Xây dựng chính quyền đô thị hiện đại

Điểm nổi bật của chính quyền đô thị hiện đại là công khai minh bạch mọi hoạt động.

Từ “hành chính quản lý” đến “quản trị phục vụ”

Khi đô thị phát triển về quy mô dân cư và tính phức tạp của các hoạt động kinh tế, xã hội, văn hóa và môi trường, việc đổi mới mô hình quản trị trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Chính quyền đô thị hiện đại không chỉ là xu hướng tương lai mà là trụ cột để xây dựng một đô thị sống tốt, thông minh, hiệu quả và hướng tới sự phát triển bền vững, lấy con người làm trung tâm.

Một chính quyền hiện đại là chính quyền chuyển đổi số trong tư duy và hành động. Điều đó thể hiện ở việc các thủ tục hành chính được giải quyết trực tuyến, đồng bộ qua , và không còn cảnh xếp hàng chờ đợi tại các trụ sở công quyền. Khi ấy, kết quả thủ tục được ký số, lưu trữ trong kho dữ liệu điện tử cá nhân giúp công dân dễ dàng tra cứu, dùng lại mà không mất thời gian công chứng hay in sao.

Ngoài ra, các phản ánh từ người dân về hạ tầng, an sinh xã hội… được cập nhật thời gian thực qua các ứng dụng điện tử, tích hợp vào bản đồ số để xử lý nhanh, minh bạch. Chính quyền có thể sử dụng dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI), cảm biến thông minh để dự báo ùn tắc giao thông, chất lượng môi trường, phòng chống thiên tai… để hỗ trợ giải quyết công việc. Công nghệ sẽ trở thành công cụ mềm của chính quyền để đưa ra quyết định dựa trên nền tảng thực chứng, chính xác và gần hơn với người dân.

Hiện nay, 58 xã, phường ở Bình Định đang thử nghiệm triển khai xử lý hồ sơ thủ tục hành chính và văn bản điện tử liên thông theo mô hình 2 cấp. Tại Trung tâm Phục vụ Hành chính công tỉnh, hai thủ tục hành chính được lựa chọn gồm: Cấp bản sao trích lục hộ tịch” (không liên thông, do Ủy ban nhân dân cấp xã xử lý) và tiếp nhận người có công vào cơ sở điều dưỡng của tỉnh” (liên thông, xử lý liên cấp).

Theo đó, toàn bộ hồ sơ được tiếp nhận từ Cổng Dịch vụ công quốc gia hoặc tại bộ phận một cửa cấp xã, xử lý trực tuyến trên hệ thống VNPT iGate, trả kết quả có ký số vào kho dữ liệu cá nhân của công dân. Không chỉ hiệu quả trong nội bộ, mô hình mới còn được người dân đánh giá cao bởi tính tiện lợi, minh bạch và tiết kiệm thời gian.

Anh Nguyễn Nhật Trường (phường Thị Nại) cho biết, chỉ mất khoảng 5 phút là đã hoàn tất nộp hồ sơ và nhận giấy hẹn, mọi thủ tục đều được xử lý rất nhanh. Ngoài ra, tôi có thể tra cứu online, nhận mã QR, không phải đi lại hay chờ đợi lâu như trước. Việc ký số và đồng bộ dữ liệu về kho dữ liệu công dân giúp người dân dễ dàng kiểm tra, sử dụng kết quả hành chính về sau mà không cần bản giấy, giảm thiểu giấy tờ và tăng tiện ích số hóa.

Một trong những yếu tố quan trọng tạo nên thành công là sự chủ động của các xã, phường trong chuẩn bị nhân lực, thiết bị, quy trình. Các đơn vị đã làm việc liên tục, cả cuối tuần để rà soát bộ máy, cập nhật quy trình, phân công cán bộ phù hợp với mô hình hành chính mới.

Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân thành phố Quy Nhơn Nguyễn Thị Bích Hoa chia sẻ, chúng tôi coi đây là một cuộc cách mạng hành chính nên xác định tâm thế phải thay đổi từ tư duy đến hành động. Toàn bộ cán bộ đều đã được phân công cụ thể, gắn trách nhiệm rõ ràng, tránh chồng chéo, bảo đảm xử lý công việc nhanh chóng, đúng quy định.

“Hiệu quả không chỉ đo bằng tốc độ xử lý mà còn ở sự linh hoạt giữa các cấp, giữa phần mềm và con người, tạo nên một hệ sinh thái hành chính phối hợp thông suốt, không đứt gãy”, bà Hoa cho biết.

Một chính quyền hiện đại là chính quyền chuyển đổi số trong tư duy và hành động.

Hướng tới chính quyền số toàn diện và thực chất

Trước đây trong mô hình chính quyền truyền thống, cán bộ, công chức chủ yếu đóng vai trò quản lý, kiểm soát, ra quyết định. Nhưng trong , người dân không chỉ là “đối tượng phục vụ” mà là chủ thể tham gia vào quá trình xây dựng, thực thi và giám sát các chính sách.

Chính quyền hiện đại không còn đơn thuần áp đặt từ trên xuống mà sẽ tương tác hai chiều. Mọi chủ trương, quy hoạch, dịch vụ công phải “tìm thấy” chính người dân trong từng quyết định.

Điều này đòi hỏi sự chuyển đổi từ mô hình tập trung xử lý công việc hành chính đơn lẻ sang một hệ thống quản trị đô thị thông minh, nơi các dữ liệu được tích hợp, các dịch vụ liên thông và mọi quyết sách đều có nền tảng từ thông tin số, phản ánh đúng nhu cầu thực tiễn.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định Phạm Anh Tuấn cho biết, đây là chủ trương lớn của tỉnh để Bình Định chuyển sang chính quyền đô thị hiện đại. Mọi thứ từ số hóa, hệ thống thiết bị, khả năng cán bộ sẽ đều được kiểm chứng thực tế. Sau này, chúng tôi sẽ tổng kết, đánh giá kỹ và tiếp tục đào tạo cán bộ, chuẩn bị để ngày 1/7 vận hành đồng loạt trên toàn tỉnh đạt hiệu quả cao nhất.

Ông Tuấn cũng nhấn mạnh yêu cầu xuyên suốt là số hóa toàn bộ quy trình, hướng dẫn công dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, hướng tới mục tiêu rõ ràng là chính quyền phục vụ, hoạt động công khai, minh bạch và hiệu quả. Đặc biệt, mô hình “một cửa số duy nhất”, tiếp nhận hồ sơ qua Cổng Dịch vụ công quốc gia, trả kết quả số hóa có ký số qua kho dữ liệu cá nhân chính là nền tảng cho quản trị hiện đại, minh bạch, giảm giấy tờ, giảm tiếp xúc, tăng chất lượng phục vụ…

Khi mô hình chính quyền vận hành hiệu quả, người dân được phục vụ tốt hơn, doanh nghiệp được hỗ trợ kịp thời, hệ thống vận hành trơn tru thì đó chính là lúc nền kinh tế và xã hội có thể “cất cánh” một cách thực chất.

Chính quyền đô thị hiện đại không còn là câu chuyện quản lý hành chính mà sẽ là đòn bẩy cho an sinh, giáo dục, y tế, đô thị thông minh, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế xanh. Mỗi đô thị thành công trong cải cách hành chính và chuyển đổi số sẽ trở thành mô hình học tập cho địa phương khác, tạo động lực cộng hưởng để cả đất nước chuyển mình mạnh mẽ.

LƯƠNG TÙNG