Xây dựng công nghiệp môi trường thành ngành kinh tế quan trọng

Nhấn mạnh vai trò chủ đạo của doanh nghiệp tư nhân, Phó Thủ tướng lưu ý, những lĩnh vực có chi phí cao, rủi ro lớn hoặc chưa có doanh nghiệp tư nhân đủ năng lực thì khu vực công cần đi trước mở đường. Ảnh: VGP

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá dự thảo Chương trình mới chỉ dừng ở mức định hướng hành động, nội dung còn chung chung, thiếu định lượng, chưa xác định rõ cơ quan chủ trì, đơn vị thực hiện, chưa có kế hoạch triển khai cụ thể hay mục tiêu đo lường hiệu quả. Bộ Công Thương được yêu cầu phải rà soát lại cách tiếp cận, xác lập mục tiêu cụ thể và lộ trình triển khai rõ ràng cho từng giai đoạn phát triển công nghiệp môi trường.

Trước mắt, đến năm 2025, ngành công nghiệp môi trường – bao gồm cả lĩnh vực dịch vụ – cần được xác định rõ phải trở thành ngành kinh tế quan trọng, đóng vai trò chiến lược trong bảo đảm độc lập, tự chủ khi xử lý các thách thức môi trường của đất nước, tiến tới xuất khẩu công nghệ, sản phẩm và dịch vụ môi trường.

Mỗi lĩnh vực trong công nghiệp môi trường cần có mục tiêu cụ thể. Đơn cử như xử lý chất thải đặt chỉ tiêu xử lý triệt để chất thải rắn sinh hoạt, chất thải nguy hại, nước thải đô thị và công nghiệp. Kinh tế tuần hoàn xác định tỷ lệ tái chế, tái sử dụng trong công nghiệp, xây dựng, khai khoáng. Năng lượng sạch nêu rõ tỷ lệ ứng dụng trong sản xuất, giao thông, xây dựng...

"Các mục tiêu phải gắn với năng lực công nghệ trong nước, từ mức nhập khẩu từng phần đến làm chủ hoàn toàn, giảm dần phụ thuộc vào thiết bị ngoại nhập", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Công Thương rà soát thể chế, chính sách đã ban hành, đề xuất bổ sung những quy định còn thiếu, đặc biệt trong lĩnh vực thuế và tài chính. Ảnh: VGP

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương rà soát thể chế, chính sách đã ban hành, đề xuất bổ sung những quy định còn thiếu. Đặc biệt trong lĩnh vực thuế và tài chính, Bộ cần xem xét điều chỉnh thuế nhập khẩu, thuế thu nhập doanh nghiệp phù hợp với đặc thù của doanh nghiệp ngành môi trường; có cơ chế khuyến khích chuyển giao công nghệ khi đầu tư, ưu đãi khi đáp ứng tiêu chuẩn; hỗ trợ nghiên cứu – triển khai (R&D), chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực cho ngành công nghiệp môi trường, bao gồm cả việc sử dụng các quỹ đã hình thành (quỹ môi trường, quỹ đổi mới sáng tạo, quỹ khoa học công nghệ...).

Chương trình cũng cần phân vai rõ ràng, giao nhiệm vụ cụ thể trong nghiên cứu, sản xuất, đầu tư, ban hành tiêu chuẩn – quy chuẩn. Đồng thời, danh mục công nghệ ưu tiên phát triển giai đoạn 2025 - 2030 cần được xác định rõ, gồm: Công nghệ điện rác; xử lý nước thải đô thị/công nghiệp; vật liệu xây dựng tái chế; tái chế chất thải từ năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió); hệ thống quan trắc môi trường; nhựa sinh học, vật liệu xanh... Mỗi danh mục cần phân nhóm: nhập khẩu có điều kiện, khuyến khích sản xuất trong nước, bắt buộc chuyển giao công nghệ.

Nhấn mạnh vai trò chủ đạo của doanh nghiệp tư nhân, Phó Thủ tướng lưu ý, những lĩnh vực có chi phí cao, rủi ro lớn hoặc chưa có doanh nghiệp tư nhân đủ năng lực thì khu vực công cần đi trước mở đường – như xử lý chất thải nguy hại, phát triển vật liệu thân thiện môi trường, quan trắc môi trường quy mô lớn, công nghệ tái chế rác thải điện gió, điện mặt trời...

Các doanh nghiệp Nhà nước trong lĩnh vực năng lượng, xây dựng, công nghiệp cần được giao thực hiện các dự án mẫu về công nghiệp môi trường để làm cơ sở nhân rộng trên toàn quốc.

Cùng với đó, cần thúc đẩy hợp tác công – tư trong nghiên cứu và sản xuất sản phẩm mới. Nhà nước hỗ trợ vốn, hạ tầng và đào tạo nhân lực; doanh nghiệp triển khai thực tế, vận hành, thương mại hóa sản phẩm. Đồng thời, xây dựng các trung tâm công nghiệp môi trường cấp quốc gia, tập trung năng lực sản xuất, chuyển giao và đổi mới sáng tạo, thay vì triển khai dàn trải, nhỏ lẻ, thiếu hiệu quả.

Lê Hồng Nhung

Theo CTTĐT Chính phủ