận hồ sơ trên môi trường điện tử là hình thức duy nhất. UBND các địa phương chỉ đạo Trung tâm hành chính công, bộ phận một cửa bố trí đủ phương tiện, máy móc, thiết bị và nguồn nhân lực cán bộ, công chức, đoàn viên thanh niên để hướng dẫn, hỗ trợ người dân thực hiện dịch vụ công trên môi trường trực tuyến.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Long đề xuất với Thủ tướng Chính phủ, giao Bộ Công an tham mưu xây dựng Đề án phát triển công dân số giai đoạn 2025-2030 để phát triển toàn diện công dân số Việt Nam, đảm bảo người dân có đầy đủ kiến thức, kỹ năng, thái độ và hành vi phù hợp để sống và làm việc hiệu quả trong môi trường số, đảm bảo sự hài hòa giữa việc thụ hưởng quyền lợi và thực hiện nghĩa vụ của công dân trên môi trường số, tạo nền tảng cho một xã hội số văn minh, tiến bộ và phát triển bền vững.

Hoàng Phong