Xây dựng chế định luật sư công là cấp thiết trong tình hình mới

Tham dự Tọa đàm có Luật sư, Tiến sĩ Đỗ Ngọc Thịnh, Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam; Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Ủy viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm Cơ quan truyền thông, Liên đoàn Luật sư Việt Nam; các Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP. Hà Nội Đào Ngọc lý, Lê Đăng Tùng, Nguyễn Văn Hà…

Luật sư, Tiến sĩ Đỗ Ngọc Thịnh, Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho biết, ý kiến của các đại biểu tại Tọa đàm sẽ là nguồn tham khảo quan trọng cho cơ quan quản lý nhà nước.

“Luật sư công” giúp chính quyền tham gia các hoạt động tố tụng

Phát biểu khai mạc chương trình Tọa đàm, Thạc sĩ Đặng Ngọc Luyến, Tổng Biên tập Tạp chí Luật sư Việt Nam nhấn mạnh, pháp luật Việt Nam chưa có một định nghĩa cụ thể, đầy đủ đối với chế định luật sư công.

Thạc sĩ Đặng Ngọc Luyến, Tổng Biên tập Tạp chí Luật sư Việt Nam phát biểu tại tọa đàm

Các loại hình tổ chức, hình thức, quy cách hoạt động mới chỉ dừng lại ở mức đề xuất, tham vấn. Song trên thực tế đã có luật sư đã và đang thực hiện nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi thông qua việc ký kết hợp đồng vụ việc với cơ quan nhà nước để giải quyết tranh chấp quốc tế, các vụ kiện đầu tư nước ngoài, hoặc thực hiện các hoạt động trợ giúp pháp lý theo đúng quy định của pháp luật hiện hành.

Tại Nghị quyết số 66-NQ/TW, ngày 30/4/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới của Ban Chấp hành Trung ương nêu rõ: “Nghiên cứu hình thành chế định luật sư công và cơ chế có điều kiện cho phép viên chức được hành nghề luật sư; bảo đảm việc công nhận và cho thi hành phán quyết trọng tài phù hợp với các chuẩn mực và thông lệ quốc tế”.

Trước đó, Nghị quyết số 623/NQ-UBTVQH15, ngày 07/10/2022 về tiếp tục tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật vê tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giao Chính phủ: “Chỉ đạo Bộ Tư pháp nghiên cứu về chế định “Luật sư công” giữ vai trò đại diện, giúp chính quyền địa phương tham gia các hoạt động tố tụng tại cơ quan tố tụng khi có yêu cầu và báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định”.

"Như vậy, yêu cầu về xây dựng chế định luật sư công là cấp thiết cả về mặt thực tiễn và xây dựng cơ chế, chính sách pháp luật của Nhà nước. Việc tổ chức tòa đàm nhằm tạo diễn đàn pháp lý để các luật sư cùng thảo luận, bàn bạc, đưa ra các quan điểm đề xuất về xây dựng chế định luật sư công tại Việt Nam, vừa phù hợp với các quy định pháp luật; tạo vị thế pháp lý, cơ chế hợp tác vững chắc cho chế định luật sư công hoạt động”, ông Luyến đề cập.

Tại tọa đàm, Luật sư Nguyễn Văn Hậu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Luật sư, Luật Trợ giúp pháp lý và các văn bản liên quan nhằm “luật hóa” địa vị của luật sư công.

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Ủy viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm Cơ quan truyền thông, Liên đoàn Luật sư Việt Nam

Theo ông Hậu, khi bàn về luật sư công, một vấn đề trọng tâm là xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của họ sẽ bao gồm những gì. Theo tinh thần các nghị quyết và định hướng của Bộ Tư pháp, luật sư công tập trung hoạt động trên ba lĩnh vực cơ bản: Tư vấn pháp lý; Tham gia tố tụng và Thực hiện các dịch vụ pháp lý khác phục vụ lợi ích công.

