Xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của thừa hành viên trong thi hành án dân sự

Trình bày về dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) sáng 12-8, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi cho biết, dự thảo luật nhằm thể chế hóa các chủ trương lớn về cải cách tư pháp và xã hội hóa một số hoạt động thi hành án dân sự (THADS).

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho ý kiến về dự thảo Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi)

Theo ông Mai Lương Khôi, thực hiện chủ trương xã hội hóa, dự thảo luật đã có sự thay đổi căn bản trong mô hình tổ chức hệ thống THADS, trong đó có việc quy định rõ ràng về thừa hành viên và văn phòng THADS. Một chương mới (Chương III) bao gồm 15 điều mới được dự thảo luật dành riêng để quy định về thừa hành viên và văn phòng THADS.

Trong đó, văn phòng THADS được định nghĩa là tổ chức hành nghề của thừa hành viên. Các tổ chức này có nhiệm vụ hỗ trợ và giảm tải cho các cơ quan THADS nhà nước. Thừa hành viên được phép trực tiếp tổ chức thi hành án. Kết quả xác minh điều kiện thi hành án do thừa hành viên thực hiện có thể được chấp hành viên nhà nước sử dụng mà không cần xác minh lại, trừ trường hợp cần thiết.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi

Tuy nhiên, văn phòng THADS chỉ thực hiện thi hành án theo yêu cầu của đương sự (dân sự), không có thẩm quyền thi hành án chủ động (ví dụ đối với các khoản thu cho ngân sách nhà nước). Thừa hành viên cũng không có các nhiệm vụ liên quan đến quyền lực công như xử phạt vi phạm hành chính, sử dụng công cụ hỗ trợ để cưỡng chế, hoặc thu phí thi hành án cho nhà nước.

Để đảm bảo đồng bộ, tên gọi "văn phòng thừa phát lại" được đổi thành "văn phòng THADS" để phù hợp với phạm vi hành nghề rộng hơn, đồng thời kế thừa các nhiệm vụ và quyền hạn của thừa phát lại hiện hành. Dự thảo Luật cũng sẽ làm rõ các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, phối hợp, xử lý tài sản và giám sát hoạt động của thừa hành viên và văn phòng THADS.

Nội dung quan trọng khác, được Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định lưu ý, liên quan đến ủy quyền thi hành án dân sự. Dự thảo Luật hướng tới mô hình cơ quan THADS một cấp (cấp tỉnh); bỏ các quy định về cơ quan THADS cấp huyện trong luật hiện hành.

Nhiều nội dung chi tiết về thẩm quyền bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, cách chức đối với Chấp hành viên, Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng cơ quan THADS và Thừa hành viên sẽ được giao cho Chính phủ quy định (thông qua Nghị định) thay vì quy định trực tiếp trong luật.

Quang cảnh phiên họp

Dự thảo luật cũng đã lược bỏ 6 thủ tục hành chính trước đây thuộc thẩm quyền của cơ quan THADS cấp huyện và một số thủ tục khác do cơ quan THADS cấp tỉnh, thành phố thực hiện, nhằm đơn giản hóa và tăng hiệu quả công tác THADS.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, dự thảo luật dự kiến sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 10, song, trước đó sẽ được hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến.

“Các đạo luật có liên quan đến quyền con người, quyền công dân thì phải chi tiết, cụ thể, trong khi các luật về phát triển kinh tế - xã hội thì cần ngắn gọn, tạo sự linh hoạt cho công tác điều hành”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

ANH PHƯƠNG