“Để chế định luật sư công có thể hình thành và hoạt động hiệu quả, bên cạnh khung pháp lý, một yếu tố mang tính quyết định chính là cơ chế chính sách và các điều kiện bảo đảm. Chúng ta cần tạo ra môi trường thuận lợi về tổ chức, nhân sự, tài chính và cơ sở vật chất để các luật sư công yên tâm cống hiến, phát huy tối đa vai trò của mình”, Luật sư Hậu nêu quan điểm.

Cần hoàn thiện cơ sở pháp lý minh bạch

Khẳng định việc nghiên cứu hình thành chế định luật sư công trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là cần thiết”, Luật sư, Lê Đăng Tùng, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP. Hà Nội, Trưởng Văn phòng Luật sư Trường Giang kiến nghị một số nội dung khi xây dựng mô hình, cơ chế chính sách, điều kiện hoạt động của luật sư công.

Luật sư Lê Đăng Tùng, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho rằng chế định luật sư công là lĩnh vực mới và rất khó do vậy cần có bước đi thận trọng, phù hợp

“Chế định luật sư công là lĩnh vực mới và rất khó do vậy cần có bước đi thận trọng, phù hợp và vì con người đảm bảo tính độc lập, trung thực, tôn trọng sự thật khách quan của hoạt động hành nghề luật sư. Đồng thời, cần chú trọng thường xuyên sơ kết, tổng kết thực tiễn, tiếp thu kinh nghiệm hay của nước ngoài nhằm hoàn thiện lý luận về luật sư công và tiếp tục soi đường cho thực tiễn phát triển trong thời đại vươn mình của đất nước”, luật sư Tùng nêu ý kiến.

Đồng quan điểm, Luật sư Nguyễn Văn Hà, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cũng cho rằng cần phải xem xét, bổ sung và hoàn thiện các quy định pháp luật, đồng thời triển khai đồng bộ các giải pháp về tổ chức, nguồn lực và đào tạo. Cụ thể, bổ sung định nghĩa và nguyên tắc về thực hiện nhiệm vụ công của luật sư, luật sư tham gia vào lĩnh vực công của Nhà nước hoặc luật sư công vào Luật Luật sư, với vị trí, vai trò và nhiệm vụ bao trùm.

Luật sư Nguyễn Văn Hà, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP. Hà Nội.

Quy định rõ cơ chế phối hợp giữa Bộ Tư pháp, Liên đoàn Luật sư Việt Nam và các cơ quan tiến hành tố tụng; xây dựng chế độ đãi ngộ hợp lý, bảo đảm nguồn lực tài chính ổn định từ ngân sách. Đồng thời, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn cho luật sư tham gia lĩnh vực công; khuyến khích xã hội hóa dịch vụ pháp lý công thông qua hợp tác công – tư.

Phát biểu tổng kết Tọa đàm, Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Ủy viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm Cơ quan truyền thông, Liên đoàn Luật sư Việt Nam nhấn mạnh việc hình thành chế định luật sư công ở Việt Nam là cần thiết và cấp bách trong giai đoạn hiện nay.

Đây không chỉ là việc thực hiện các nghị quyết của Đảng và Quốc hội, mà hơn hết là một bước tiến lớn nhằm bảo đảm công bằng pháp lý, nâng cao hiệu quả hệ thống tư pháp và tăng cường niềm tin của Nhân dân vào pháp luật.

Luật sư công sẽ là cầu nối để chính sách, pháp luật đi vào cuộc sống, góp phần bảo vệ quyền con người, quyền công dân, đồng thời hỗ trợ Nhà nước trong các nhiệm vụ pháp lý phức tạp.

Để mô hình này vận hành hiệu quả, ông Hầu cho rằng cần có cách làm bài bản, thận trọng và hoàn thiện cơ sở pháp lý minh bạch; xác định rõ chức năng, nhiệm vụ để tránh chồng chéo với luật sư tư; xây dựng cơ chế đãi ngộ thỏa đáng; và chuẩn bị đầy đủ điều kiện tổ chức, nhân lực. “Đây là trách nhiệm không chỉ của cơ quan nhà nước mà còn đòi hỏi sự chung tay của toàn xã hội, đặc biệt là giới luật sư”, luật sư Hậu nhấn mạnh.

Việt An